Przemysław II wg obrazu Jana Matejki

Przemysł II (ur. 14 października 1257 r. w Poznaniu, zm. 8 lutego 1296 r. w Rogoźnie) – władca z dynastii Piastów (ostatni męski przedstawiciel linii wielkopolskiej), książę poznański w latach 1257–1279, książę wielkopolski w latach 1279–1296, książę krakowski w latach 1290–1291, książę pomorski w latach 1294–1296, król Polski w latach 1295–1296. Pochodził z wielkopolskiej linii dynastii Piastów. Był synem księcia wielkopolskiego Przemysła I i księżniczki śląskiej Elżbiety. Urodził się jako pogrobowiec, z tego powodu wychowywał się na dworze stryja Bolesława Pobożnego. Własną dzielnicę – księstwo poznańskie – otrzymał w 1273 r. Sześć lat później, po śmierci stryja, został księciem całej Wielkopolski.

W pierwszym okresie rządów zaangażował się w sprawy śląskie, do 1281 r. współpracując, a następnie rywalizując, z księciem wrocławskim Henrykiem IV Prawym. Polityka ta doprowadziła do buntu nastawionego prośląsko rodu Zarembów oraz do przejściowej utraty ziemi rudzkiej. Współpracując z arcybiskupem gnieźnieńskim Jakubem Świnką, dążył do zjednoczenia księstw piastowskich. Nieoczekiwanie w 1290 r. na mocy testamentu księcia wrocławskiego Henryka IV Prawego udało mu się objąć księstwo krakowskie. Nie mając jednak dostatecznego poparcia miejscowych możnych w rywalizacji z innym przedstawicielem dynastii piastowskiej, Władysławem Łokietkiem, oraz stojąc w obliczu zwiększającego się zagrożenia ze strony władcy czeskiego Wacława II, ostatecznie zdecydował się ustąpić z Małopolski, która znalazła się wówczas pod panowaniem Przemyślidy. W 1293 r. dzięki mediacji arcybiskupa Jakuba Świnki udało mu się wejść w ścisły sojusz z książętami kujawskimi: Władysławem Łokietkiem i Kazimierzem łęczyckim. Sojusz ten miał charakter antyczeski, a jego celem było odzyskanie Krakowa. Po śmierci księcia gdańskiego Mściwoja II w 1294 r., zgodnie z ustaleniami układu kępińskiego z 1282, Przemysł II objął Pomorze Gdańskie. Wzmocniło to jego pozycję i umożliwiło koronację na króla Polski. Ceremonia odbyła się 26 czerwca 1295 r. w Gnieźnie, a przewodził jej arcybiskup Jakub Świnka.

Zaledwie dziewięć miesięcy później, 8 lutego 1296 r., Przemysł II został zamordowany podczas nieudanej próby porwania dokonanej z inspiracji margrabiów brandenburskich, z którymi współpracowały zapewne wielkopolskie rody Nałęczów i Zarembów.

Śmierć króla Przemysła II - obraz Jana Matejki.

Źródło: Wikipedia