2 złote - 65. rocznica powstania w getcie warszawskim
Jeśli chcesz dodawać kolejne pozycje do swojej kolekcji skorzystaj z konta Premium - konto możesz kupić <TUTAJ>
Dla kont zwykłych możliwe jest zarządzanie kolekcją tylko do 10 wpisów.
Konto Premium możesz kupić <TUTAJ>
Pytania? Sugestie? Zapraszamy tutaj do dyskusji.
KANAŁ NUMIZMATYCZNY
Zapraszamy do obejrzenia jednego z odcinków YouTube naszego Kanału Numizmatycznego - kwadrans z numizmatyką poświęconego tej tematyce:
Powstanie w getcie warszawskim było pierwszym miejskim wystąpieniem zbrojnym w okupowanej przez III Rzeszę Europie. Getto warszawskie było największym przymusowym skupiskiem Żydów. Od wiosny 1940 r. obszar w centrum Warszawy wyznaczony przez Niemców Żydom do zamieszkania był stopniowo otaczany murem trzymetrowej wysokości. Getto zostało odcięte od reszty miasta i ostatecznie zamknięte 16 listopada 1940 r. Na przestrzeni 307 ha stłoczono ponad 360 tys. ludzi – 1/3 mieszkańców miasta na 2,5% jego powierzchni. W wyniku przesiedleń z innych miast liczba uwięzionych w getcie wzrosła do ponad 450 tys., a potem stopniowo malała, gdyż około 96 tys. ludzi zmarło z głodu i chorób. W lecie 1942 r. Niemcy wywieźli stąd i zamordowali w komorach gazowych Treblinki blisko 300 tys. ludzi. W getcie pozostało około 55 tys. ludzi, w większości młodych, pozbawionych rodzin. Część z nich postanowiła walczyć. Organizacje syjonistyczne i młodzieżowe oraz socjalistyczny Bund utworzyły w getcie Żydowską Organizację Bojową (ŻOB). W nocy z 18 na 19 kwietnia wszystkie oddziały bojowe getta były rozlokowane na swoich pozycjach. Niemieckie oddziały wjechały na teren getta o świcie 19 kwietnia. Ich celem było wymordowanie pozostałej ludności getta. W pierwszej akcji przeprowadzonej przez pułkownika von Sammerna wśród Niemców padli zabici i ranni. Jeszcze tego samego dnia dowodzenie przejął generał SS i policji Juergen Stroop. Siły niemieckie, w tym SS, policja, wojsko, oddziały ukraińskie, liczyły w sumie 2054 żołnierzy i 36 oficerów. Dysponowali oni wozami pancernymi, czołgami, działami, miotaczami ognia, działkami przeciwlotniczymi i ciężkimi karabinami maszynowymi. Naprzeciw nim stanęło około 500 słabo uzbrojonych bojowców ŻOB i około 250 z ŻZW oraz niewiadoma liczba małych grup, niepowiązanych organizacyjnie. W ciągu paru pierwszych dni miały miejsce akcje solidarnościowe Gwardii Ludowej i Armii Krajowej po drugiej stronie muru. Potyczki te wiązały część sił niemieckich, nie miały jednak wpływu na przebieg walk w samym getcie. Po kilku dniach Niemcy rozpoczęli systematyczne podpalanie i burzenie kolejnych domów. Bojowcy przenosili się do podziemnych schronów. 8 maja Niemcy zlokalizowali bunkier przy ul. Miłej 18, w którym znajdowało się dowództwo ŻOB-u, a także około 100 powstańców i około 200 cywilów. Większość poniosła śmierć na skutek zatrucia gazem wpuszczonym do bunkra. Część bojowców popełniła samobójstwo. Zginął tam przywódca powstania Mordechaj Anielewicz. Tylko garstce ludzi udało się ukryć, a potem wyjść na zewnątrz. Od 19 kwietnia do 15 maja Niemcy wywieźli z getta około 50 tys. schwytanych Żydów. Oficjalne straty niemieckie wyniosły 86 zabitych i 420 rannych. 16 maja 1943 r. na znak ostatecznej rozprawy z gettem Stroop wysadził w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem (na jej miejscu stoi Błękitny Wieżowiec przy Placu Bankowym). Sporadyczne walki w getcie trwały jednak jeszcze do czerwca.