Józef Gosławski- wybitny medalier

W zeszłym roku minęła 100 rocznica urodzin wybitnego artysty i medaliera Józefa Gosławskiego. Natomiast w tym roku zostanie wydany zestaw medali poświęcony  twórcy. Zobaczymy prezentowany  po raz pierwszy medal upamiętniający wybuch II wojny światowej. Przeleżał w pracowni artysty 70 lat nigdy nie prezentowany publicznie. Dziś mamy okazję go zobaczyć. Przybliżmy biografię Józefa Gosławskiego.

Józef Gosławski urodził się 24 kwietnia 1908 roku w Polanówce. Uczył się w Szkole Rzemiosł Budowlanych w Kazimierzu Dolnym, Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego oraz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Xawerego Dunikowskiego; w 1934 roku przeniósł się do Akademii warszawskiej i studiował pod kierunkiem Tadeusza Breyera. Dzięki uzyskanemu z Kancelarii Prezydenta stypendium wyjechał wkrótce do Rzymu, gdzie ukończył Królewską Akademię Sztuk Pięknych w 1937 roku. Działał aktywnie w Kole Polskich Artystów Plastyków "Kapitol". Powrócił do kraju w lipcu 1939 roku, lata wojny spędził w Wąwolnicy koło Nałęczowa. W latach 1947-49 prowadził prace konserwatorskie kamienicy pod św. Mikołajem w Kazimierzu Dolnym. Od 1947 jako zastępca profesora prowadził katedrę medalierstwa i rzeźby w poznańskiej Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych. W 1948 roku poślubił swoją studentkę, Wandę Mankin, z którą miał dwie córki - Bożenę Stefanię i Marię Annę. Przez dwie kadencje pełnił funkcję prezesa Zarządu ZPAP w Poznaniu, od 1961 był prezesem Sekcji Rzeźby Zarządu Głównego ZPAP.  Pod koniec 1956 przeniósł się wraz z rodziną do Warszawy, gdzie tworzył do końca życia. Zmarł 23 stycznia 1963 roku.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi i Medalem X-lecia Polski Ludowej. Laureat 30 nagród - w tym 9 pierwszych - w konkursach rzeźbiarskich.

Moneta dziesięciozłotowa z PRL zaprojektowana przez Gosławskiego.

Józef Gosławski był autorem rzeźb pomnikowych (m.in. Adama Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim i Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli), grupy Muzyka na warszawskim MDM-ie, ołtarza w Masłowie pod Kielcami, medali, monet, portretów, karykatur i rysunków.

Pierwsze plakiety Józefa Gosławskiego powstały podczas pobytu we Włoszech i widoczny jest w nich wpływ włoskiego Odrodzenia. Warunki okupacyjne uniemożliwiające tworzenie rzeźby monumentalnej zwróciły jego zainteresowanie ku medalierstwu pozostając mu wiernym aż do przedwczesnej śmierci. Nie będąc właściwie niczyim uczniem w tej dziedzinie stał się samotnym łącznikiem między pokoleniem międzywojennym, a młodymi twórcami. Realizm zraz z tendencją do syntetycznego ujmowania tematu, zerwanie z klasycznymi regułami kompozycji, śmiałe stosowanie nowych, nie zawsze regularnych kształtów, lapidarność ujęcia, prostota połączona z monumentalnością, a przy tym niezwykła siła wyrazu oto główne przesłanie Gosławskiego dla młodego pokolenia polskich medalierów jak pisał Adam Więcek w katalogu wystawy artysty z 1973 roku. Warto też wrócić uwagę na liternictwo, które odbiega od przyjętych wówczas powszechnie wzorów i do którego twórca przywiązywał dużą wagę.

Medale Gosławskiego tworzą cykle dotyczące martyrologii narodu polskiego, dziejów oręża polskiego w czasie II wojny światowej, portretów osobistości, historii Polski. Pozostawił ponad 60 medali ? zarówno bitych jak i lanych, kilkanaście projektów monet, z których 5-złotówka z rybakiem i 10-złotówka z Kopernikiem weszły do obiegu, a projektowana jako 10-złotówka z Mieszkiem i Dąbrówką została wyemitowana jako srebrna 100-złotówka upamiętniająca 1000-lecie powstania Państwa Polskiego.

Na początku października 2009 Mennica Polska wyemituje drugi zestaw numizmatów z serii Słynni Medalierzy, poświęcony twórczości artysty medaliera Józefa Gosławskiego. Na szczególną uwagę zasługuje medal Rok 1939. Projekt medal powstał 70 lat temu, lecz ze względu na działania wojenne nie został zrealizowany. Przez kilkadziesiąt lat był przechowywany przez rodzinę medaliera w jego pracowni. Światło dzienne ujrzał dopiero podczas przygotowywania zestawu numizmatów poświeconych Józefowi Gosławskiemu. Rodzina przekazała go Mennicy Polskiej na potrzeby projektu. W ten sposób powstał wyjątkowy i piękny medal.

Tematyka medalu doskonale wpisuje się we wrześniowe rocznice związane z II wojną światową. Wzbogaca również dorobek artystyczny Józefa Gosławskiego - oddaje jego styl i charakter.

Zestaw numizmatów Słynni Medalierzy  Józef Gosławski zostanie wyemitowany na początku października 2009. W eleganckim etui znajdzie się wspomniany już medal Rok 1939 , replika monety obiegowej Rybak o nominale 5 zł z 1958 r., której rewers zaprojektował J. Gosławski oraz medal autorstwa Hanny Jelonek z podobizną artysty i rzeźby F. Chopina z Żelazowej Woli stworzonej przez Gosławskiego. Replika monety Rybak zostanie wybita również w srebrze i złocie.

Zestaw numizmatów zostanie wyemitowany w eleganckim, zielonym etui wraz z certyfikatem i informacją o artyście. Zestaw będzie wyemitowany w limitowanym nakładzie 1000 sztuk.

Dane techniczne numizmatów:

Replika monety Rybak o nominale 5 zł z 1958 r. wykonana za pomocą oryginalnych narzędzi menniczych z tamtych czasów.

Średnica 38,61 mm
Materiał: miedzionikiel

Medal Rok 1939 wykonany z modelu gipsowego, który leżał w pracowni artysty blisko 70 lat. Nieznany dotychczas medal Józefa Gosławskiego. Po raz pierwszy prezentowany publicznie.

Średnica 38,61 mm

Materiał: mosiądz patynowany


Medal - na awersie postać artysty projektu Hanny Jelonek. Na rewersie pomnik Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli - pomnik jest dziełem Józefa Gosławskiego.

Średnica 38,61 mm

Materiał: mosiądz srebrzony oksydowany


Dane techniczne srebrnej i złotej repliki:

Srebrna replika

materiał: srebro Ag 925
średnica: 32 mm
masa: 14,14 g
nakład: 2 000 sztuk
certyfikat: tak
opakowanie: drewniane etui

Złota replika

materiał: złoto Au 900
średnica: 27 mm
masa: 15,15 g
nakład: 100 sztuk
certyfikat: tak
opakowanie: drewniane etui


Medal Rok 1939, który wchodzi w skład zestawu poświęconemu Józefowi Gosławskiemu, powstał z modelu gipsowego stworzonego 70 lat temu przez artystę. Poniżej prezentujemy unikalne zdjęcia tego modelu.

 

Źródła:
Mennica Polska www.mennica.com
Wikipedia www.wikipedia.pl

Zdjęcia medali zaprojektowanych przez J. Gosławskiego pochodzą ze strony Warszawskiego Centrum Numizmatycznego i są wykorzystywane za zgodą autora.

Autor: Michał Gazda