Olsztyn – wieś (niegdyś miasto) w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Olsztyn (siedziba gminy), około 15 km na południowy wschód od Częstochowy. Przez miejscowość biegnie szlak turystyczny czerwony Szlak Orlich Gniazd. Nad wsią góruje wzgórze, na którym znajdują się ruiny XIV-wiecznego zamku.

Herb Olsztyna - ilustracja: WIKIPEDIA

Nazwa Olsztyn jest mutacją wcześniejszej formy Holsztyn i wywodzi się z języka niemieckiego. W pierwotnej postaci brzmiała ona prawdopodobnie Holstein, bądź Hohlenstein i nawiązywała do miejsca pochodzenia osadników zakładających miejscowość.
Odmienna etymologia nazwy nawiązuje do niemieckich słów hohl lub Höhle (pusto lub pieczara z jęz. niem.) i Stein (kamień z jęz. niem.) – w wolnym tłumaczeniu pusty kamień lub pieczara (jaskinia) w kamieniu. Skała, na której stał zamek posiada sporej wielkości grotę, łączącą się z labiryntem wykutych w skale zamkowych lochów.
Osadę pod zamkiem nazywano z początku Olsztynkiem. W XVII wieku, gdy warownia w wyniku wojen szwedzkich popadła w ruinę zaczęto nazywać miejscowość Olsztynem.
W skład Olsztyna wchodzi Odrzykoń.

Ruiny zamku Olsztyn - fotografia: WIKIPEDIA

W 1488 r. Olsztyn otrzymał prawa miejskie oraz prawo do organizowania jarmarkówz rąk Kazimierza Jagiellończyka. Ze względu na niewielkie rozmiary miejscowość utraciła status miasta decyzją administracji rosyjskiej w 1870 r.