Enigma (z gr. αινιγμα, wym. enigma, pl. zagadka) – niemiecka przenośna, elektromechaniczna maszyna szyfrująca oparta na zasadzie obracających się wirników, opracowana przez Artura Scherbiusa, a następnie produkowana przez wytwórnię Scherbius & Ritter. Wytwórnia ta została założona w 1918 z inicjatywy Scherbiusa oraz innego niemieckiego inżyniera Richarda Rittera i zajmowała się konstrukcją i produkcją urządzeń elektrotechnicznych między innymi silników asynchronicznych. Scherbius odkupił prawa patentowe do innej wirnikowej maszyny szyfrującej opracowanej przez holenderskiego inżyniera Hugona Kocha.

W lipcu 1939 roku wywiady brytyjski i francuski otrzymały od polskich matematyków rekonstrukcję Enigmy-urządzenia do odczytywania niemieckich szyfrów zwanego "bombą kryptologiczną". System kodów złamali kilka lat przed II wojną światową trzej naukowcy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Wszyscy byli absolwentami Uniwersytetu Poznańskiego.

Wojska III Rzeszy codziennie zmieniały sposoby kodowania korespondencji, ale dzięki talentowi naszych uczonych Alianci szybko poznawali plany przeciwników. W ten sposób udało się uratować setki tysięcy istnień ludzkich.

Replika urządzenia przypominała wyglądem maszynę do pisania. Wewnątrz znajdowały się walce obrotowe z literami A-Z oraz szereg obwodów i połączeń, za sprawą których można było tworzyć nieskończenie wiele kombinacji szyfrów

Alianci umieścili polski wynalazek w brytyjskim ośrodku wywiadowczym Bletchley Park koło Londynu. Pod koniec wojny z replik Enigmy korzystało ok. 10 tys. pracowników tego ośrodka, którzy każdego dnia łamali szyfry III Rzeszy. Niemcy do czasu kapitulacji nie wiedzieli, że ich urządzenia kodujące są bezwartościowe.

Rola Polaków w tym projekcie była utajniona do 1973 roku. Aby uczcić wygraną „bitwę o tajemnicę” w 2007 roku Narodowy Bank Polski wyemitował trzy monety. Wybili je najlepsi mincerze Mennicy Polskiej w złocie, srebrze i stopie Nordic Gold.

Źródło: www.mennica.com.pl