Mława - miasto powiatowe leżące na Mazowszu, na Wzniesieniach Mławskich, w pobliżu rz. Mławki, tuż przy granicy z województwem warmińsko-mazurskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego.
Historia:
Pierwsze historyczne wzmianki o Mławie pochodzą z XIV w. W 1429 roku osada Mława otrzymała prawa miejskie na prawie chełmińskim od książąt mazowieckich Siemowita, Kazimierza i Władysława. W kolejnym stuleciu miasto zostało stolica powiatu mławskiego i starostwa niegrodowego. Miasto przeżywało wówczas okres rozwoju, który był możliwy dzięki położeniu miasta przy szlaku handlowym biegnącym z Rusi do Prus. Rozwój ułatwiały również liczne przywileje. Ponadto w Mławie ulokowano komorę celną – uczestnictwo w handlu bydłem pochodzącym z Rusi było wówczas jednym z najbardziej intratnych źródeł dochodu dla miasta. Mława w XV wieku była jednym z największych miast Mazowsza – w 1564 roku w mieście znajdowało się 429 domów, mieszkało w nim 225 rzemieślników, 140 piwowarów, a także liczni garncarze, piekarze, krawcy, rzeźnicy, stolarze i inni.

Okres świetności Mławy skończył się wraz z potopem szwedzkim w katach 1655-1660. Zniszczeń spowodowanych najazdem Szwedów dopełnił pożar miasta z 1692 roku. Ogień pochłonął ratusz oraz kościół. Zła passa Mławy trwała prze kolejne stulecie. W 1765 roku w mieście znajdowało się zaledwie 85 domów. Choć miasto odbudowywało się ze zniszczeń, to w 1783 roku nawiedził je kolejny pożar, w którym spłonęły niemal wszystkie domy.

Od 1815 do 1918 roku Mława była miastem przygranicznym – 7 kilometrów od miasta biegła granica z Prusa. W 1877 roku wybudowano kolej nawislańską, łączącą Działdowo
z Gdańskiem. To oraz ulokowanie w mieście zarządu odcinka kolei pozwoliło miastu się odrodzić. Ponadto, w odległej o trzy kilometry Wólce powstała rosyjska stacja przeładunkowa.

Wraz z drugą połową XIX wieku Mława przeżywa okres rozwoju przemysłowego. W mieście zaczynają powstawać warsztaty rzemieślnicze, fabryki, cegielnie, garbarnie, browary, młyny etc. W czasie I wojny światowej w Mławie powstała Mławska Kolej Wąskotorowa, która zapewniała miastu łączność z Przasnyszem. Miasto odgrywało wówczas rolę lokalnego centrum gospodarczego.

W dniach 1 do 4 września pod Mławą stoczono jedną z największych bitew wojny polsko-niemieckiej. Polacy i Żydzi zamieszkujący miasto padli ofiarą masowej eksterminacji
i wysiedleń. Dzieła zniszczenia dopełniły walki ze stycznia 1945 roku, po których zachowało się jedynie 40% miejskiej zabudowy.

Obecnie Mława jest lokalnym ośrodkiem przemysłu (spożywczego, obuwniczego, maszynowego, elektrotechnicznego, odzieżowego), edukacji i komunikacji. Warto w tym miejscu wspomnieć o miejskiej komunikacji – PKS Mława jest jedną z największych firm tego typu w województwie mazowieckim. Zapewnia bezpośrednie połączenia z Bydgoszczą, Warszawą, Olsztynem, Toruniem, Łodzią, Łomżą, Płockiem, Ciechanowem i Gdańskiem oraz na trasach lokalnych. Firma posiada również dwie placówki terenowe – w pobliskim Żurominie oraz w Działdowie. W pobliżu Mławy, we wsi Uniszki Zawadzkie, znajduje się Mauzoleum Żołnierzy Września 1939 roku.

W mieście znajdują się również godne uwagi zabytki. Najstarszym jest kościół pw. św. Trójcy, wybudowany w 1477 roku. Pierwotnie wybudowany w stylu gotyckim został, po pożarze z 1692 roku odnowiony w stylu barokowym. Następnie w latach 1882-1886 przebudowano go w stylu neobarokowym. O gotyckim charakterze pierwotnej budowli świadczą pozostałe do dziś ściany prezbiterium, łuk tęczowy oddzielający prezbiterium od nawy głównej i widoczna za ołtarzem bocznym przypora zewnętrzna znajdująca się wewnątrz świątyni. Kolejnym ciekawym zabytkiem jest kościół pw. św. Wawrzyńca z 1786 roku, wzniesiony na wzgórzu cmentarnym. Jest to budynek późnobarokowy z klasycyzującą elewacją frontową. Ratusz miejski powstał natomiast pod koniec XVIII wieku. Niezwykle urokliwym zabytkiem jest drewniany, piętrowy dom przy ulicy Warszawskiej 51.

Ponadto będąc w Mławie warto zwrócić uwagę na: miejskie secesyjne kamienice z początku XX wieku czy też halę targową z 1912 roku. Pasjonaci historii i II wojny powinni odwiedzić Pozycję Mławską, czyli linię polskich fortyfikacji obronnych, wybudowanych w przeddzień II wojny światowej.

Dla „spacerowiczów” idealnym miejscem będzie park miejski im. Dąbrowszczaków, założony w 1897 roku jako ogród spacerowy. Obiekt ten powstał w wyniku poszerzenia ogrodu przy cerkwi prawosławnej. Przez mieszczan zwany był niegdyś ”Salonem Mławy”. Po II wojnie światowej otrzymał niechlubny patronat Józefa Stalina. Po śmierci dyktatora przemianowany go na park im. Dąbrowszczaków. W parku warto zobaczyć wykonaną w brązie fontannę przedstawiającą czterech zdunów, czyli legendarnych założycieli miasta i Muławę, od której imienia miasto wywodzi swoją nazwę. Ponadto w parku znajduje się pomnik Józefa Piłsudskiego, Dąb Niepodległości z tablicą pamiątkową oraz pozostałości po dawnej cerkwi.

Źródło: wikipedia