W listopadzie 1918 r. ucichły strzały na wszystkich frontach pierwszej wojny światowej. Podpisany 11 listopada rozejm w Compiegne przewidywał powrót do granic z 1 sierpnia 1914 r., co oznaczało, że Wielkopolska nadal pozostawała w państwie niemieckim. W sytuacji rewolucyjnego zamętu, który ogarnął Niemcy, Wielkopolanie nie załamywali jednak rąk i wybrali własną reprezentację w postaci Naczelnej Rady Ludowej. Polacy dysponowali własnymi formacjami: Strażą Ludową oraz Strażą Służby i Bezpieczeństwa. Ćwiczenia wojskowe podjęto w gniazdach (ogniwach) Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Działały organizacje niepodległościowe: Polska Organizacja Wojskowa Zaboru Pruskiego i coraz liczniejsze samodzielne grupy bojowe. Brano pod uwagę wybuch powstania obejmującego wszystkie ziemie zaboru pruskiego. Atmosfera stawała się coraz bardziej napięta. W dniu 26 grudnia 1918 r. entuzjastycznie witano w Poznaniu Ignacego Jana Paderewskiego. Następny dzień przyniósł wydarzenia dość nieoczekiwane dla przywódców polskiego ruchu niepodległościowego, którzy planowali czyn zbrojny w późniejszym terminie. Odpowiadając na polskie demonstracje, Niemcy postanowili zamanifestować swoją obecność w Poznaniu, organizując 27 grudnia 1918 r. pochód. Na jego czele stanęli żołnierze miejscowego garnizonu, maszerując na hotel Bazar, gdzie przebywał Paderewski. W wielu punktach Poznania doszło do wymiany ognia. Opanowanie miasta przez Polaków zakończyło się zdobyciem 6 stycznia 1919 r. Stacji Lotniczej na Ławicy. Wybuch walk w Poznaniu stał się hasłem do podjęcia akcji powstańczej na prowincji. W północnej Wielkopolsce duże znaczenie miało wyzwolenie Gniezna i Wrześni. Stąd powstanie rozszerzyło się na Pałuki położone na północny wschód od Gniezna, Kujawy Zachodnie i powiaty nadnoteckie. W dniu 28 czerwca 1919 r. podpisano pokój w Wersalu. Na kształt polskiej granicy zachodniej ogromny wpływ miała wielkopolska wiktoria, ponieważ do Polski włączono terytoria opanowane przez powstańców. Sukcesem było przyznanie Polsce obszarów niewyzwolonych przez powstańców, m.in. Bydgoszczy, Leszna, Rawicza i Zbąszynia.