7 iskier - II emisja (PZL TS-11 Iskra)
Jeśli chcesz dodawać kolejne pozycje do swojej kolekcji skorzystaj z konta Premium - konto możesz kupić <TUTAJ>
Dla kont zwykłych możliwe jest zarządzanie kolekcją tylko do 10 wpisów.
Konto Premium możesz kupić <TUTAJ>
Pytania? Sugestie? Zapraszamy tutaj do dyskusji.
Moneta była bita również w srebrze o nominale 70 iskier. Wybito także 7 migów w bimetalu i 70 migów w srebrze z innym wizerunkiem na awersie.
Radom – miasto na prawach powiatu w centralno-wschodniej Polsce, w województwie mazowieckim nad rzeką Mleczną.
Największy ośrodek miejski w widłach Wisły i Pilicy. Czternaste co do wielkości miasto w Polsce. Siedziba powiatu radomskiego i kurii diecezji radomskiej. Centrum administracyjne i kulturalne ziemi radomskiej.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 222 496 mieszkańców.
Herb Radomia - ilustracja: WIKIPEDIA
Radom znajduje się w centralnej Polsce, w południowej części województwa mazowieckiego nad rzeką Mleczną. Historycznie położony jest w Małopolsce, w ziemi sandomierskiej oraz stanowi siedzibę ziemi radomskiej. Zgodnie z fizyczno-geograficznym podziałem Kondrackiego miasto położone jest na Nizinie Mazowieckiej, na Równinie Radomskiej.
Radom znajduje się na terenie o wysokościach od 130 do 207 m n.p.m.
Radom Air Show – cykliczna impreza organizowana co dwa lata na lotnisku Sadków w Radomiu, łącząca pokazy statków powietrznych z naziemną statyczną wystawą sprzętu wojskowego i prezentacjami firm z branży lotniczej.
Początkowo Radom Air Show było organizowane w cyklu rocznym, jednak organizatorzy, głównie ze względów finansowych, zdecydowali się na cykl dwuletni. Organizatorami imprezy są: Dowództwo Sił Powietrznych, Miasto Radom, Targi Kielce i Aeroklub Polski, honorowym patronem jest Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
PZL TS-11 Iskra – samolot szkolno-treningowy, produkowany przez WSK "PZL Mielec" (obecnie Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. w Mielcu), zaprojektowany przez zespół pod kierunkiem Tadeusza Sołtyka (stąd oznaczenie TS). Pierwsza polska konstrukcja lotnicza napędzana silnikiem odrzutowym.
PZL TS-11 Iskra - fotografia: WIKIPEDIA
Historia rozwoju konstrukcji
- Pierwszy, nieuzbrojony prototyp z silnikiem Viper 8 o ciągu 7,80 kN (795 kG) został oblatany 5 lutego 1960 roku przez pilota doświadczalnego Instytutu Lotnictwa, inż. Andrzeja Abłamowicza. Kolejne dwa prototypy zostały oblatane w marcu i lipcu 1961. Od pierwszej maszyny różnił je silnik HO-10 o ciągu 7,84 kN (800 kG) oraz posiadane już uzbrojenie (działko kal. 23 mm).
- TS-11 Iskra bis A – wersja szkolno-treningowa produkowana od 1963 roku. Po zainstalowaniu silnika SO-1 o ciągu (980 kG) pobito na niej (piloci: Andrzej Abłamowicz i Ludwik Natkaniec) następujące rekordy:
-- lot po obwodzie zamkniętym 100 km – 2 września 1964 – 715,7 km/h
-- lot po obwodzie zamkniętym 500 km – 24 września 1964 – 730 km/h
-- lot na bazie 15/25km – 26 września 1964 – 839 km/h
- TS-11 Iskra bis B – wersja szkolno-treningowa z czterema zamkami na podwieszane uzbrojenie. Prototyp nosił oznaczenie TS-11 Iskra 100.
- TS-11 Iskra bis C – jednomiejscowy samolot rozpoznawczy z 1971. Prototyp oznaczony był jako TS-11 Iskra 200 Art. Samolot został wyposażony w 3 kamery fotograficzne AFA-39 a w miejscu tylnego fotela dodatkowy zbiornik paliwa. Wyprodukowano 5 sztuk.
- TS-11 Iskra bis D – dwumiejscowa wersja szkolno-szturmowa z 1973. Prototyp oznaczono jako TS-11 Iskra 200 SB. Zwiększono jej udźwig w porównaniu z wersją bis B. 50 maszyn tego typu dostarczono lotnictwu wojskowemu Indii, gdzie weszły do służby w 1976.
- TS-11 Iskra bis DF – dwumiejscowa wersja szkolno-rozpoznawcza z 1974.
- TS-11 Iskra R – dwumiejscowa wersja rozpoznawcza stanowiąca wersję bis DF dostosowaną dla potrzeb lotnictwa morskiego,w 1992 roku wyposażona w amerykański radar pogodowy RDS-81, którego obsługą zajmował się operator na tylnym fotelu, oraz prosty system nawigacyjny GPS.
- TS-11 Iskra BR 200 – prototyp wersji jednomiejscowej rozpoznawczo-szturmowej z 1972. Nie wszedł do produkcji.
- TS-11 Iskra Jet/TS-11 Spark – pozbawione uzbrojenia samoloty, wycofywane ze służby, dla użytku w lotnictwie cywilnym spotykane m.in. w USA i Australii
- TS-11 Iskra MR – samoloty wyposażone w zmodernizowaną awionikę odpowiadającą standardom ICAO, używane w zespole akrobacyjnym Biało-Czerwone Iskry
- TS-11F Iskra – Demonstrator modernizacji Iskry zaprezentowany na MSPO 2008 przez Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Wyposażony w nową awionikę oraz fotele wyrzucane Martin Baker.
Silniki
W samolotach produkowanych w latach 1967-1969 montowano silniki SO-1 o ciągu 9,80 kN (1000 kG). Od 1969 montowano SO-3 o przedłużonym resursie, później zmienione na silniki SO-3W o ciągu 10,80 kN (1100 kG). We wcześniejszych modelach wymieniano silniki na nowsze. W późniejszym okresie, wobec problemów z wprowadzeniem następcy Iskry – samolotu I-22 Iryda, rozważano zastosowanie w używanych maszynach nowych silników K-15 Kaszub.
Opis wersji Iskra bis D
- załoga – dwie osoby (uczeń z przodu i instruktor z tyłu)
- długość – 11,15 m
- rozpiętość – 10,06 m
- wysokość – 3,50 m
- powierzchnia nośna – 17,50 m²
- masa własna – 2560 kg
- ciężar całkowity – 3724 kg (wersja SNP)
- maksymalna masa startowa 3840 kg
- silnik jeden WSK SO-3W o ciągu 10,80 kN (1100 kG) (początkowo WSK SO-3 o ciągu 9,80 kN (1000 kG))
Osiągi wersji Iskra bis D z silnikiem SO-3W[edytuj]
- prędkość maksymalna – 720 km/h na 5000 m
- zasięg – 1260 km
- pułap operacyjny – 11 000 m
- prędkość wznoszenia – 14,8 m/s
- obciążenie skrzydła – 213 kg/m²
- stosunek ciągu do masy – 1:3,4
Uzbrojenie
- w przedniej części kadłuba seryjnie jedno działko NS-23 (115P) kal. 23 mm z możliwością wymiany na działko NR-23 (150P).
- 4 węzły na podwieszane uzbrojenie – max. 4 × 100 kg bomb lub zasobniki z karabinami maszynowymi (Zeus-1) oraz uniwersalne zasobniki niekierowanych pocisków rakietowych klasy "powietrze-ziemia" Mars-4, lub zasobniki ZR-8 z bombami odłamkowymi.
Użytkownicy
Polskie Lotnictwo Wojskowe używa samolotów TS-11 od 1962 po dzień dzisiejszy. W 1975 r. Indyjskie Siły Powietrzne zamówiły 50 samolotów TS-11 Iskra (wycofane ze służby 16 grudnia 2004). Produkcję zakończono w 1987 roku.