Rękawka – polski zwyczaj wielkanocny obchodzony w Krakowie we wtorek po świętach wielkanocnych, pierwotnie nawiązujący do słowiańskiej tradycji wiosennych Dziadów. Do tradycji rękawki należało m.in. rzucanie oraz toczenie jaj, symbolu zmartwychwstania.

Rękawka to święto, którego obchody sięgają korzeniami czasów przedchrześcijańskich, nawiązujące do pogańskich obrzędów związanych z zaduszkami wiosennymi, przypadającymi na okres przesilenia wiosennego. Rękawka związana jest także z legendą o kopcu Kraka, usypanym po śmierci króla – według tradycji ziemię, z której usypano kopiec noszono w rękawach – stąd nazwa święta. Współczesne obchody święta Rękawki organizowane są od 2000 roku.

Współczesne Święto Rękawki odbywające się na Wzgórzu Lasoty i pod Kopcem Krakusa - fot. WIKIPEDIA

Wolne, Niepodległe i Ściśle Neutralne Miasto Kraków i jego Okręg (1815–1846), inne nazwy: Rzeczpospolita Krakowska, Wolne Miasto Kraków, Rzeczpospolita Krakowska Wolna, Niepodległa i Ściśle Neutralna – państwo utworzone na kongresie wiedeńskim, pozostające pod kontrolą trzech państw sąsiednich: Imperium Rosyjskiego, Królestwa Prus i Cesarstwa Austrii od 1832 poprzez zobligowanie ich przez Rosję oraz Prusy. Państwo to zostało utworzone 18 października 1815 roku z południowego skrawka Księstwa Warszawskiego i było półdemokratyczną republiką konstytucyjną opartą na Kodeksie Napoleona i własnej konstytucji. Wolne Miasto stało się ostoją dla osób z pozostałych zaborów i powstańczym „korytarzem”.

Zygmunt II August (1520-1572), syn Zygmunta I Starego i księżniczki mediolańskiej Bony z rodu Sforza, ostatni władca Polski z dynastii Jagiellonów.
Wybrany na wielkiego księcia litewskiego i koronowany na króla Polski 1529, jeszcze za życia swego ojca (elekcja vivente rege), co stanowiło wyjątek w dziejach Rzeczypospolitej. Z uwagi na podeszły wiek króla, od 1544 sprawował samodzielne rządy na Litwie.
Trzykrotnie żonaty - po raz pierwszy 1543 z arcyksiężniczką Elżbietą Habsburżanką, córką cesarza Ferdynanda II Habsburga. Po śmierci pierwszej żony (1545), 1547 ożenił się po raz drugi, bez wiedzy i zgody sejmu i senatu Korony, z Barbarą Radziwiłłówną. Po śmierci Barbary (1551), 1553 pojął za żonę Katarzynę Habsburżankę, siostrę pierwszej żony, Elżbiety.
Prowadził walki z Moskwą o Inflanty, które od 1561 były lennem Polski i Litwy. 1557 wybuchła wojna litewsko-rosyjska, która 1558 przekształciła się w wojnę Litwy i Polski z Rosją (inflancka wojna 1558-1583), z 3-letnim rozejmem zawartym 1570. 1568 utworzył Komisję Morską i zapoczątkował budowę i organizację floty polskiej. 1569 doprowadził do zawarcia unii polsko-litewskiej w Lublinie. Szukając sojuszników przeciw Moskwie uznał prawa bocznej (elektorskiej) linii Hohenzollernów do objęcia władzy w Prusach Książęcych (1563).

Na sejmie 1562-1563 przeszedł na stronę szlacheckiego stronnictwa egzekucyjnego (egzekucja praw). Program stronnictwa pozwalał na odbudowę skarbu królewskiego (państwowego), utworzenie armii i uporządkowanie stanu prawnego w państwie. Skutecznie przeprowadził unifikację i centralizację państwa, szczególnie dzielnic przyłączonych do Korony: Mazowsza, Prus Królewskich, księstw oświęcimskiego i zatorskiego oraz Gdańska.
Za panowania Zygmunta Augusta nastąpił szczytowy okres rozwoju reformacji, której kulminacją stały się uchwały sejmu piotrkowskiego z 1555. Pod naciskiem posłów król wysłał do Rzymu S. Maciejowskiego, który zabiegał u papieża o wyrażenie zgody na zwołanie w Rzeczypospolitej soboru narodowego, odprawianie mszy i nabożeństw w języku polskim, przyjmowanie komunii pod dwiema postaciami i zniesienie celibatu. Paweł IV odrzucił projekt utworzenia Kościoła narodowego i inne przedstawione postulaty.
W latach późniejszych przewagę zyskał obóz katolicki, a król wydał edykty skierowane przeciw innowiercom, potwierdził dawne uprawnienia Kościoła rzymskokatolickiego i 1564 przyjął postanowienia soboru trydenckiego. Zapewnił jednak tolerancję religijną w państwie, m.in. zniósł egzekucję starościńską dla wyroków sądów kościelnych, 1570 wydał edykt "o niesądzeniu za herezję".
Mecenas sztuki, protektor pisarzy, miłośnik muzyki, posiadacz liczącej ok. 3,5 tys. tomów biblioteki i bogatej kolekcji arrasów.

Zygmunt II August
Z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki, smoleński, siewierski i czernihowski.

Portret wg. ryciny Jana Matejki