Kazimierz IV Jagiellończyk wg obrazu Jana Matejki

Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk, lit. Kazimieras I Andrius Jogailaitis (ur. 30 listopada 1427 r. w Krakowie, zm. 7 czerwca 1492 r. w Grodnie) – wielki książę litewski w latach 1440–1492, król Polski w latach 1447–1492. Jeden z najaktywniejszych polskich władców, za panowania którego Korona, pokonując zakon krzyżacki w wojnie trzynastoletniej, odzyskała – po 158 latach – Pomorze Gdańskie, a dynastia Jagiellonów stała się jednym z czołowych domów panujących w Europie. Zdecydowany przeciwnik magnaterii, przyczynił się do wzmocnienia znaczenia Sejmu i sejmików, co jednak stało się z krzywdą dla mieszczaństwa.

Młodszy syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej, w 1454 r. poślubił Elżbietę Rakuszankę, córkę Albrechta II Habsburga. Przed koronacją wystawił przywilej dla Litwy, w którym rozszerzył swobody osobiste i prawa majątkowe bojarów oraz zagwarantował niepodzielność terytorium Litwy. W Koronie opierał się na rycerstwie wielkopolskim, prowadząc politykę rewindykacyjną w stosunku do Pomorza Gdańskiego i ścierając się z opozycją małopolskich możnowładców pod przewodnictwem biskupa krakowskiego, kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. W odpowiedzi na wybuch wznieconego przez Związek Pruski powstania w państwie krzyżackim 6 III 1454 r. wydał akt inkorporacyjny Prus do Polski i wypowiedział wojnę Zakonowi. Pragnąc zjednać szlachtę wielkopolską dla pospolitego ruszenia, wydał 15 IX 1454 r. przywilej cerekwicki, rozszerzony później w  Nieszawie na inne dzielnice. Wojna 13-letnia (1454-1466) z Krzyżakami zakończyła się za sprawą mediacji papieża pokojem w Toruniu, na mocy którego włączono do Polski Pomorze Gdańskie i pozostałe części tzw. Prus Królewskich, a Zakon pozostał we wschodniej części Prus lennikiem Polski. W okresie 1454-1456 włączył do Korony księstwo oświęcimskie, a w 1455 r. lennikiem króla polskiego uznał się książę zatorski. Po śmierci książąt mazowieckich Kazimierz wcielił w 1463 r. do Polski ziemię gostyńską i rawską, a w 1476 r. - ziemię sochaczewską. W polityce wobec Kościoła zapewnił sobie prawo obsady katedr biskupich - kosztem praw kapituł i uprawnień papieża. Na arenie międzynarodowej prowadził aktywną politykę dynastyczną na terenie Czech i Węgier (w 1471 r. Władysław Jagiellończyk objął tron czeski, a w 1490 r. - węgierski). Pochowany w katedrze na Wawelu.