Częstochowa powstała prawdopodobnie w XI wieku. Jednak pierwsza wzmianka pochodzi z 1220 z dokumentu biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża nakładającego na Częstochowę obowiązek płacenia dziesięciny. Nazwa wywodzi się od słowiańskiego imienia Częstoch.

W mieście znajduje się bazylika i klasztor na Jasnej Górze, z uważanym za cudowny obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej – główny ośrodek kultu maryjnego w Polsce.

Jasna Góra (łac. Mons Clara) – zespół klasztorny zakonu paulinów w Częstochowie, położony na wzgórzu Jasna Góra, którego nazwa pochodzi od nazwy klasztoru.

Jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w Polsce. Na Jasnej Górze znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.

Oblężenie Jasnej Góry miało miejsce w czasie potopu szwedzkiego. Faktyczne oblężenie klasztoru rozpoczęło się 18 listopada 1655 r. i trwało blisko sześć tygodni. Obroną Jasnej Góry kierował Ojciec Augustyn (Klemens) Kordecki przeor klasztoru. W nocy 26 grudnia wrogie wojska opuściły Jasną Górę. Zwycięstwo obrońców przypisano wstawiennictwu i opiece Matki Najświętszej. Kraj wówczas poderwał się do walki i szala zwycięstwa przechyliła się na stronę polską. Wdzięczny król Jan Kazimierz 1 kwietnia 1656 r. w uroczystym ślubowaniu w katedrze lwowskiej oddał kraj pod władzę Matki Bożej, obierając Ją za Patronkę i Królową państwa.