Tadeusz "Bór" Komorowski - maj 1945 r.

Tadeusz Komorowski (1895-1966) - pseudonim "Bór". Polski generał, dowódca Armii Krajowej, aktywny działacz drugowojennej konspiracji, inicjator wybuchu Powstania Warszawskiego i głównodowodzący siłami polskimi w czasie jego trwania.
Urodził się 1 czerwca 1895 r. w Chorobowie. Był synem Mieczysława, tamtejszego administratora majątku i Wandy, z domu Zaleska. W 1905 r. rozpoczął edukację w VIII Gimnazjum we Lwowie, które ukończył w 1913 r. Bez problemów zdał egzamin dojrzałości. W tym samym roku wstąpił do armii austriackiej, rozpoczynając jednocześnie naukę na Akademii Wojskowej w Wiedniu. Ukończył ją we wrześniu 1915 r. Dowodził plutonem, walcząc na różnych frontach - rosyjskim i włoskim. W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Otrzymał dowodzenie szwadronem karabinów maszynowych. W styczniu 1919 r. mianowano go dowódcą dywizjonu 9. pułku ułanów. Walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej, w czasie której dowodził 12. pułkiem ułanów (od sierpnia 1920 r.). Wraz ze swą jednostką wziął udział w bitwie pod Komarowem i 31 sierpnia został ranny. Następnie wrócił do 9. pułku ułanów w charakterze zastępcy dowódcy. Od listopada 1921 r. dowodził szwadronem pułkowym w 9. pułku ułanów. W latach 1922-1923 był kolejno instruktorem na kursie szkolenia chorążych i podchorążych w Gnieźnie i instruktorem jazdy w Warszawie. W 1924 r. wziął udział w igrzyskach olimpijskich w Paryżu, zdobywając 26. miejsce w Konkursie Konia Wierzchowego (na koniu "Amonie"). W grudniu 1923 r. rozpoczął przygotowania do występu na igrzyskach w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W sierpniu 1924 r. otrzymał stanowisko zastępcy dowódcy w 8. pułku ułanów. Na krótki okres czasu pełnił tam funkcję kwatermistrza, jednakże w maju 1925 r. ponownie został zastępcą dowódcy. W lipcu 1926 r. został komendantem Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie. W grudniu 1927 r. został zastępcą dowódcy 9. pułku ułanów. Od listopada 1928 r. do października 1938 r. dowodził 9. pułkiem ułanów. Nie rozstawał się z karierą sportowca. W 1929 r. został ranny w czasie zawodów jeździeckich. Musiał zostać hospitalizowany, mimo to nadal poświęcał się na rzecz tej dyscypliny sportu. W 1936 r. był kierownikiem ekipy polskich jeźdźców na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie, gdzie udało się wywalczyć drużynowo drugie miejsce. Po udanych zawodach uścisnął rękę Hitlerowi, a fotoreporterzy zrobili im wspólne zdjęcie. W październiku 1938 r. objął stanowisko komendanta Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Przez przełożonych oceniany był niezwykle pozytywnie, co wyraził chociażby gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski, mówiąc o Komorowskim, iż "pracuje on rzetelnie i lojalnie, ma duże możliwości wysokiej kultury żołnierskiej i osobistych kwalifikacji". W sierpniu 1939 r., a więc tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej, przyszły komendant Armii Krajowej objął dowództwo Ośrodka Zapasowego Mazowieckiej i Pomorskiej Brygady Kawalerii w Garwolinie. 3 września objął dowództwo na odcinku od Góry Kalwarii do Dęblina. Od 13 września był zastępcą dowódcy Brygady Kawalerii, z którą walczył do 23 września. Po przegranej kampanii wrześniowej pozostał w konspiracji.
Założył Organizację Wojskową Krakowa. W styczniu 1940 r. nawiązał kontakt ze Związkiem Walki Zbrojnej, a miesiąc później został komendantem obszaru Kraków-Śląsk. Wyznaczono mu właśnie ten rejon, ponieważ w dotychczasowej konspiracji starał się tam organizować podziemną siatkę. Przełożeni ufali jego talentowi i umiejętnościom organizacyjnym, którymi wykazał się jeszcze jako dowódca 9. pułku ułanów. 3 maja 1940 r. Komorowski został mianowany generałem brygady. W niedługi czas po tym gen. Stefan Rowecki postanowił mianować go swoim następcą. Działalność podziemna o mały włos nie skończyła się dla Komorowskiego tragicznie. 20 kwietnia 1941 r. został zatrzymany przez Gestapo w Krakowie, jednak udało się mu uciec. Początkowo ukrywał się w okolicy, ale gdy 1 lipca rozwiązaniu uległ jego obszar, udał się do Warszawy. Od lipca 1941 r. był zastępcą Komendanta Głównego ZWZ. Zamieszkiwał przy ul. Wspólnej 49. Jesienią Rowecki powierzył mu kierowanie nad Okręgami Poznań i Pomorze, dokąd Komorowski następnie wyjeżdżał, aby lepiej zorientować się w sytuacji. 30 czerwca 1943 r. gen. Stefan Rowecki dostał się do niemieckiej niewoli. 17 lipca 1943 r. Komorowski został dowódcą Armii Krajowej. 20 listopada 1943 r. zainicjował akcję "Burza" prowadzoną na wschodnich terenach Rzeczypospolitej. Jako dowódca nie do końca się sprawdził. Nie miał doświadczenia w dowodzeniu tego typu organizacją. Ulegał też presji otoczenia. 21 marca 1944 r. rozkazem Naczelnego Wodza został mianowany generałem dywizji. W lipcu 1944 r. uczestniczył w naradach dotyczących możliwości wybuchu Powstania Warszawskiego. Ośrodek krajowy otrzymał pod koniec miesiąca możliwość samodzielnego wydania rozkazu o akcji przeciwko Niemcom w stolicy. 31 lipca 1944 r. Komorowski podjął decyzję o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. 30 września został mianowany Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych. Akt ten był raczej symboliczny, ponieważ walki w stolicy niemal wygasły. Nazajutrz Komorowski mianował swoim następcą gen. Leopolda Okulickiego. Po upadku powstania trafił do niemieckiej niewoli. 5 października odmaszerował z Warszawy wraz ze swoim żołnierzami. Najpierw więziono go w Oflagu Langwasser, następnie, od lutego 1945 r. w Colditz. W kwietniu 1945 r. został przeniesiony do Markt-Pongau. Uwolniony 4 maja 1945 r. Po wojnie wyjechał do Anglii, gdzie 28 maja objął stanowisko Naczelnego Wodza PSZ poza granicami kraju. Od lipca 1947 r. do kwietnia był premierem Rządu Emigracyjnego, a następnie członkiem Rady Politycznej i (od 1956 r.) członkiem Rady Trzech, którą współtworzył wraz z gen. Władysławem Andersem i Edwardem Raczyńskim. Zarabiał na życie jako tapicer. Zmarł 24 sierpnia 1966 r. Za życia został odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari IV klasy i pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari II klasy. W trakcie swojej kariery wojskowej trudnił się również działalnością publicystyczną. W 1966 r. został nawet uhonorowany nagrodą literacką Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.