10 złotych - Chrobry miedź
Jeśli chcesz dodawać kolejne pozycje do swojej kolekcji skorzystaj z konta Premium - konto możesz kupić <TUTAJ>
Dla kont zwykłych możliwe jest zarządzanie kolekcją tylko do 10 wpisów.
Konto Premium możesz kupić <TUTAJ>
Pytania? Sugestie? Zapraszamy tutaj do dyskusji.
Moneta wybita w 900. rocznicę koronacji Bolesława Chrobrego.
Główna emisja tego rocznika z przeznaczeniem do obiegu była w złocie.
Monety próbne były bite w następujących tworzywach:
1. brąz;
2. srebro - z wklęsłym napisem PRÓBA;
3. miedź )powyższa moneta) - znana z kolekcji Gusrawa Soubise Bisiera (Warszawa);
4. aluminium.
Bolesław urodził się już w kraju chrześcijańskim jako najstarszy syn Mieszka. Gdy miał sześć lub siedem lat (973), jego ojciec, Mieszko, został zmuszony oddać go jako zakładnika na niemiecki dwór, co gwarantowało pokój pomiędzy Mieszkiem I a królem niemieckim. Nie wiemy, jak długo tam przebywał. Być może wtedy właśnie zawarł wiele przyjaźni z przedstawicielami niemieckiej arystokracji. Może też wtedy nauczył się niemieckiego.
Po śmierci ojca, w 992, przejął władzę, a jego pierwsze działania zdążały w kierunku wyeliminowania swych przeciwników. Wypędził z kraju macochę Odę i trzech swych przyrodnich braci. Przywrócił jedność państwa i centralne, samodzielne kierowanie nim. Nie dopuścił więc do podziału Polski po śmierci ojca.
Od 997 organizował wyprawę misyjną czeskiego biskupa Wojciecha na ziemie Prusów. Śmierć męczeńską biskupa Wojciecha zginął męczeńską śmiercią z rąk Prusów. Bolesław wykupił ciało męczennika i urządził pogrzeb w Gnieźnie. Wydarzenie to stało się głośne w całej Europie Zachodniej, gdzie Wojciech był znany i szanowany. Jednocześnie Bolesław rozpoczął starania w Rzymie o uzyskanie własnej metropolii kościelnej. Mógł liczyć na przychylność zarówno papieża Sylwestra, jak i cesarza niemieckiego Ottona.
W 1000 r. cesarz Otton przybył na zjazd gnieźnieński. Został nadzwyczaj uroczyście przyjęty przez Bolesława, a przy okazji zapadły bardzo istotne decyzje polityczne.
Pierwszym wielkim osiągnięciem Chrobrego stało się utworzenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i trzech podległych mu biskupstw - w Krakowie, we Wrocławiu i w Kołobrzegu. Ponadto istniała w Polsce diecezja poznańska, poddana Gnieznu dopiero po śmierci urzędującego wówczas biskupa Ungera. Utworzenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego potwierdziło niezależność Kościoła polskiego od Niemiec, stworzyło możliwość przeprowadzania w przyszłości koronacji królewskiej bez pomocy obcych hierarchów kościelnych.
Następnym osiągnięciem Bolesława, nazywanego przyjacielem i współpracownikiem Cesarstwa, było przekazanie mu przez cesarza prawa mianowania biskupów we własnym kraju Został też polski władca zwolniony z obowiązku płacenia trybutu, stał się - jak to wyraził współczesny kronikarz niemiecki, Thietmar - "z trybutariusza panem".
Na zjeździe gnieźnieńskim miała też miejsce ceremonia, która do dziś budzi spory szum wśród historyków. Mianowicie cesarz nałożył Bolesławowi na głowę swoją koronę - nastąpiła symboliczna koronacja, od tego czasu uważa się Chrobrego za króla.
Uprzedzając atak niemiecki, Chrobry zajął Milsko, Łużyce i Miśnię. W 1003 r. rozszerzył jeszcze bardziej swój stan posiadania, obejmując władzę w Czechach. Wzrost potęgi Bolesława poważnie zaniepokoił cesarza. Zażądał złożenia hołdu z Czech, a gdy Bolesław odmówił, wyparł go stamtąd.
Rok później wybuchła wojna polsko-niemiecka. Toczyła się ona w trzech etapach, w latach 1004-1005, 1007-1013 i 1015-1018. Zakończył ją pokój w Budziszynie. Mimo zmiennego przebiegu walk, mimo sojuszu niemiecko-ruskiego i ataku Jarosława Mądrego od wschodu, udało się Bolesławowi odnieść zwycięstwo.
Pokój w Budziszynie potwierdził niezależność Polski, na jego mocy w rękach Bolesława po zostały Milsko i Łużyce. Pod jego władza były też Morawy, zajęte w 1003 r.
Ostatnim posunięciem Bolesława była koronacja, która nastąpiła w 1025 r., zapewne w czasie Wielkiejnocy. Bolesław był czterokrotnie żonaty. Z dwiema pierwszymi żonami, Niemką i Węgierką, rozwiódł się, choć Węgierka urodziła mu syna Bezpryma. Trzecia żona, Emnilda, pozostała aż do swej śmierci towarzyszką jego życia. Miał z nią dwóch synów: Mieszka i Ottona, oraz córki. Ostatni raz ożenił się z Niemką Odą. Wiemy o Bolesławie nieco więcej niż o jego ojcu. Kronikarz ruski pisze, że był on "wielki i ciężki, że ledwie na koniu mógł usiedzieć, ale bystrego umysłu". Kronikarz niemiecki natomiast przytacza wiele niepochlebnych opinii na temat Bolesława. Przyznaje jednak, że gorliwie krzewił chrześcijaństwo w swoim kraju. Bardzo natomiast korzystna dla polskiego władcy jest opinia Brunona z Kwerfurtu. Ten Niemiec, który później, podobnie jak św. Wojciech, znalazł śmierć w czasie wyprawy misyjnej na pograniczu Prus, w pisanym w czasie wojny polsko-niemieckiej liście do cesarza Henryka II, krytykując postępowanie władcy niemieckiego, przeciwstawiał mu Bolesława.
Za czasów Bolesława Chrobrego wzmocniły się struktury państwa, powstało arcybiskupstwo gnieźnieńskie, zostały zbudowane liczne grody i fortyfikacje graniczne, wzniesiono pierwsze monumentalne katedry polskie. Za to wszystko współcześni i potomni zwali go Wielkim. Natomiast określenie Chrobry zaczęło być używane dopiero w końcu XIII w., a stało się niemal wyłączne w XVI stuleciu.
Polska mapa za czasów Bolesława Chrobrego lata 900-950
kliknij aby powiększyć
Postać Bolesława Chrobrego 967-1025
Denar Bolesława Chrobrego
Moneta - denar Bolesław Chrobry, awers
srebro, bita; średnica 20mm; X wiek;
Moneta - denar Bolesław Chrobry, rewers
srebro, bita; średnica 20mm; X wiek;
"Koronacja pierwszego króla Polski" Jana Matejki
Bolesław Chrobry na banknotach, monetach i innych
W 1925 roku wybito pamiątkowe złote monety o nominale 10 i 20 zł z okazji dziewięćsetlecia pierwszej polskiej koronacji z wizerunkiem Bolesława Chrobrego.
Złote 10 zł z 1925 roku
Złote 20 zł z 1925 roku
Na pięć dni przed wybuchem II wojny światowej, 26 sierpnia 1939 roku wprowadzono do obiegu banknot ("bilet państwowy") z portretem Bolesława Chrobrego o nominale 1 złotego z datą 1 października 1938 roku. Formalnie w obiegu pozostawał do 20 maja 1940 roku. Jego projektantem był Leonard Sowiński.
Z kolei w PRL wizerunek Bolesława Chrobrego umieszczono na rewersie banknotu o nominale 2000 złotych (z datą 1 maja 1977 r.). Banknot był w obiegu od 11 lipca 1977 do 31 grudnia 1996 roku. W czasie denominacji (1995) natomiast wprowadzono ozdobiony portretem Chrobrego banknot 20-złotowy (z datą 25 marca 1994 r.). Projektantem obydwu banknotów (PRL i współczesnego) jest Andrzej Heidrich.
Banknot PRL z postacią Bolesława Chrobrego
Współczesny banknot 20 zł
Obiegowa moneta o nominale 50 zł z 1980 roku
PRL'owski znaczek z Bolesławem Chrobrym
Polecamy również podobne monety:
