Stefan Batory wg obrazy Jana Matejki (1891).

Stefan Batory - urodzony 27 IX 1533 r. w Somlyó (obecnie Simleu), zmarł 12 XII 1586 r. w Grodnie; syn Stefana, wojewody siedmiogrodzkiego, i Katarzyny Telegdii; od 1571 r. książę Siedmiogrodu, a od 1576 r. król polski. Brał udział w walkach pretendenta do tronu węgierskiego, Jana Zygmunta Zapolyi, i jego matki, Izabeli Jagiellonki, przeciw Habsburgom. Stał na czele pokojowego poselstwa mającego doprowadzić do zakończenia wojny domowej na Węgrzech. W trakcie rokowań uwięziony i internowany w  Wiedniu przez cesarza Maksymiliana II. Po odzyskaniu wolności powołany na księcia Siedmiogrodu, zmuszony jednak do przyjęcia stosunku zależności lennej wobec Turcji i  Habsburgów. Nacisk cesarstwa i zagrożenie ze strony Turcji zmusiły go do szukania oparcia w Polsce; po ucieczce Henryka Walezego wysunął swoją kandydaturę na tron polski; poparty przez Zborowskich, prymasa Karnkowskiego i Jana Zamoyskiego zgodził się na poślubienie Anny Jagiellonki. 15 XII 1575 r. okrzyknięty przez szlachtę królem, wbrew woli większości senatu i pomimo ogłoszenia trzy dni wcześniej królem Polski Maksymiliana II. Po koronacji w Krakowie i objęciu rządów zmusił do uległości stronnictwo prohabsburskie, przełamał także opór Gdańska. Starał się wzmocnić władzę królewską, lawirując między średnią szlachtą a magnaterią. Chcąc pozyskać dla swej polityki wschodniej szlachtę, zrzekł się części uprawnień sądowych, przekazując najwyższe sądownictwo apelacyjne Trybunałowi Koronnemu (1578 r.) i Litewskiemu (1581 r.). Z myślą o uniezależnieniu się od podatków uchwalanych przez szlachtę utworzył w 1578 r. piechotę wybraniecką złożoną z chłopów z dóbr królewskich. Kosztem wielkich nakładów finansowych zorganizował armię i  przeprowadził trzy zwycięskie kampanie przeciwko Moskwie (lata 1579, 1580, 1581), zdobywając Połock, Wielkie Łuki i oblegając Psków. Wojna z Rosją zakończona rozejmem w  Jamie Zapolskim umocniła panowanie Rzeczypospolitej w Inflantach i rozszerzyła granice Litwy. Niespodziewana śmierć przeszkodziła realizacji planów związanych z ligą antyturecką, wyzwoleniem Węgier i zadaniem klęski Turcji. Król musiał także liczyć się z opozycją magnacką, która po ścięciu Zborowskiego (1581 r.) rozpoczęła przeciw niemu kampanię. Pochowany w katedrze na Wawelu.