Żeton wyemitowany z okazji otwarcia kompleksu wystawowego Brama Poznania, który znajduje się na terenie Ostrowa Tumskiego - V.2015.

Brama Poznania  

Zlokalizowana w najstarszej części miasta, nad rzeką Cybiną, w sąsiedztwie katedralnej wyspy, zajmuje specjalnie zaprojektowany kompleks obiektów: modernistyczny budynek główny i zrewitalizowaną Śluzę Katedralną (pozostałość umocnień na Ostrowie zachowaną z czasów pruskiego panowania), które łączy przerzucona nad rzeką kładka. Budynek główny przecina charakterystyczna szczelina, która kieruje wzrok zwiedzającego na najstarszą w Polsce katedrę.

Realizacja przedsięwzięcia Bramy Poznania ICHOT to pomysł na zaprezentowanie niedocenionego dotąd i niedostatecznie znanego dziedzictwa kulturowego Ostrowa Tumskiego w taki sposób, aby instytucja i jej otoczenie spełniały oczekiwania współczesnych turystów. Historia Ostrowa Tumskiego w Poznaniu istotna jest bowiem nie tylko, z oczywistych względów, dla miasta, ale w sposób szczególny dla całego kraju – to tutaj wznosił się najpotężniejszy gród księcia Mieszka I, pierwszego historycznego władcy Polski, i miejsce to związane jest z początkiem polskiej państwowości. Turystyczna aktywizacja wyspy i jej otoczenia jest ponadto jednym z pierwszych działań zmierzających do przekształcenia tego obszaru w tzw. ekomuzeum.

Widok z tarasu Bramy Poznania - fot. Brama Poznania

Brama Poznania jest miejscem opowiadającym, za pomocą ekspozycji oraz realizowanej oferty programowej, o losach (historycznych i współczesnych) Ostrowa Tumskiego i o znaczeniu, jakie miejsce to ma dla tożsamości współczesnych Polaków. W szczególności pokazywana jest tu rola, jaką wyspa odegrała w czasach kształtowania się państwa polskiego w kontekście europejskim. Przeszłość ukazana jest przez pryzmat sukcesu, osiąganego mimo niejednokrotnie trudnych okoliczności, oraz skuteczności działania wspólnoty związanej z poznańską wyspą, wspólnoty budującej własną teraźniejszość i przyszłość.
Zadaniem podstawowym Bramy Poznania jest takie zaprezentowanie dziedzictwa Ostrowa, by zachęcić zwiedzających do odwiedzenia wyspy i bliższego przyjrzenia się jej zabytkom. Ekspozycja odsyła do realnej przestrzeni i ma tak przygotować gości, aby zechcieli i potrafili samodzielnie poszukiwać śladów przeszłości i je interpretować. W tym celu Brama Poznania wykorzystuje najnowsze trendy wystawiennicze oraz realizować będzie profesjonalną i atrakcyjną ofertę programową, czerpiąc inspirację z najlepszych doświadczeń europejskich innych instytucji zajmujących się dziedzictwem.

Ostrów Tumski w Poznaniu – jedyna pozostała z licznych niegdyś w Poznaniu wysp na Warcie. Otaczają ją dwa ramiona rzeki: szersze, zachodnie, które obecnie stanowi główny nurt Warty, oraz węższe, wschodnie, nazywane Cybiną, podobnie jak rzeczka, przepływająca przez Jezioro Maltańskie i do tego ramienia uchodząca, pełniąca też rolę wschodniego kanału ulgi. Z lądem Ostrów Tumski łączą mosty: Bolesława Chrobrego (z lewym brzegiem) i Mieszka I (z prawym brzegiem). Dnia 7 grudnia 2007 roku został otwarty most biskupa Jordana, który przywrócił historyczne połączenie wyspy ze Śródką. Zespół urbanistyczno-architektoniczny Ostrowa Tumskiego i Śródki od 6 października 1982 roku figuruje w rejestrze zabytków pod numerem A-239.

Ostrów Tumski w Poznaniu, widok z Garbar - fot. WIKIPEDIA

Miecz świętego Piotra – miecz, a właściwie tasak, o rozszerzającej się ku końcowi głowni znajdujący się od wielu lat w zbiorach Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Obecnie jego replika wykonana przez poznańskiego artystę Bogdana Puchalskiego eksponowana jest w bazylice archikatedralnej. Tasak ten wzmiankowany jest już przez Jana Długosza w Vitae Episcoporum Posnaniensium, opublikowanym w 1609, jako oryginalna broń z czasów rzymskich, bądź kopia wykonana na zlecenie i pobłogosławiona przez papieża Jana XIII (Długosz wspomina papieża Stefana VIII, jednak we wspomnianym okresie papież ten już nie żył). Zgodnie z podaniem „miecz” należał do świętego Piotra, który miał nim odciąć ucho Malchosa (J 18,10), sługi arcykapłana, podczas pojmania Jezusa Chrystusa w Getsemani. O broni tej pisze także w 1699 roku archidiakon przy poznańskiej katedrze opisując go jako fragment miecza św. Piotra trzymany w katedralnym skarbcu, lecz kilka razy do roku pokazywany wiernym. W 1721 ukazał się także dekret Kapituły Katedralnej nakazujący przeniesienie „miecza”, jako relikwii do kapitularza, jako godniejszego miejsca.
Na Ostrów Tumski trafił w 968 jako podarek Jana XIII dla biskupa Jordana lub Mieszka I. Przez wiele stuleci sądzono, że jest to replika pochodząca z X wieku, jednak badania wykonane przez naukowców z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie dotyczące kształtu i typu stopu z jakiego wykonano miecz wskazują na to, że został on wykuty w I wieku naszej ery na wschodnich rubieżach Cesarstwa rzymskiego. Natomiast przedstawiciele Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego są ostrożniejsi w ocenie wieku broni i bardziej skłonni przyjąć, że jest to średniowieczna kopia. Prof. Marian Głosek z Uniwersytetu Łódzkiego uważa, że jest to tasak powstały w XIV wieku, gdyż wcześniej broń tego typu nie była stosowana w Europie, przywołując podobne tasaki z Durham i Cluny, jednak dr inż. Elżbieta Nosek i mgr inż. Janusz Stępiński z AGH zauważają, że broń tego typu znana była wcześniej na Bliskim Wschodzie. Dodatkowo Michał Błaszczyński z Muzeum Archidiecezjalnego w Poznaniu zauważa, że podobne tasaki widnieją na starożytnych greckich wazach przedstawiających pracę rybaków. Tezy prof. Mariana Głoska są natomiast mocno krytykowane przez dr. Leszka Wetesko z UAM jako pozbawione jakichkolwiek podwalin w dokumentach historycznych.
Bez względu na toczący się spór naukowy oraz to, czy miecz pochodzi z I, X czy XIV wieku, jest to broń, która obok Szczerbca ma najdłuższą udokumentowaną historię w kraju.

Miecz św. Piotra w Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu - fot. WIKIPEDIA

Głownia wykuta z pojedynczego kawałka żelaza. Długość całkowita 70,2 cm (pierwotnie być może był dłuższy o 1-2 cm, skrócenie wynika z korozji końca głowni), szerokość maksymalna 9,4 cm, w odległości 10,3 cm od nasady otwór o średnicy 0,4 cm. Głowica niezachowana.