Wizualizacja kryptowaluty BITCOIN.
Emisja: 2013 r.

Kryptowaluta, rzadziej waluta kryptograficzna – rozproszony system księgowy bazujący na kryptografii, przechowujący informację o stanie posiadania w umownych jednostkach. Stan posiadania związany jest z poszczególnymi węzłami systemu („portfelami”) w taki sposób, aby kontrolę nad danym portfelem miał wyłącznie posiadacz odpowiadającego mu klucza prywatnego i niemożliwe było dwukrotne wydanie tej samej jednostki.
Kryptowaluta nie jest przez większość krajów uznawana za jednostkę walutową, środek płatniczy czy pieniądz elektroniczny, dzięki czemu tworzenie jednostek w ramach wbudowanego w system algorytmu (tzw. wydobywanie lub wykopywanie) jest legalne. Zwykle z tych samych powodów nie korzysta jednak z ulg podatkowych przewidzianych dla handlu walutą – na przykład może dotyczyć jej VAT.
Najpopularniejszą kryptowalutą jest bitcoin, jednak istnieje kilkaset innych kryptowalut, których określa się mianem „altcoiny” (alternatywne coiny). Utworzenie niektórych z nich miało przy okazji zrealizować inne cele, na przykład namecoin tworzy zdecentralizowany system DNS, a peercoin stara się bardziej równomiernie rozłożyć dochody z wydobywania swych jednostek. Istnieją też plany zbudowania na planie kryptowaluty rynku prognostycznego.
Obecnie notowanych jest ponad 1300 kryptowalut na ponad 7500 specjalnych giełdach (tak zwanych kryptogiełdach).

Cały czas powstają nowe kryptowaluty, ze względu na wykorzystanie otwartego oprogramowania oraz sieci P2P. Kod źródłowy jest oparty na wolnym oprogramowaniu, przez co każdy może go pobrać i utworzyć swoją kryptowalutę.
Wg stanu na grudzień 2017 kryptowalutami o kapitalizacji ponad 5 mld dolarów były: bitcoin, ethereum, bitcoin cash, ripple, litecoin, IOTA, cardano, dash, NEM, monero, bitcoin gold i setki innych.
Wydobywanie kryptowalut (kopanie kryptowalut, mining kryptowaluty) odbywa się za pomocą koparek kryptowaluty korzystając z mocy obliczeniowej dedykowanego sprzętu.

Bitcoin, bitmoneta – kryptowaluta wprowadzona w 2009 roku przez osobę (bądź grupę osób) o pseudonimie Satoshi Nakamoto. Nazwa odnosi się także do używającego jej otwartoźródłowego oprogramowania oraz sieci peer-to-peer, którą formuje. Bitmonety mogą zostać zapisane na komputerze osobistym w formie pliku portfela lub przetrzymywane w prowadzonym przez osoby trzecie zewnętrznym serwisie zajmującym się przechowywaniem takich portfeli. W każdym z tych przypadków bitcoiny mogą zostać przesłane do innej osoby przez Internet do dowolnego posiadacza adresu bitcoin. Każdy bitcoin dzieli się na 100 000 000 mniejszych jednostek, zwanych satoshi.

Bitcoin - elektroniczna waluta P2P - fot. WIKIPEDIA