Zygmunt III Waza (1566-1632), król polski od 1587, szwedzki 1592-1599. Syn Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki, córki Zygmunta I Starego. Wybrany na króla polski dzięki poparciu ciotki, Anny Jagiellonki, i kanclerza J. Zamoyskiego, który pokonał w bitwie pod Byczyną (1588) wojska kontrkandydata do tronu, arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Po objęciu tronu polskiego Zygmunt III Waza starał się o utrzymanie bliskich stosunków z habsburskim dworem cesarskim. Dwukrotnie żonaty - 1592 z Anną Habsburżanką, po śmierci której (1598) 1605 ożenił się z jej siostrą Konstancją.
Zbliżenie króla do dynastii habsburskiej, rosnące wpływy kontrreformacji, odsuwanie od stanowisk państwowych dysydentów budziły niepokój szlachty. 1592 zwołano sejm inkwizycyjny, na którym król tłumaczył się ze swoich działań i złożył obietnicę, że bez zgody sejmu nie opuści Polski. Kulminacją konfliktu dworu ze stronnictwem szlacheckim był rokosz sandomierski (1605-1609).

Roszcząc sobie pretensje do korony szwedzkiej wplątał państwo polsko-litewskie w konflikty i wojny, co przysporzyło mu wielu zaciekłych przeciwników. Prowadził także wojny z Moskwą, pretendując nawet do korony carskiej, którą bojarowie ofiarowali ostatecznie jego synowi Władysławowi. W 1596 r. przeniósł stolicę królewską z Krakowa do Warszawy.

Znany z zamiłowania do numizmatyki. Zbierał monety antyczne, głównie greckie i rzymskie. Sam wymagał od swoich mincerzy artystycznego prezentowania swojego wizerunku na monetach. Pozostawił po sobie bardzo bogatą spuściznę monetarną - liczne odmiany monet, a wśród nich największą polską złotą monetę: 100-dukatówkę.