Rynek polskich periodyków numizmatycznych

Długo zastanawiałem się czy podejmować się napisania tego artykułu. Początkowo chciałem opublikować ten artykuł na łamach swojego bloga „ABC Medalierstwa”, zdecydowałem się jednak na Internetowy Katalog Monet, gdyż chciałem żeby temat periodyków numizmatycznych dotarł do jak najszerszego grona odbiorców a tym samym rozpoczął merytoryczną dyskusję na ten temat. Postanowiłem wziąć "na warsztat" temat dotyczący regularnych wydawnictw numizmatycznych ukazujących się na polskim rynku. Na numizmatycznych stronach internetowych oraz w kuluarach numizmatycznych, coraz częściej i więcej mówi się na ten temat. Czy jest szansa aby z tych rozmów wynikło coś dobrego dla rozwoju periodyków numizmatycznych?

Przegląd wydawnictw

Polskie wydawnictwa numizmatyczne, powiedzmy szczerze, nie mają się najlepiej. Wydawany przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego od 1965 roku kwartalnik "Biuletyn Numizmatyczny" kolportowany jest głównie wśród członków towarzystwa oraz naukowych placówek i bibliotek. Z roku na rok zmniejsza się nakład czasopisma - obecnie wynosi on około 1000 egzemplarzy. "Biuletyn ..." przez lata wyrobił sobie renomę i prestiż - obecnie w Polsce jest najbardziej cenionym pismem numizmatycznym o charakterze naukowo-kolekcjonersko-popularyzatorskim.



Wydawane przez Warszawskie Towarzystwo Numizmatyczne "Warszawskie Zeszyty Numizmatyczne" w nakładzie 300 egzemplarzy, jeszcze długo po premierze są łatwo dostępne - to dowód na to jak nikłe jest zainteresowanie w Polsce naukowym podejściem do numizmatyki. Tematyka podejmowana w WZN ma charakter typowo naukowy a więc i grupa docelowa jest stosunkowo niewielka.

Wiele regionalnych oddziałów Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego również wydaje swoje lokalne periodyki numizmatyczne. Można tu wymienić m.in: "Grosz", "Gdańskie Zeszyty Numizmatyczne" czy "Wrocławskie Zapiski Numizmatyczne". Poza nimi jest jeszcze kilka tytułów, ale trzeba wyraźnie zaznaczyć, że większość periodyków regionalnych oddziałów PTN-u dociera do bardzo wąskiego grona odbiorców - członków danego oddziału oraz znikomej ilości do numizmatyków z innych regionów kraju. Niektóre z nich jak np. "Gdańskie Zeszyty Numizmatyczne", dostępny jest również w wersji elektronicznej.

"Przegląd Numizmatyczny" to kwartalne czasopismo o charakterze naukowo-kolekcjonerskim, wydawane od 1993 roku przez Stowarzyszenie Numizmatyków Profesjonalnych. Jest to jedyny na polskim rynku periodyk numizmatyczny, który poprzez sklepy numizmatyczne a przede wszystkim sieci Empik i Kolporter dociera do szerokiego grona odbiorców. "Przegląd..." ukazuje się w nakładzie 3200 egzemplarzy - jak na czasopismo numizmatyczne to bardzo dużo. Ostatnimi czasy bardzo dużo dyskutuje się nt. tego periodyku, krytykując go na wielu płaszczyznach, ale jednocześnie widząc w nim ogromną szansę na wyjście z tematem monet i banknotów poza dotychczasowy obszar numizmatyków.

Na polskim rynku ukazuje się kilkanaście tytułów periodyków numizmatycznych, ale większość z nich ze względu na ograniczone nakłady i zbyt wąskie kanały dystrybucji dociera do wąskiego grona odbiorców.

Quo vadis "Przeglądzie Numizmatyczny"?

Szczególną uwagę w tym tekście chciałbym poświęcić "Przeglądowi Numizmatycznemu", bo właśnie to czasopismo, że względu na szeroki kanał dystrybucji ma szansę stać się numerem I, wśród periodyków numizmatycznych i popularyzować monety i banknoty wśród szerokiej grupy docelowej, nie związanej dotychczas z tematem. Na wielu forach i stronach numizmatycznych, gazeta ta poddawana jest ostrej, regularnej krytyce (np. na stronach: Monetkowe bajania czy Zbierajmy Monety). Jednym głównych zarzutów są błędy literowe w tekstach, zbyt mała ilość ciekawych artykułów, zbyt duża ilość reklam oraz zajmujący blisko połowę gazety katalog monet.
Co do błędów literowych w zamieszczanych w "Przeglądzie..." to nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nie powinno ich być. Pismo wydawane przez "Stowarzyszenie Numizmatyków Profesjonalnych" nie powinno sobie na coś takiego pozwolić.

Co do zarzutów dotyczących zbyt małej ilości artykułów, na rzecz ogromnej ilości reklam i katalogu monet to według mnie prawda leży po środku. "Przegląd Numizmatyczny" jest pismem, które publikuje w dużej części artykuły nadesłane przez czytelników. Jeśli takowych nie ma, wówczas nie pozostaje nic innego jak tylko zapełniać prawie połowę wydania np. katalogiem monet, który według mnie jest zbędny, a w jego miejsce śmiało możnaby publikować artykuły czytelników. W czym więc problem? Ano w tym, że prawdopodobnie redakcja nie dostaje artykułów od czytelników i koło się zamyka.

Wszyscy możemy poprawić sytuację

Zapewne nie tylko ja, ale i wielu innych numizmatyków marzy o tym, aby w Polsce wychodziło choć jedno profesjonalne wydawnictwo numizmatyczne, po które będą sięgali wszyscy kolekcjonerzy i osoby związane z numizmatyką. Na chwilę obecną widzę tu właśnie "Przegląd Numizmatyczny", który po pewnym liftingu i większym zaangażowaniu czytelników, może stać się pismem, po które co kwartał każdy z nas będzie sięgał z prawdziwą przyjemnością.

Wprawdzie wydawane jest przez Stowarzyszenie Numizmatyków Profesjonalnych, ale wg. mnie nic nie stoi na przeszkodzie aby były tam publikowane zarówno artykuły typowo naukowe (fachowe) jak i popularno-naukowe (poruszające tematy numizmatyczne w aspekcie kolekcjonerskim).

Jakiś czas temu jeden z numizmatyków zachęcił mnie do kontaktu z redakcją „Przeglądu Numizmatycznego” i do tego, aby zapytać czy w numerach 2012 nie znalazłaby się dla mnie jakaś szpalta. Napisałem, otrzymałem odpowiedź, że owszem istnieje taka możliwość. Obecnie pracuję nad artykułem dotyczącym medali ze świty królewskiej, które obecnie można oglądać na wystawie w Łazienkach Królewskich w Warszawie, licząc że artykuł spotka się z zainteresowaniem i zostanie opublikowany w numerze 1/2012.
Kilka tygodni temu, Dariusz Świsulski z PTN o/Gdańsk, zaproponował mi aby od czasu do czasu napisał coś do GZN. Propozycję przyjąłem bardzo chętnie – mój pierwszy krótki artykuł ukazał się w numerze 102. Kolejne moje teksty w GZN będzie można czytać już w lutym 2012 w numerze 104. Zapraszam. Więcej informacji na stronie PTN o/Gdańsk.

102 numer Gdańskich Zeszytów Numizmatycznych, to początek mojej, mam nadzieję, dalszej „przygody” z tym czasopismem.

Wiem, że wśród czytelników tego artykułu jest wielu, którzy mają wiedzę i dobre pióro – zachęcam więc gorąco do kontaktu z redakcją „Przeglądu Numizmatycznego” lub innego periodyku numizmatycznego z propozycją napisania od czasu do czasu jakiegoś artykułu. Nie liczcie na gratyfikacje finansowe, robicie to raczej z pasji i chęci poprawienia sytuacji na rynku periodyków – również publikując swoje artykuły promujecie swoje nazwisko, co w przyszłości może zaprocentować.

E-wydawnictwa

Obecnie większość informacji, w tym również tych z zakresu numizmatyki, przekazywane jest drogą elektroniczną. Uważam, że w Polsce brakuje również profesjonalnego e-wydania periodyku numizmatycznego. Wprawdzie jest kilka naprawdę dobrych stron internetowych, ale sądzę, że miejsce na elektroniczne czasopismo również by się jeszcze znalazło, tym bardziej,  że wiele e-czasopism sprzedawane jest przez e-kioski, poprzez które numizmatyką mogą zainteresować się nowi użytkownicy, którzy dotychczas nawet nie szukali w internecie żądnych informacji numizmatycznych – mając takie e-czasopismo może się to zmienić.

Piotr Kosanowski

PS. dziękuję Bartkowi i zespołowi IKM za możliwość publikacji tego artykułu na www.katalogmonet.pl