Jan III Sobieski - urodził się 17 sierpnia 1629 r. na zamku w Olesku. Jan był drugim synem kasztelana krakowskiego, Jakuba Sobieskiego, i Zofii Teofili Daniłowiczówny, wnuczki hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Sobiescy pieczętowali się herbem Janina. Jakub Sobieski dbał o edukację synów (Marka i Jana). Chłopcy zostali wysłani do Krakowa, gdzie uczęszczali do słynnego Gimnazjum Świętej Anny , a następnie byli przez dwa lata słuchaczami na krakowskim uniwersytecie. Uzupełnieniem edukacji miała być podróż zagraniczna po krajach Europy Zachodniej. W latach 1646 - 1648 Jan (wraz ze swym starszym bratem Markiem) podróżowali po Niderlandach, Francji i Anglii. W Hadze Jan studiował naukę o fortyfikacjach. Kiedy Jan i Marek powrócili do ojczyzny, w kraju toczyło się powstanie kozackie pod wodzą Bohdana Chmielnickiego. Młodzi Sobiescy przyłączyli się do walk z powstańcami. Chrzest bojowy przeszli w 1649 r. w bitwie pod Zborowem, kiedy to idące na odsiecz oblężonemu Zbarażowi wojska Jana Kazimierza zostały zatrzymane przez oddziały kozacko - tatarskie. Jan został ciężko ranny w bitwie pod Beresteczkiem (1651 r.). W 1652 r. w bitwie pod Batohem poległ Marek Sobieski. W roku 1655 rozpoczęła się wojna polsko - szwedzka (tzw. "potop szwedzki"). Początkowo Sobieski przyjął protekcję Karola X Gustawa, ale już po czterech miesiącach walczył pod rozkazami hetmana Stefana Czarnieckiego. W bitwie warszawskiej stał na czele sprzymierzonego oddziału tatarskiego. Sobieski walczył także przeciwko Rakoczemu i w wojnie z Rosją. Na dworze króla Jana Kazimierza poznał córkę francuskiego markiza, Marię Kazimierę d'Arquien. Była ona wychowanicą Marii Ludwiki Gonzagi, żony Jana Kazimierza. Podobno była to miłość od pierwszego wejrzenia, ale na ślub Sobieski musiał poczekać do momentu śmierci Jana Zamoyskiego, pierwszego męża Marysieńki (tak Sobieski nazywał ukochaną). 7 kwietnia 1665 roku zmarł Jan Zamoyski, a już 14 maja Maria Kazimiera i Jan Sobieski pobrali się. Odbyło się to w tajemnicy, jako że Marysieńka pozostawała oficjalnie w żałobie po pierwszym mężu. Oficjalny ślub odbył się 6 lipca 1665 r. udzielił go nuncjusz papieski Pignatelli (późniejszy papież Innocenty XII). Małżeństwo z Marią Kazimierą wciągnęło Jana Sobieskiego w orbitę stronnictwa dworskiego (reprezentowało ono opcję profrancuską). W 1665 r. Sobieski otrzymał urząd marszałka wielkiego koronnego, a w roku następnym (1666 r.) - buławę hetmana polnego koronnego. W sierpniu 1667 r. wkroczyły na Ukrainę wojska tatarskie, w we wrześniu dołączyli do nich Kozacy. Sobieski w bitwie pod Podhajcami pokonał wojska kozacko - tatarskie. Zwycięstwo to ułatwiło mu otrzymanie buławy marszałka wielkiego koronnego w roku 1668. W okresie rokoszu Jerzego Lubomirskiego Sobieski opowiedział się po stronie króla Jana Kazimierza. Po jego abdykacji w 1668 r. poparł kandydaturę francuskiego księcia Kondeusza na tron polski. Jednak zgromadzona na sejmie elekcyjnym szlachta wybrała Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Jako że był to władca nieudolny, Jan Sobieski znalazł się w gronie magnackiej opozycji. Tzw. ugrupowanie "malkontentów" zmierzało do detronizacji króla Michała. Zwolennicy króla utworzyli w roku 1672 konfederację gołąbską. W tym samym roku została zawiązana opozycyjna konfederacja (tzw. szczebrzeszyńska), na czele której stanął Jan Sobieski. Oba stronnictwa pogodziły się w obliczu wojny z Turkami, którzy ruszyli na Polskę. W 1672 r. został zawarty niekorzystny dla Rzeczpospolitej traktat w Buczaczu. Jednak sejm nie ratyfikował go. Dowództwo nad armią powierzono Janowi Sobieskiemu. 11 listopada 1673 r. pod Chocimiem Sobieski rozgromił wojska tureckie. Niemal w tym samym czasie zmarł we Lwowie król Michał Korybut Wiśniowiecki. Na nowego władcę Polski szlachta wybrała, cieszącego się sławą zwycięscy, hetmana Sobieskiego. Jednak koronacja odwlekła się w czasie. Jan III Sobieski musiał jeszcze stawić czoła dwóm kolejnym najazdom tureckim (1674-1675 r.). W roku 1676 podpisany został polsko - turecki rozejm w Żurawnie, który zwolnił Polskę od płacenia sułtanowi trybutu, a bezpośrednie zagrożenie ze strony tureckiej zostało wyeliminowane. W styczniu 1676 r. Jan III Sobieski uroczyście wjechał do Krakowa. 2 lutego 1676 r. Jan Sobieski został koronowany na króla Polski. W pierwszych latach panowania Jan III wykazywał sporą aktywność w polityce zagranicznej. Dążył do zawarcia pokoju z Rosją i Turcją. Dostrzegał zagrożenie ze strony Brandenburgii. W roku 1675 zawarł w Jaworowie tajny układ z Francją (wymierzony właśnie przeciw Brandenburgii). Zawarł także układ ze Szwecja. Planował osadzenie w Prusach Książęcych swego syna, Jakuba, co dałoby mu możliwość ubiegania się w przyszłości o tron polski. Jednak jego plany nie powiodły się. W kraju spotkał się z opozycją, a Francja nie wykazywała większego zainteresowania współpracą z Polską. Zagrożenie ze strony tureckiej zbliżyło interesy Rzeczpospolitej i Habsburgów. Zatem nastąpił zwrot w profrancuskiej polityce Sobieskiego i w marcu 1683 roku Polska zawarła traktat przyjaźni z Austrią. Już we wrześnie 1683 roku Jan III Sobieski ruszył z odsieczą obleganemu przez wojska tureckie Wiedniowi. Jego zwycięstwo nad Karą Mustafą odbiło się echem w całej Europie. W 1684 r. Polska przystąpiła do utworzonej z inicjatywy papieża Świętej Ligi. Uwikłało to Polskę w wieloletni konflikt z Turcją. W 1686 r. został zawarty pokój wieczysty z Rosją. W latach 1686 - 1692 Sobieski podejmował wyprawy, mające na celu podporządkowanie Mołdawii i Siedmiogrodu. Jednak nie zakończyły się one sukcesem. Także w kraju osłabiała się pozycja króla. Rosła szlachecka anarchia, a sejmy były zrywane przez liberum veto. Sobieski zmarł po długiej chorobie 17 czerwca 1696 r. w Wilanowie. Jego zwłoki spoczywają w krypcie wawelskiej Katedry, pośród innych polskich władców. Choć Jan III Sobieski jest znany przede wszystkim jako znakomity wódz i polityk, to nie można też zapominać o roli, jaką odegrał w rozwoju polskiej kultury. Sobieski sprawował mecenat nad sztuką i nauką. Za jego panowania powstało wiele wspaniałych budowli (m. in. Kościół Św. Piotra i Pawła w Krakowie, pałac Krasińskich w Warszawie, zamek Lubomirskich w Wiśniczu). Najznakomitszym przykładem polskiego barku jest jednak królewska rezydencja w Wilanowie, która cechuje się oryginalną architekturą (efekt połączenia osiągnięć sztuki europejskiej ze staropolską tradycją budowlaną). Jan III Sobieski był człowiekiem świetnie wykształconym. Posługiwał się wieloma językami (francuskim, włoskim, niemieckim, tureckim, tatarskim i łaciną), interesował się malarstwem i literaturą. Był protektorem wyrafinowanej dworskiej literatury. Sam król był autorem wspaniałych listów miłosnych do swojej ukochanej Marysieńki. Napisane zostały one zgodnie z ówczesną modą i stanowią najcenniejszy zabytek staropolskiej epistolografii (sztuki pisania listów). Napisane kunsztownym językiem listy są nie tylko świadectwem wielkiej miłości małżonków, ale także doskonałym źródłem dla poznania siedemnastowiecznej obyczajowości polskiej.