Grudziądz (niem. Graudenz, łac. Graudensis, ros. Грудзёндз) – miasto na prawach powiatu w województwie kujawsko-pomorskim nad Wisłą. W latach 1975-1998 miasto leżało w administracyjnych granicach województwa toruńskiego. Liczba mieszkańców miasta wynosi 98 987 co daje mu 4. miejsce pod względem wielkości w województwie i 40. miejsce w Polsce. Miasto ciągnie się w kierunku południkowym ponad 12,5 km, w kierunku równoleżnikowym tylko 6,2 km. Na południe od ujścia Osy wznosi się Kępa Forteczna (86,1 m n.p.m.), zaś na południe od niej – Kępa Strzemięcińska (79,3 m n.p.m.)

Herb Grudziądza - ilustracja: WIKIPEDIA

Grudziądz leży na 835 km biegu Wisły. Szerokość koryta rzeki w obrębie miasta wynosi od 320 do 500 m, a spadek rzeki – 0,18%. Głębokość koryta dochodzi do 9 m.
Grudziądz jest "stolicą" podregionu zamieszkanego przez ok. 530 tys. mieszkańców. Region obejmuje swoim zasięgiem środkową część Pomorza Nadwiślańskiego. W Grudziądzu ma siedzibę Starostwo Powiatowe, natomiast jako miasto wydzielone wypełnia zadania powiatu grodzkiego. Najbliżej położone miasta to: Radzyń Chełmiński (19km), Łasin (25 km), Nowe nad Wisłą (26 km), Świecie nad Wisłą (26 km), Wąbrzeźno (32 km), Chełmno (34 km), Jabłonowo Pomorskie (34 km) oraz Kwidzyn (35km). Laskowice Pomorskie, leżące za Wisłą są najbliższym dużym węzłem kolejowym. 17 października 2008 został oddany do użytku odcinek autostrady A1 ze Swarożyna do podgrudziądzkich Nowych Marz, co usprawniło komunikację w kierunku Trójmiasta.

Brama Wodna i spichrza - fotografia: WIKIPEDIA

Ponad 700-letnia historia Grudziądza pozostawiła swój trwały ślad w postaci wielu gotyckich i barokowych zabytków. Dla miłośników zabytków militarnych perłą jest usytuowana przy skarpie wiślanej powstała w drugiej połowie XVIII w. Cytadela Grudziądzka. Twierdza ta spełniła swoją militarną rolę tylko raz, w czasie wojen napoleońskich, dzisiaj jest jednym z najbardziej okazałych obiektów sztuki militarnej tego okresu w Europie. Turyści mogą zwiedzać niemal wszystkie forty
wchodzące w skład zaplecza militarnego tej twierdzy.
W I połowie XX wieku na Cytadeli osiadł 18 Pułk Ułanów Pomorskich i powołano do życia entrum Wyszkolenia Kawalerii, dlatego o Grudziądzu mówi się do dziś, że jest stolicą polskiej kawalerii. Bardzo ważnym wydarzeniem kulturalnym są coroczne, sierpniowe Zjazdy Kawalerzystów, którym towarzyszą liczne atrakcje odbywające się na Błoniach Nadwiślańskich.
Najnowszą atrakcją turystyczną jest Geotermia Grudziądz, która wykorzystuje bogate złoża termalnych źródeł solankowych do zabiegów leczniczych i kąpieli rekreacyjnych. W grudziądzkim SPA jest jedyna w Europie tężnia solankowa zamknięta w szklanej piramidzie
Szeroka oferta noclegowa i atrakcyjne położenie stwarzają niepowtarzalną okazję do uprawiania niemal wszelkich form aktywności – od sportów wodnych, które można uprawiać na jeziorach i rzekach, przez turystykę rowerową na licznych ścieżkach rowerowych i drogach leśnych, po turystykę pieszą na świetnie wytrasowanych i oznakowanych szlakach. Serdecznie zapraszamy do Grudziądza.

Twierdza Grudziądz – system fortów, głównie z XIX wieku, na terenie Grudziądza i okolicznych miejscowości. Zadaniem twierdzy była osłona Grudziądza i strategicznego mostu na Wiśle w wypadku działań rosyjskich.

Cytadela z lotu ptaka - fot. WIKIPEDIA

Jej centralnym punktem jest Cytadela, zwana przez Niemców Twierdzą Courbiere’a (niem. Feste Courbiere) – forteca w północnej części miasta, której budowa rozpoczęła się 6 czerwca 1776 roku z rozkazu króla Prus Fryderyka II. Inne forty powstały na przełomie XIX i XX wieku.
Większość umocnień była wykorzystana jedynie w 1806, 1807 i 1945 roku. Wiele z nich, włącznie z Cytadelą, zachowało się do dziś w dobrym stanie. Fragmenty fortyfikacji są dostępne dla zwiedzających.

Pomnik ułana z dziewczyną w Grudziądzu - zwany również "Ułan i dziewczyna", to rzeźba na Starym Mieście, odsłonięta na koronie muru schodów, prowadzących z ul. Spichrzowej na Błonia Nadwiślańskie, u zbiegu z ul. Ratuszową, w bezpośrednim sąsiedztwie ratusza, fary i zabytkowych spichrzów.

Pomnik ułana z dziewczyną w Grudziądzu - fot. WIKIPEDIA

W 2007 r. zawiązał się społeczny Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika Ułana, dla upamiętnienia działalności przedwojennego Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Wybrano lekką formę rzeźby plenerowej, której autorem jest miejscowy artysta plastyk Ryszard Kaczor. Wykonana została z brązu, w odlewni Andrzeja Mączewskiego firma ,,Art. Mileniom" w realistycznej konwencji, a sens dwuosobowej kompozycji wyjaśnia umieszczony poniżej fragment wiersza generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego: Bo serce ułana, gdy położysz je na dłoń: Na pierwszym miejscu panna, przed panną tylko... koń.Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 23 sierpnia 2008, podczas XX Jubileuszowego Zjazdu Kawalerzystów II RP, zorganizowanego przez Fundację na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu i Dowództwo Wojsk Lądowych, pod honorowym patronatem Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Odsłonięcia dokonał płk. Antoni Ławrynowicz i Justyna Signerska.
Pomnik znajduje się w miejscu, gdzie w latach I wojny światowej i II wojny Niemcy ustawili drewniany posąg kanclerza Bismarcka w stroju krzyżackim.