Order Virtuti Militari (łac. Męstwu wojskowemu – (cnocie) dzielności żołnierskiej) – najwyższe polskie odznaczenie wojskowe (order), nadawane za wybitne zasługi bojowe. Jest najstarszym orderem wojskowym na świecie, spośród nadawanych do chwili obecnej. Ustanowiony przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego 22 czerwca 1792 r. w celu uczczenia zwycięstwa w bitwie pod Zieleńcami po rozpoczęciu wojny polsko-rosyjskiej przeciwko konfederacji targowickiej w obronie Konstytucji 3 Maja.

Order był nadawany w okresie Księstwa Warszawskiego. Po utworzeniu Królestwa Polskiego order, zachowując swój statut, otrzymał nazwę Order Wojskowy Polski. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Sejm Ustawodawczy na mocy ustawy z dnia 1 sierpnia 1919 r. wskrzesił order, nadając mu nazwę Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Obecnie order może być nadawany podczas wojny lub 5 lat po jej zakończeniu przez prezydenta Polski na wniosek Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski ustanowił order Virtuti Militari w 1792 r. roku po rozpoczęciu wojny polsko-rosyjskiej przeciwko konfederacji targowickiej w obronie Konstytucji 3 Maja i po interwencji wojsk rosyjskich cesarzowej Katarzyny II. W raporcie pisanym do króla po zwycięskiej bitwie pod Zieleńcami w dniu 18 czerwca 1792 r., dowodzący nią książę Józef Poniatowski zażądał szybkiego wprowadzenia nowego orderu wojennego. Król zareagował natychmiast, ponieważ już od pewnego czasu nosił się z zamiarem ustanowienia takiego odznaczenia.

Źródło: wikipedia

Kolekcjoner ze Słupska, Jan Mindik uważa, że reweras monety zawiera błąd polegający na tym, że na rewersie jest data "1792” odwołująca się do momentu, w którym król Stanisław August po bitwie z Rosjanami pod Zieleńcami ustanowił to odznaczenie, jednak uwidoczniony krzyż wcale nie jest z okresu, na który wskazuje ta data, bo na ramionach tego krzyża są kulki, a na pierwszych krzyżach Virtuti Militari takich kulek nie było. Pojawiły się one dopiero w okresie Księstwa Warszawskiego. Pierwotną formą orderu był złoty owalny medalik, którym król po bitwie obdarował kilkudziesięciu najdzielniejszych żołnierzy i oficerów, w tym wodzów: księcia Józefa Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszkę. Następnie jednak nakazał przetopienie tych medalików na krzyże.