Pierwszy Orzeł na monecie ?

Piastowie to pierwsza historyczna dynastia panująca w Polsce od 960 r. Dynastia ta wygasła wraz z bezpotomną (z prawego łoża)  śmiercią króla Kazimierza Wielkiego w 1370 r. W początkach X w. obecne tereny Polski pokrywał gęsty bór, wśród którego wyłaniało się zaledwie kilka ważniejszych ośrodków. Bolesław Chrobry - pierwszy koronowany władca państwa polskiego. Co prawda koronował się pod koniec swego panowania w 1025 r., lecz za swojej kadencji uczynił wiele dla młodego państwa na arenie ówczesnego świata. Któż potrafi wyobrazić sobie, jak wyglądał świat w tamtych czasach? Świat rycerzy, początków chrześcijaństwa, starszyzny pielęgnującej z zamiłowaniem kult Światowida, częste najazdy Germanów na zachodnie rubieże kraju i wreszcie wewnętrzne konflikty licznych rodów, które musiały podporządkować się silniejszej władzy Piastów. Dziś trudno nam wyobrazić sobie życie codzienne naszych ówczesnych przodków, jedynie mając w dyspozycji odpowiednią ilość gotówki możemy stać się właścicielem niemego świadka tamtych czasów - jednej z monet pierwszego króla Polski.

Kilka dni temu na aukcji Allegro pojawił się ekstremalnie rzadki denar Bolesława Chrobrego.

Moneta jest bardzo rzadką pozycją - znane jest jedynie około 70 egzemplarzy występujące w 3 odmianach. Najczęściej spotykane są te monety jako jednostronne - awers lub rewers  np. taki jak ten notowany na 22 aukcji WCN. Jako moneta bita dwustronnie moneta występuje ekstremalnie rzadko - ostatnio była notowana w 2004 roku na 31 aukcji WCN.

Ciekawostką jest fakt, że denar o którym mowa jest pierwszą monetą na awersie której użyto nazwy Polski "Polonie", użyta nazwa jest nawet starsza niż zapisy w kronikach i dokumentach. Na rewersie widzimy krzyż z kulami w środku (symbol świeżo przyjętej nowej wiary) oraz powtórzony na otoku napis PRINCES POLONIE (Książę Polski).

Rysunek przedstawiający monetę ze wszystkimi detalami (źródło Wikipedia)

W polu monety na awersie możemy zobaczyć coś, co jest różnie przez ludzi nazywane: kura, kogut a nawet paw. Tadeusz Kałkowski w swojej publikacji "Tysiąc lat monety Polskiej" najtrafniej opisuje ten ornitologiczny wytwór jako Orła - pierwszy Orzeł jako symbol Polski, który z naszym obecnych orłem ma niewiele wspólnego, ale przysłońmy kotarę tolerancyjności na umiejętności plastyków sprzed ponad tysiąca lat, dysponujących jedynie dłutem, młotem i własną pomysłowością bez jakichkolwiek wzorów - orzeł przetrwał do dziś.

Kto mógł wpaść na pomysł takiego projektu stempla? Być może była to osoba duchowna (w tamtych czasach jedną z oświeconych grup ludzi było duchowieństwo, najczęściej zagraniczne z racji dopiero co przyjętej wiary), równie dobrze mógł to być obeznany w piśmie uczony, niekoniecznie chrześcijanin, choć wykonywał polecenie władcy. Zapewne nigdy już tego się nie dowiemy, ale historycy przypuszczają, ze autorem stempla był brat św. Wojciecha, biskup gnieźnieński Radzim Gaudenty.

Pomnik św. Wojciecha z bratem Radzimem (źródło Wikipedia).

Wybicie monety datowane jest pomiędzy 1000 a 1002 rokiem, więc często jest łączone ze Zjazdem Gnieźnieńskim, który odbył się właśnie w 1000 roku. Najprawdopodobniej Bolesław Chrobry wykorzystał tak wielkie wydarzenie do promocji własnego kraju - zarówno on jak i jego jego ojciec - Mieszko I emitowali monety nie z pobudek finansowych a reprezentacyjnych. Denary Piastów miał pokazać Europie, że młode państwo polskie jest niepodległym chrześcijańskim krajem posiadającym własny pieniądz.

Ciekawym nawiązaniem dzisiejszych czasów do pieniędzy pierwszych Piastów jest współczesny banknot 20 zł przedstawiający na jednej stronie Bolesława Chrobrego a na drugiej jedną z jego monet - właśnie monetę z Orłem.

Banknot 20 złotowy ze zdjęciem monety Bolesława Chrobrego (źródło własne).

Moneta z banknotu będąca przedmiotem zainteresowania (źródło własne).

 

Aukcji Allegro o której wspominałem na początku znajduje się tutaj:
http://allegro.pl/item571776279_denar_boleslawa_chrobrego_princes_polonie_st_3_3.html

Jak do tej pory aukcja została wyświetlona prawie 9 000 razy - zainteresowanie jest ogromne, zostało 8 dni do końca a już jest 22 licytujących a cena przekroczyła 36 000 zł. Polecamy dodanie aukcji do obserwowanych bo długo przyjdzie nam czekać na pojawienie się tej monety w sprzedaży.

Dziękujemy Panu Pawłowi Niemczykowi z Antykwariatu Numizmatycznego www.numizmatyka.waw.pl za udostępnienie zdjęcia numizmatu.

Autor: Bartosz Błądek - [email protected], Jacek W. Kamiński - [email protected]