*Wersja 6 WRZOSÓW - mosiądz z tampondrukiem pojawiła się dopiero w roku 2011 r. Jest to żeton uzupełniający serię. Żetony te powstały na bazie tych, które się nie sprzedały z wersji GN. Nie podano nakładu tych żetonów.

Września (niem. Wreschen) – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Września. Położone 50 km na wschód od Poznania, nad rzeką Wrześnicą.
Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 29 144 mieszkańców. Ważny węzeł komunikacji drogowej i kolejowej. Okolica równinna, rolnicza. Herb miasta – biała róża na czerwonym tle. Wywodzi się on z rodowego herbu Porajów – rodu będącego pierwszym właścicielem Wrześni.
Miasto znajduje się przy międzynarodowej trasie E30 – autostradzie A2 na odcinku Poznań – Warszawa.
W latach 1993-2009 we Wrześni przeprowadzano prawybory polityczne – parlamentarne, prezydenckie oraz do Parlamentu Europejskiego.

Herb Wrześni: ilustracja: WIKIPEDIA

Wykopaliska archeologiczne świadczą o pojawieniu się na tym terenie pierwszych grup ludzkich w środkowej epoce kamiennej – mezolicie (8000-2500 lat p.n.e.). Z epoki tej pochodzi m.in. osada wydmowa z Tarnowej pod Pyzdrami, stąd w archeologii stosuje się określenie "kultura tarnowska". Ciągłość osadnictwa potwierdzają znaleziska z epoki brązu i żelaza. Nieopodal Wrześni znajduje się Giecz – jeden z najważniejszych w średniowieczu grodów książęcych i siedziba kasztelanii. Za czasów Bolesława Chrobrego, wg Galla Anonima gród skupiał 2300 wojowników. Coraz głośniej mówi się też o grodzisku w Grzybowie – wiosce położonej między Wrześnią a Gnieznem. Gród ma imponujące wymiary (4,7 hektara), a jego położenie blisko Gniezna, Giecza i Ostrowa Lednickiego świadczy o tym, iż musiał pełnić ważną rolę w okresie formowania się państwa polskiego. Najstarsze materiały dendrologiczne datuje się na rok 923.
Pierwsza wzmianka o Wrześni pochodzi z 1256 r. Lokacja miasta nastąpiła w poł. XIV w. Miasto rozwinęło się na planie owalnicy wzdłuż traktu handlowego łączącego Kalisz z Gnieznem, opodal skrzyżowania ze szlakiem Poznań – Łęczyca. Korzystne położenie miasta sprzyjało rozwojowi handlu i rzemiosła. W 1580 r. było tu 60 rzemieślników. Podczas wojny szwedzkiej w 1656 r. miasto zostało poważnie zniszczone. W latach 1807-1815 Września wchodziła w skład Księstwa Warszawskiego.
W wyniku II rozbioru Polski w 1793 r. rozpoczęło się na tych terenach panowanie pruskie. Podczas Wiosny Ludów mieścił się tutaj obóz powstańczy. W drugiej połowie XIX w. istniało kilka zakładów przemysłowych: fabryka obuwia, fabryka powozów, betoniarnia, mleczarnia, cukrownia. Powstało również w tym okresie połączenie kolejowe Gniezno – Września – Oleśnica oraz Poznań – Września – Strzałkowo.
Międzynarodową uwagę przyciągnął strajk dzieci we Wrześni, który rozpoczął się 20 maja 1901 r. Niemiecki nauczyciel wymierzył karę cielesną dzieciom za odmowę odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii. Zastrajkowało wówczas 118 uczniów i uczennic. Ich rodziców władze niemieckie ukarały więzieniem. Za przykładem dzieci wrzesińskich poszli uczniowie w innych szkołach zaboru pruskiego. W 1906 r. opór dzieci, podtrzymywany przez rodziców, przybrał postać powszechnego strajku. W fazie największego jego nasilenia strajkowało ok. 75 tys. dzieci w ok. 800 szkołach (na łączną ilość 1100 szkół).
W 1905 w mieście (noszącym wówczas nazwę Wreschen) mieszkało 7007 osób, w tym 65,4% Polaków, 28,9% Niemców i 5,5% Żydów[3], natomiast w całym ówczesnym powiecie wrzesińskim Polacy stanowili 85,6% (1890). Ponad stuletnie panowanie pruskie zakończył wybuch powstania wielkopolskiego. Po rozbrojeniu garnizonu pruskiego 28 grudnia 1918 r. Września powróciła pod władzę polską.
W 1920 r., podczas wojny polsko-bolszewickiej, po odezwie Rady Obrony Państwa z dnia 1 lipca 1920 r., z inicjatywy hr. Stanisława Mycielskiego, mieszkańcy ziemi wrzesińskiej utworzyli Legię Ochotniczą Wrzesińską, która brała czynny udział w walkach w obronie ojczyzny.
W latach międzywojennych Września była miastem handlowo-rzemieślniczym, zamieszkanym przez Polaków, Żydów i Niemców. W związku z tym w mieście istniały wówczas: kościół rzymskokatolicki, kościół ewangelicki i synagoga. W tym okresie na terenie Wrześni działało aktywnie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół".
1 września 1939 bombowce hitlerowskie zburzyły dworzec i cukrownię. Miasto zajęli hitlerowcy i włączyli w obszar Kraju Warty. Wielu mieszkańców wysiedlono. 22 stycznia 1945 do miasta wkroczyli żołnierze 1 armii pancernej gen. M. Katukowa. Tym samym zakończył się we Wrześni okres okupacji hitlerowskiej.
Po wojnie nastąpiła intensywna rozbudowa i modernizacja przemysłu, gospodarki komunalnej, zaplecza socjalnego i kulturalnego, szkolnictwa i węzła komunikacyjnego. Powstały osiedla o zabudowie blokowej oraz willowej. Stworzono zalew na rzece Wrześnicy (26 ha, 3 km dł.), a przy nim niewielki ośrodek wypoczynkowy.

Zabytkowy ratusz z 1910 r. - siedziba Urzędu Miasta i Gminy Września - fotografia: WIKIPEDIA

Wrzos (Calluna), rodzaj z rodziny wrzosowatych, do którego należy tylko 1 gatunek - wrzos pospolity (Calluna vulgaris), zimozielona krzewinka występująca w Europie, zachodniej Syberii, Azji Mniejszej i północnej Afryce.
W Polsce pospolity na niżu i w niższych terenach górskich, rośnie na siedliskach ubogich, kwaśnych, w suchych lasach sosnowych, na polanach, wyrębach lub suchych pastwiskach. Miejscami tworzy jednogatunkowe skupienia, tzw. wrzosowiska, w Polsce rzadkie, częste w zachodniej Europie. Roślina posiada silnie rozgałęzione i gęsto ulistnione łodygi wysokości od 15 do 60 centymetrów. Liście drobne, równowąski, naprzeciwległe, u nasady z dwoma ostrymi, szydłowatymi uszkami. Kwiaty drobne, różowe, niekiedy innej barwy, zebrane w gęsty, jednostronny kwiatostan umieszczony na szczycie łodygi. Kwitnie w sierpniu i we wrześniu. Jest rośliną miododajną.
W celach dekoracyjnych uprawia się wiele odmian ogrodowych.
Do celów leczniczych ścina się górne części pędów z kwitnącymi kwiatami, suszy i osmykuje suche kwiaty. Kwiaty wrzosu zawierają kilka procent garbników, glikozyt arbutynę, cukry, olejek eteryczny, gorycze, flawonoidy, polifenole, kwasy organiczne i sole mineralne zawierające, między innymi, potas i krzemionkę. Preparaty z kwiatu wrzosu hamują rozwój bakterii w przewodzie pokarmowym, pobudzają wydzielanie soków trawiennych, działają rozkurczowo i moczopędnie. Obecnie stosuje się kwiat wrzosu głównie w stanach zapalnych lub kamicy dróg moczowych, nieżytach przewodu pokarmowego, biegunkach i w stanach nadmiernego pobudzenia nerwowego. Do leczenia tych dolegliwości stosuje się często kwiat wrzosu w połączeniu z innymi ziołami o podobnym lub uzupełniającym działaniu.

Wrzos - fotografia: WIKIPEDIA