200 LECIE URODZIN SABAŁY KRZEPTOWSKIEGO

Wybito również 10 dutków zakopiańskich w bimetalu z innym wizerunkiem na rewersie - 90 LECIE ZWIAZKU PODHALAN. Każda z monet wybita została również w wersji: pozłacanej - 30 szt. i posrebrzanej - 200 szt.

Zakopane - miasto i gmina w województwie małopolskim, siedziba powiatu tatrzańskiego. W latach 1977–1994 miejscowość była siedzibą gminy Tatrzańskiej. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego.
Według danych z 31 grudnia 2009 r. miasto miało 26 737 mieszkańców i jest drugim co do wielkości po Nowym Targu miastem Podhala.
Zakopane jest największym ośrodkiem miejskim w bezpośrednim otoczeniu Tatr, dużym ośrodkiem sportów zimowych, od dawna nazywane nieformalnie zimową stolicą Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje się także znaczna część Tatrzańskiego Parku Narodowego (od Doliny Suchej Wody do Doliny Małej Łąki).

Panorama Zakopanego z Giewontu - fotografia: WIKIPEDIA

Herb Zakopanego - ilustracja: WIKIPEDIA

Giewont – masyw górski w Tatrach Zachodnich o wysokości 1895 m n.p.m. i długości 2,7 km. Wielki Giewont jest najwyższą górą w Tatrach Zachodnich, która znajduje się w całości na terenie Polski. Znajduje się w północnej grani Kopy Kondrackiej.

Wielki i Długi Giewont z Przełęczy pod Kopą Kondracką - fotografia: WIKIPEDIA

Złożony jest z trzech części: Wielkiego Giewontu (1895 m n.p.m.), Małego Giewontu (1728 m n.p.m.) i Długiego Giewontu (1867 m n.p.m.). Pomiędzy Wielkim i Małym Giewontem znajduje się Giewoncka Przełęcz, z której opada cieszący się złą sławą (ponieważ ginie w nim wielu turystów, którzy zbaczają ze szlaku celem skrócenia sobie drogi z Giewontu) Żleb Kirkora. Do 2003 r. zginęło w ten sposób ponad 20 turystów. Właściwy szczyt – Wielki Giewont – ma płn. ścianę wysoką na ok. 600 m. Długi Giewont ma ok. 1,3 km długości, a jego płn. ściana ma ok. 620 m wysokości względnej i na południe opada do Wielkiego Upłazu ścianami 40-80-metrowymi. W kierunku południowym zbocza Wielkiego Giewontu opadają do Kondrackiej Przełęczy.
Masyw Giewontu położony jest w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego, między Doliną Bystrej, Doliną Kondratową, Doliną Małej Łąki i Doliną Strążyską. Oba wysokie szczyty Giewontu górują nad Zakopanem i są z niego znakomicie widoczne. Od strony północnej Giewont jest stromy i niedostępny, zbocza południowe są nieco łagodniejsze.
Między Wielkim a Długim Giewontem znajduje się głęboka przełęcz, zwana Szczerbą (1823 m n.p.m.), opada z niej Żleb Szczerby, jego środkowy fragment nazywany jest Śmietnikiem, ze względu na to, że znajdywano tam niezidentyfikowane ludzkie zwłoki, nierzadko już częściowo zmumifikowane. Na Wielkim Giewoncie znajduje się 15-metrowy żelazny Krzyż na Giewoncie, obiekt pielgrzymek religijnych, ale również niezwykle niebezpieczne miejsce w czasie burzy.

Sabała lub Sabalik, właśc. Jan Krzeptowski (ur. 26 stycznia 1809 w Kościelisku, zm. 8 grudnia 1894 w Zakopanem) – góral podhalański, honorowy przewodnik tatrzański, muzykant, myśliwy, gawędziarz i pieśniarz.
Przydomki Sabała, Sablik, Fakor, Kozica i Koziar pozwalały orientować się w rozległych koligacjach rodów góralskich, które nosiły te same nazwiska (funkcjonują one do dziś w rodzinach góralskich). Rodowe nazwisko Krzeptowski jest nazwiskiem przybranym – wcześniej zarówno Jan jak i jego bracia nosili nazwisko Gąsienica.

Jan Krzeptowski, Sabała, Sabalik, rysunek Stanisława Witkiewicza - ilustracja: WIKIPEDIA

W młodości był kłusownikiem, a podobno także zbójnikiem. Po upadku powstania chochołowskiego, w którym brał udział, przez krótki czas siedział w austriackim więzieniu. Porzuciwszy myślistwo nie osiadł na gospodarstwie, lecz zajął się gawędziarstwem i muzykowaniem. Z tego powodu przez miejscowych górali, zwłaszcza zamożniejszych gazdów, był uważany za dziwaka lub dziada, lecz dla goszczących w Tatrach twórców stał się symbolem góralszczyzny. Towarzyszył Tytusowi Chałubińskiemu i Stanisławowi Witkiewiczowi w ich górskich wyprawach. Przez Witkiewicza został nazwany "Homerem Tatr", był ojcem chrzestnym jego syna Stanisława Ignacego. Zabawiał znakomitych gości doktora Chałubińskiego śpiewem i opowieściami, a nawet zainscenizowanym dla Heleny Modrzejewskiej napadem zbójeckim, podczas którego wystąpił w roli harnasia.
Zmarł w 1894 w willi "Zacisze" należącej do Wandy Lilpopowej, która opiekowała się nim w ostatnich latach życia. Pochowany został na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.