90-lecie klubu piłkarskiego Jagiellonia Białystok

90 jagiellonów wyemitowano w mosiądzu oraz mosiądzu platerowanym srebrem. Powstała również wersja o nominale 10 miedziaków pucharowych z odmiennym awersem w mosiądzu, z okazji Finału Pucharu Polski: Jagiellonia Białystok VS Pogoń Szczecin.

Jagiellonia Białystok (pełna nazwa to Jagiellonia Białystok Sportowa Spółka Akcyjna) – polski klub sportowy z siedzibą w Białymstoku rozgrywający swoje mecze na Stadionie Miejskim. Dzięki badaniom, których autorami są historycy Jerzy Górko i Jarek Dunda na podstawie dokumentów przyjęto za datę powstania Jagiellonii dzień 30 maja 1920 roku. Wówczas to żołnierze 42 Pułku Piechoty im. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego powołali do życia Klub Sportowy Batalionu Zapasowego 42 Pułku Piechoty. Swój pierwszy oficjalny mecz "wojskowi” rozegrali 30 maja 1920 roku. Natomiast 27 stycznia 1932 roku odbyło się zebranie, w trakcie którego zaakceptowano pomysł ówczesnego dowódcy 42 Pułku, Kazimierza Bogaczewicza o przekształceniu Wojskowego Klubu Sportowego w cywilno-wojskowy Białostocki Klub Sportowy Jagiellonia. Powstał on na bazie połączenia WKS 42 Pułku Piechoty i Klubu Sportowego Związku Młodzieży Wiejskiej, Jagiellonia przejęła ich tradycje, zawodników, obiekty i miejsce w rozgrywkach sportowych. Nazwa, którą nadano klubowi wiązała się z historią miasta i regionu, których losy przeplatały się z dziejami dynastii Jagiellonów. W 1932 roku piłkarze WKS 42 PP przystąpili do kolejnego sezonu w białostockiej klasie A, przyjmując nazwę Jagiellonii. Po wojnie reaktywacja Jagiellonii nastąpiła w październiku 1945 roku. Niestety w czerwcu roku następnego, w nowej, totalitarnej rzeczywistości zabrakło miejsca dla Jagiellonii. Za główną przeszkodę uznano rodowód Jagiellonii, której historia była nierozerwalnie związana z wsławionym w wojnie z bolszewikami 1920 roku 42 Pułkiem Piechoty. 26 stycznia 1957 roku z połączenia Budowlanych Białystok i Sparty Białystok oficjalnie został reaktywowany Białostocki Klub Sportowy Jagiellonia. Klubowi przywrócono jego dawne tradycje przedwojenny herb oraz żółto-czerwone i biało-czarne barwy.

Historyczne nazwy klubu

Ruch Chorzów – Jagiellonia Białystok (09.11.2009) - fotografia: WIKIPEDIA

• 1920 – WKS 42 Pułk Piechoty Białystok
• 1932 – Jagiellonia Białystok
• 1946 – P.K.S. Motor Białystok
• 1948 – Klub Sportowy Białystok Wicie
• 1949 – Związkowiec Białystok
• 1951 – Budowlani Białystok
• 1955 – Jagiellonia Białystok Budowlani
• 1973 – Jagiellonia Białystok MKSB
• 1999 – Jagiellonia Białystok-Wersal Podlaski
• 2003 – Jagiellonia Białystok SSA

Mikołaj Kawelin (ur. 1865, zm. 1944 w Warszawie) – białostocki działacz sportowy i społecznik, w latach 1932–1935 prezes klubu piłkarskiego Jagiellonia Białystok, carski pułkownik. Na Podlasiu pojawił się po raz pierwszy najprawdopodobniej w latach 80. XIX wieku. Z tych okolic pochodziła jego pierwsza żona Helena Kruzensztern, która w wianie do zawartego w 1887 małżeństwa wniosła duży majątek Rafałówka, leżący w okolicach Zabłudowa.
Po wybuchu Rewolucji Październikowej Kawelin wraz z rodziną uciekł do Francji. Po I wojnie światowej wrócił do Polski sam i osiadł w swoim drugim majątku – w Majówce. Niepotwierdzona legenda głosi, że Majówkę przyznało pułkownikowi młode państwo polskie w dowód wdzięczności za uratowanie życia Józefowi Piłsudskiemu. W okresie międzywojennym Mikołaj Kawelin ożenił się powtórnie. Wraz z żoną Olgą pomieszkiwał w Majówce. Miał też wykupiony apartament w białostockim hotelu Ritz. Pułkownik znany był z sumiastych wąsów i legendarnej wręcz brzydoty. Nieoficjalnie jego imieniem białostoczanie ochrzcili stworzony w 1936 pomnik psa Kawelina, zrekonstruowany w 2005.

Kawelin był właścicielem kilkunastu tysięcy hektarów lasów, posiadał tartaki i mleczarnie. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Warszawy, gdzie latem 1944 zmarł. Został pochowany na cmentarzu prawosławnym na Woli. W 2008 jego grobowiec rodzinny odnowili kibice Jagiellonii. Mikołaj Kawelin w 1905 zorganizował w Białymstoku pierwszy wyścig kolarski, kolarzy wpierał też w okresie międzywojennym. Wielokrotnie przekazywał drewno ze swoich lasów na budowę obiektów sportowych. Dotował też samych sportowców. Po powstaniu w 1932 klubu piłkarskiego Jagiellonia został jednym z jego pierwszych prezesów. Funkcję tę pełnił do 1935. Wpierał też należącą do jego majątku wieś Kamionka. Wybudował w niej Dom Ludowy a tamtejszym strażakom remizę.