Emisja: kwiecień 2019 r.

Wyemitowano żetony 1 TALAR SANOCKI - X-lecie Mincerza z Sanoka w mosiądzu i mosiądzu oksydowanym.

Sanok – (Królewskie Wolne Miasto Sanok; węg. Sánók, niem. Saanig, ukr. Сянік, łac. Sanocum, jidysz Sonik, heb. סנוק lub סאנוק), miasto powiatowe w województwie podkarpackim. Położone w dolinie Sanu, na terenie Kotliny Sanockiej, u podnóża Gór Słonnych i Pogórza Bukowskiego w Euroregionie Karpackim.
Miasto liczy ok. 40 tys. mieszkańców i ma powierzchnię 38,15 km² (2005).
Jest jednym z najdalej wysuniętych na południowy wschód ośrodków miejskich Polski, z rozwiniętym przemysłem samochodowym i chemicznym. Ważny węzeł komunikacyjny na skrzyżowaniu dróg na Słowację i Ukrainę. Powiat sanocki jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie, rafineria oraz kopalnie ropy naftowej istniały tu przed rokiem 1884. W mieście istnieje dużo zabytków oraz dzieł sztuki, odbywają się tu ważne imprezy kulturalne, sportowe i rozrywkowe o charakterze europejskim i krajowym.
Patronem miasta jest Archanioł Michał, a od roku 2006 również św. Zygmunt Gorazdowski.

Herb Sanoka - ilustracja: WIKIPEDIA

Rynek oraz Śródmieście Sanoka - fotografia: WIKIPEDIA

Miasto Sanok ma swojego mincerza. Jest nim sanoczanin Andrzej Budzicki, numizmatyk, miłośnik swojej małej ojczyzny, kulturoznawca z wykształcenia, a z zawodu od niedawna: „Mincerz w Królewskim, Wolnym Mieście Sanoku”, gdyż takiej nazwy używa jego niewielka firma.

- Całe moje życie jest związane z pieniędzmi. Numizmatykiem stałem się jako dziecko. Zaczęło się od tego, że razem z ojcem chodziliśmy oglądać gołębie na wrocławskim rynku. A tam kolekcjonerzy pokazywali swoje zbiory. Moje zbieranie zaczęło się od odcinania guzików od starych ubrań. Moja babcia, która razem z moją mamą przeszły z armią Andersa z Syberii na Bliski Wschód, używała drobnych monet do robienia guzików. Dzięki temu w naszym domu były egipskie szylingi i inne monety. Potem moją kolekcję powiększała  ciocia, która pracowała w banku w Sanoku i co jakiś czas mogła kupić monety kolekcjonerskie - wspomina Andrzej Budzicki, wrocławianin, który osiadł w Sanoku. We wrześniu ubiegłego roku Budzicki zarejestrował firmę - Mincerz w Królewskim,Wolnym Mieście Sanoku.

Zanim został mincerzem, był m.in. przewodnikiem w sanockim skansenie. - Jak turysta opuszcza skansen, to chciałby mieć jakąś fajną pamiątkę. I tak zrodził się pomysł, żeby taką pamiątką, która na dodatek przypomniałby mu nie tylko o miejscu, ale także o jego historii, mogła być moneta. Dzięki pomocy dyrektora skansenu Jerzego Ginalskiego oraz pracowników naukowych skansenu i Mennicy Państwowej powstały kwartniki - opowiada numizmatyk.

Kwartniki to monety bite za czasów Kazimierza Wielkiego. Monety z sanockiego skansenu wyrabiane z aluminium, miedzi i mosiądzu są wzorowane na tych kazimierzowskich. Mają taki sam kształt i zbliżony wygląd. Na rewersie znajduje się orzeł, który jest wierną kopią tego znajdującego się na oryginałach z epoki. Pod orłem znajduje się znak mennicy. Na awersie prezentowane są obiekty architektoniczne znajdujące się w skansenie. - W czasie sezonu turystycznego biłem monety na terenie parku. Przyjemnością było nie tylko pokazywanie, jak powstaje pieniądz, ale także opowiadanie o tym, co przedstawia, co można jeszcze zobaczyć w skansenie - mówi Budzicki. Do produkcji monet potrzebne jest kowadło mennicze, prowadnica i pobijak. I oczywiście młotek, którym uderza się pobijak. Młotek, którego używa sanocki mincerz, waży trzy kilogramy. Pobijak uderza w blaszkę umieszczoną w prowadnicy, w której znajduje się matryca z wzorem monety.

Budzicki mówi, że choć w Polsce powstało w ostatnich latach kilka mennic, to mincerzy jest dwóch: sanocki i mazowiecki. - Coraz więcej miast wydaje  okolicznościową walutę, ale większość z nich wybija monety maszynowo. Ja również będę korzystał z mennicy. Wspólnie z władzami Sanoka przygotowujemy miejskiego talara. W planach jest wybicie 5 tys. monet. Będą z mosiądzu, część prawdopodobnie będzie posrebrzana - mówi sanocki mincerz. Oprócz kwartników skansenowych wybił także kwartniki zamkowe oraz franciszkańskie. Kwartnik zamkowy powstał z okazji 75-lecia istnienia Muzeum Historycznego w Sanoku. Okazją do wybicia kwartnika francisz-kańskiego było 800-lecie istnienia reguły franciszkańskiej. - To pierwsza i jedyna moneta franciszkańska na świecie. A przy okazji przypominamy, że franciszkanie są w Sanoku od 1377 roku - dodaje Budzicki. Kwartniki i talary będzie można kupić w sklepie PTTK na ul. 3 Maja oraz w Punkcie Informacji Turystycznej. Będą również walutą wymienialną - kwartnikami można płacić np. w karczmie w skansenie. Monety z Sanoka zostały umieszczone w "Katalogu monet zastępczych" J. Parchimowicza z 2009 r.

Źródło: Gazeta Wyborcza Rzeszów (2009 r.)