25 talarów zakopiańskich - Kaplica w Jaszczurówce (stal szlachetna)
Jeśli chcesz dodawać kolejne pozycje do swojej kolekcji skorzystaj z konta Premium - konto możesz kupić <TUTAJ>
Dla kont zwykłych możliwe jest zarządzanie kolekcją tylko do 10 wpisów.
Konto Premium możesz kupić <TUTAJ>
Pytania? Sugestie? Zapraszamy tutaj do dyskusji.
Seria ta składa się z 3 monet. Awers jest wspólny, natomiast na rewersach przedstawione są chronologicznie 3 słynne zabytki stylu zakopiańskiego. Monety ukazują piękno architektury drewnianej Zakopanego, utrzymane są w stylu starodawnych talarów.
Akcja ma na celu promocję Zakopanego, promocję zabytków, pozyskanie większej liczby turystów odwiedzających Zakopane i zachęcenie do odwiedzania zakopiańskich muzeów.
Wyemitowano żetony:
- 25 talarów zakopiańskich / Willa Koliba,
- 25 talarów zakopiańskich / Willa pod Jedlami,
- 25 talarów zakopiańskich / Kaplica w Jaszczurówce.
Wszystkie żetony wyemitowano w mosiądzu, mosiądzu oksydowanym, stali szlachetnej, srebrze i srebrze oksydowanym.
Parzenica – sercowaty wzór charakterystyczny dla zdobnictwa góralskiego. Parzenice wyszywane są na góralskich spodniach, czyli portkach. Początkowo stosowane dla wzmocnienia materiału w miejscach narażonych na wzmożone przecieranie.
Witkiewicz Stanisław (1851-1915), ojciec S.I. Witkiewicza, prozaik, malarz, krytyk. Dzieciństwo spędził wraz z rodziną na Syberii, dokąd został zesłany jego ojciec za udział w powstaniu styczniowym. 1868-1871 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, od 1871 w Warszawie, 1871-1875 odbywał studia malarskie w Monachium. 1884-1887 kierownik artystyczny warszawskiego tygodnika Wędrowiec. Od 1890 zamieszkał w Zakopanem. 1908 z powodu postępującej gruźlicy wyjechał do uzdrowiska Lovran nad Morzem Adriatyckim, gdzie zmarł.
Rozgłos przyniósł mu zbiór studiów Sztuka i krytyka u nas (Wędrowiec 1884-1885, wydanie książkowe 1891), w którym propagował nowe kierunki artystyczne. Monografie: Juliusz Kossak (1900), Aleksander Gierymski (1903), Matejko (1908).
Jako twórca tzw. kierunku zakopiańskiego w architekturze wyłożył swoje poglądy w pracy Styl zakopiański (1901). Głośny zbiór rozważań o kulturze góralskiej oraz opisów przyrody w tomie Na przełęczy. Wrażenia i obrazy z Tatr (1891), a także w opowiadaniach i gawędach Z Tatr (1909). Pisma wybrane (tom 1-4, 1949-1951), Pisma tatrzańskie (tom 1-2, 1963), Listy do syna (1969), Pisma zebrane (tom 1-3, 1970-1974), Listy Stanisława Witkiewicza i jego korespondentów (1979).
Stanisław Witkiewicz, portret Jacka Malczewskiego - ilustracja: WIKIPEDIA
Kaplica Jaszczurówka, Kaplica na Jaszczurówce, Kaplica Najświętszego Serca Jezusa, jest kościołem filialnym parafii rzymskokatolickiej w Toporowej Cyrhli. Świątynię zaprojektowaną przez Stanisława Witkiewicza rozpoczęto budować w roku 1904, a poświęcono w 1907.
Od samego początku kaplica nie miała stałego opiekuna ze strony administracji kościelnej. Początkowo należała do parafii Poronin, ale w praktyce opiekę nad nią sprawowali głównie księża przebywający w Tatrach dla wypoczynku. W latach 1948 - 1955 opiekowali się kaplicą księża marianie i salezjanie oraz kapelan sióstr urszulanek z Borów. W 1955 r. krakowska Kuria Metropolitalna powierzyła kaplicę misjonarzom z Olczy. Od 1983 r. pieczę nad nią mają księża marianie z Toporowej Cyrhli. Formalnym właścicielem obiektu jest Tatrzański Park Narodowy, na którego terenie kaplica stoi.
Kaplica jest typowym przykładem stylu zakopiańskiego. Świątynia o widocznej konstrukcji zrębowej opiera się na wysokiej, kamiennej podmurówce. Z przodu posiada arkadowe podcienie. Na dachu krytym gontem umieszczono niewielką wieżyczkę, mieszczącą dzwon. Wnętrze składa się z prostokątnie zamkniętego prezbiterium oraz jednej nawy. Drewniany ołtarz główny przypomina góralską chatę. Wnętrze zdobią witraże projektowane przez S. Witkiewicza przedstawiające M.B. Częstochowską i Ostrobramską oraz herby Polski i Litwy. Ołtarze boczne, również wykonane z drewna pochodzą z lat 50. XX wieku.
W latach 1963 i 1971 częściowo wyremontowano podcienie, a w roku 1975 - naprawiono schody i wymieniono część pokrycia gontowego dachu. Kaplica jednak niszczała coraz bardziej. Po decyzji ówczesnego wojewódzkiego konserwatora zabytków z Nowego Sącza w 1977 r. rozpoczął się pierwszy większy remont kaplicy, który trwał do 1981 r. Objął on szereg prac od wzmocnienia popękanej podmurówki po remont wieżyczki i wzmocnienie mocowania żelaznych krzyży na dachu. Wymieniono zagrzybione fragmenty ścian i słupów galerii. Wydzielono dodatkowe pomieszczenie nad zakrystią, wstawiono kute żelazne kraty w arkadach kamiennej podmurówki, oczyszczono elewacje i zamontowano instalację odgromową. W uratowaniu kaplicy zasłużył się zwłaszcza ks. Jan Kowalik, proboszcz z Olczy.
W 1984 r. studenci architektury Politechniki Krakowskiej wykonali inwentaryzację kaplicy, a w 1995 r. TPN sfinansował założenie alarmowej instalacji przeciwpożarowej. W 2003 r. zainstalowano ogrzewanie promiennikowe.
Kaplica znajduje się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Kaplica Najświętszego Serca Jezusa w Jaszczurówce - fotografia: WIKIPEDIA