Pamiątkowy żeton wyemitowany z okazji nabożeństwa ekumenicznego w 1050. rocznicę Chrztu Polski.

W dniu 14 kwietnia 2016 roku, pod przewodnictwem Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka, z udziałem biskupów i duchownych Kościołów chrześcijańskich na Ostrowie Lednickim k. Gniezna odprawiono ekumeniczne nabożeństwo z okazji 1050. rocznicy Chrztu Polski. Prastara wyspa Lednica uchodzi za jedno z domniemanych miejsc chrztu księcia Mieszka I.

Ostrów Lednicki – największa z pięciu wysp na jeziorze Lednica, położona w jego południowej części, najbardziej znaczące miejsce związane z historycznymi początkami państwa polskiego, prawdopodobne miejsce Chrztu Polski. Na wyspie, w centrum plemienia Polan (tuż obok ważnego, dawnego strategiczno-handlowego traktu lądowego oraz wodnego między Poznaniem a Gnieznem) od drugiej połowy X do pierwszej połowy XI w. znajdował się tam okazały, rezydencjonalno-stołeczny ośrodek pierwszych władców Polski: Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Mieszka II. Do naszych czasów w obrębie wielkiego grodu, otoczonego pierwotnie kilkunastometrowymi wałami, zachowały się relikty budowli pałacowej i kaplicy z basenami chrzcielnymi. Obydwa obiekty wzniesiono w czasach panowania Mieszka I (tuż przed 966 rokiem).

Rekonstrukcja najważniejszych elementów zespołu grodowego na Ostrowie Lednickim.
Według J. Góreckiego

W XV w. Jan Długosz pisał, że (…), była [tam] ongiś ufundowana gnieźnieńska katedra metropolitalna (co też ruiny i szczątki murów potwierdzają), z biegiem zaś czasu dla trudności dostępu została ona przeniesiona do Gniezna. Wielu badaczy wskazuje też, że tu mógł się odbyć chrzest Mieszka w 966 r., a tym samym symboliczny chrzest Polski i włączenie jej w chrześcijański krąg kultury europejskiej. Na wyspie znajduje się stanowisko archeologiczne oraz od 1969 r. Muzeum Pierwszych Piastów. 16 września 1994 r. wyspa została wpisana na listę pomników historii. Wyspa jest jednym z najważniejszych miejsc historii Polski. Za panowania Mieszka I i Bolesława Chrobrego była jednym z głównych ośrodków obronnych i administracyjnych Polski.

W tym miejscu toczy się akcja powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego pt. Stara baśń wskrzeszająca zamierzchłe czasy pogańskich Słowian.

Źródło: Wikipedia

Stauroteka, czyli relikwiarz przeznaczony do przechowywania najświętszej chrześcijańskiej relikwii – Drzewa Świętego Krzyża Chrystusowego – to najcenniejszy zabytek Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Wykonano go z pozłacanej blachy brązowej, uformowanej w kształcie krzyża, oprawionej w czarny bursztyn i skórzany futerał. Zachował się także niewielki fragment tkaniny, w którą zawinięta była prawdopodobnie drzazga Krzyża. Relikwiarz ozdabiają cztery rozetki oraz wygrawerowany w języku greckim hierogram Chrystusa – litery XC na prawym ramieniu krzyża. Mistrzowski styl warsztatowy znaleziska może świadczyć o tym, że pochodzi ono z pracowni Cesarstwa Bizantyjskiego lub wschodniofrankijskiego. Przypuszcza się, że mogło ono stanowić dar, jaki otrzymał Bolesław Chrobry z rąk cesarza Ottona III, gdy ten w drodze do Gniezna zatrzymał się na Lednicy.

Stauroteka (relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego)

Staurotekę Lednicką odkryto podczas badań archeologicznych prowadzonych w 1962 roku w kompleksie pałacowym na Ostrowie Lednickim. Natrafiono na nią w pozostałościach kościoła, w którym znajdowały się groby interpretowane jako pochówki członków dynastii Piastów.

Chrzest Polski – zwyczajowa nazwa długotrwałego procesu chrystianizacji ziem polskich. Proces ten, którego symbolicznym początkiem jest osobisty chrzest księcia Mieszka I w roku 966, przyjęty z rąk pierwszego polskiego biskupa Jordana, zakończył się w XIV-XV w. po zaniknięciu dawnych wierzeń i osiągnięciu masowego udziału Polaków w kulcie chrześcijańskim.

Fresk (współczesny) na murze obok pomnika Bolesława Chrobrego w Gnieźnie koło katedry - ilustracja: WIKIPEDIA

Chrzest Polski miał znaczenie symboliczne i stanowił początek procesu chrystianizacji kraju, który trwał kilka wieków. Świadczą o tym m.in. późnośredniowieczne znaleziska pogańskich miejsc kultu. Początkowo chrzest obowiązywał wyłącznie ludzi sprawujących urzędy państwowe. Do XII wieku proces nawracania był skupiony wyłącznie w najważniejszych grodach. Wówczas zaczęto tworzyć parafie na wsiach, co spowodowało szerzenie nowej wiary w znaczącej części społeczeństwa, która wtedy zamieszkiwała wsie. Jednak to nie spowodowało od razu całkowitego wyparcia rodzimych wierzeń, a sama chrystianizacja przebiegała często w sposób burzliwy.