Piotr Michałowski - autoportret po 1849 r.

Piotr Michałowski (ur. 2 lipca 1800 r. w Krakowie, zm. 9 czerwca 1855 r. w Krzyżtoporzycach k. Krakowa) – polski malarz okresu romantyzmu, organizator życia społecznego i gospodarczego, mąż stanu; portrecista, animalista i batalista. Syn Józefa Michałowskiego.Był człowiekiem wszechstronnie wykształconym. Studiował nauki matematyczno-przyrodnicze, ekonomiczne i humanistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na uniwersytecie w Getyndze. W latach 1823-1830 zajmował się organizacją hutnictwa w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu w Warszawie. W tym czasie często bywał w osadzie Tomaszów Mazowiecki, odwiedzając siostrę Antoninę z Michałowskich Ostrowską (1799-1871) i szwagra Antoniego Ostrowskiego (uwiecznionego na żetonach turystycznych w 180 rocznicę nadania praw miejskich dla Tomaszowa Mazowieckiego), który w latach 1811-1812 pobudował tu dworek w stylu klasycystycznym (obecnie mieści się w nim Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego).

Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim - wygląd obecny.

Rysował tu kuźnie tomaszowskie, kowali przy pracy, fizjonomie mieszczan tomaszowskich. Malował też portrety Antoniego Ostrowskiego i członków jego rodziny. W Tomaszowie poznał Julię Olimpię Ostrowską (1807-1875), córkę hr. Antoniego Ostrowskiego z pierwszego małżeństwa, którą poślubił 1 lutego 1831 r. w Warszawie. Miał z nią siedmioro dzieci.
Po powstaniu listopadowym, podczas którego zajmował się nadzorem produkcji broni i amunicji, wyjechał do Paryża. Tam poznał malarstwo najlepszych mistrzów hiszpańskich, flamandzkich i holenderskich; m.in. Diego Velázqueza i Fransa Halsa. Fascynował się malarstwem Théodore’a Géricaulta. Oddziałał też na niego Aleksander Orłowski. Po powrocie do Polski, w 1837 r. zamieszkał w Krzyżtoporzycach. W latach 1848-1853 był prezesem Rady Administracyjnej miasta Krakowa. W r. 1848 ufundował Zakład Św. Józefa dla Osieroconych Chłopców w Krakowie, działający do roku 1950.
Był znakomitym malarzem koni, scen batalistycznych (kilka wersji bitwy pod Samosierrą, epizody z powstania listopadowego) oraz portretów (wizerunki polskich hetmanów, chłopów, Żydów, członków rodziny i przyjaciół). Tworzył też sceny rodzajowe z życia wsi. Wiele kompozycji poświęcił epopei napoleońskiej, postaci cesarza Napoleona i dziejom oręża polskiego. Pozostawił ponad 1000 szkiców (rysunki, akwarele). Jego obrazy odznaczają się dużą ekspresją, znakomitą kolorystyką, doskonałym rysunkiem i szkicową fakturą malarską. Jego obrazami zachwycał się Pablo Picasso, kiedy odwiedził Muzeum Narodowe podczas swojego pobytu w Warszawie.Został pochowany na krakowskim Cmentarzu Rakowickim.Przez cały wiek XIX był niemal zupełnie nieznany. Odkryciem i zaskoczeniem stał się pierwszy wielki pokaz jego dzieł w czasie polskiej Wystawy Krajowej we Lwowie w 1894 r. W XX w. uznano go za jedynego polskiego malarza europejskiego formatu. W 1917 r. Muzeum Narodowe w Krakowie otrzymało 82 prace artysty od jego córki Józefy. Pierwsza monografia artysty (zawierająca cenne listy i teksty źródłowe) ukazała się anonimowo w 1911 r. Jej autorką była córka malarza Celina, która odziedziczyła po ojcu talent malarski, wybrała jednak powołanie zakonne.

źródło: Wikipedia