Wywiad z dr. Walerianem Piotrowskim, prezesem Warszawskiego Towarzystwa Numizmatycznego

O historii warszawskich organizacji numizmatycznych i pasji numizmatycznej rozmawiamy z dr. Walerianem Piotrowskim. Jest on prezesem i „wskrzesicielem” Warszawskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Jak funkcjonuje ta organizacja? Jaka jest jej historia? Czym się zajmuje? Czy jest w niej miejsce dla mnie? Zapraszam do zapoznania się z wywiadem, aby rozwiać wszelkie wątpliwości.

 

Internetowy Katalog Monet: Nasi czytelnicy chcieliby dowiedzieć się czym kiedyś było Warszawskie Towarzystwo Numizmatyczne i czym jest obecnie. Czy mógłby Pan opowiedzieć trochę o historii WTN i o tym czym jest obecnie?

dr Walerian Piotrowski: Pierwszy akapit Statutu Warszawskiego Towarzystwa Numizmatycznego stanowi, że jest ono „stowarzyszeniem kontynuującym tradycję i działalność zorganizowanego od 1845 roku warszawskiego ruchu numizmatycznego, reprezentowanego w przeszłości przez: koła, sekcje i towarzystwa w Warszawie”. Kamieniami milowymi tego ruchu na przestrzeni lat były:
-    Koło Numizmatyczne 1845-1863,
-    Sekcja Numizmatyczna przy Towarzystwie Miłośników Historii m. st. Warszawy 1915-1929,
-    Towarzystwo Numizmatyczne Warszawskie 1929-1939,
-    Warszawskie Towarzystwo Numizmatyczne 1946-1953,
-    Warszawskie Stowarzyszenie Numizmatyczne im. Mieczysława Czerskiego 2003-2009.

Wiadomo, że w 1953 roku ówcześnie działające towarzystwa numizmatyczne w Polsce, w tym WTN, włączone zostały do istniejącego Polskiego Towarzystwa Archeologicznego, co równoznaczne było z ich rozwiązaniem. Działalność numizmatyczna została wówczas scentralizowana i do tej pory istnieją w wielu miastach oddziały Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, spadkobiercy wcześniejszego PTA. Niezależnie od tej ogólnopolskiej organizacji, od końca lat dziewięćdziesiątych XX wieku powstawały i w dalszym ciągu są zakładane lokalne stowarzyszenia numizmatyczne grupujące lokalne środowiska numizmatyków, miłośników medalierstwa i falerystów.
Główna przyczyna tworzenia tych organizacji leży w aktywności ludzi zainteresowanych wymienionymi wyżej dziedzinami, którzy w ogólnopolskiej organizacji nie mają możliwości samodzielnego istnienia. Wiele z tych stowarzyszeń pielęgnuje wiedzę o lokalnych emisjach, wydaje lokalne czasopisma, organizuje wystawy i spotkania. Zmiana warunków polityczno-gospodarczych w latach dziewięćdziesiątych spowodowała także chęć aktywnych w terenie działaczy do powadzenia organizacji na własną rękę. Nie można także ukrywać faktu, że przynależność do ogólnopolskiej organizacji pociągała pewne obciążenia finansowe, a zaistnienie lokalnego środowiska było utrudnione. Jedno ogólnopolskie czasopismo „Biuletyn Numizmatyczny” - kwartalnik wydawany przez PTN nie był w stanie pomieścić materiałów z numizmatyki lokalnej.
Jako samodzielne, Warszawskie Towarzystwo Numizmatyczne zostało reaktywowane w grudniu 2008 roku, rejestrację prawną uzyskało w lipcu 2009 roku. Utworzyli je miłośnicy numizmatyki, głównie kolekcjonerzy. Wcześniej, w 2003 roku utworzono Warszawskie Stowarzyszenie Numizmatyczne im. Mieczysława Czerskiego, które w nomenklaturze prawnej nie posiadało osobowości, a było jedynie stowarzyszeniem zwykłym. Wszyscy członkowie tego stowarzyszenia przeszli do WTN.
W chwili obecnej nasze Towarzystwo jest kulturalno-naukową organizacją, otwartą dla wszystkich miłośników – profesjonalistów i amatorów numizmatyki, medalierstwa i falerystyki.

IKM: Czy Pan był prekursorem aby wznowić działalność towarzystwa? Co Pana skłoniło do wznowienia działalności po tylu latach nieistnienia towarzystwa?

W.P.: W moim przypadku, numizmatyka w kręgu moich zainteresowań znalazła się późno, chociaż jako dla matematyka z wykształcenia, historia była mi bliska. Pierwszy zbiór banknotów tworzyłem w latach siedemdziesiątych. Zbierałem wówczas banknoty rosyjskie i sowieckie z czasów 1917-1923, kiedy na terenie byłej Rosji funkcjonowały różne rządy i władze. Temat bardzo bogaty w wiele emisji lokalnych. Na początku lat osiemdziesiątych zapisałem się do Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego i rozpocząłem współpracę z „Biuletynem Numizmatycznym”. W 1987 roku zostałem zaproszony przez Janusza Kurpiewskiego (już nieżyjącego) – Redaktora Naczelnego BN o prowadzenie spraw redakcyjnych, jako sekretarz Redakcji BN. Podjąłem się tej funkcji, którą wykonywałem przez pięć lat. Z czasem wybrany zostałem do Zarządu Głównego PTAiN oraz PTN. W 1999 roku zostałem wybrany prezesem Zarządu Oddziału im. Karola Beyera PTN w Warszawie. I wtedy pojawiła się możliwość, jak mi się wydawało, rozwijania numizmatyki warszawskiej. Plany były śmiałe i dość rewolucyjne, być może aż nazbyt. To nie spodobało się ówczesnym „władzom” centralnym. Po różnych tarapatach zmuszony byłem opuścić szeregi Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Wraz z moim odejściem, z członkostwa w PTN zrezygnowało kilkunastu kolegów. A ponieważ chęć działania pozostała – skrzyknęliśmy się i tak powstało Warszawskie Stowarzyszenie Numizmatyczne im. Mieczysława Czerskiego. Na patrona wybraliśmy wieloletniego prezesa Oddziału warszawskiego PTN, zasłużonego dla tego środowiska. Założyliśmy je w lipcu 2003 roku, a więc dokładnie 50 lat po inkorporacji WTN do PTA. Jak zaznaczyłem, było to stowarzyszenie o uproszczonej formie działalności. Od samego początku spotykamy się w Muzeum Niepodległości, niedaleko Placu Bankowego. W 2009 roku zarejestrowaliśmy w KRS zmianę nazwy i formy na Warszawskie Towarzystwo Numizmatyczne.
Warszawa jest szczególnym miastem na mapie numizmatycznej. Tutaj działają Narodowy Bank Polski – bank centralny i wyłączny emitent pieniądza, Mennica Polska – wykonawca monet, medali i odznaczeń oraz Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych – producent banknotów. W historii miasta istniało również wiele zakładów, firm i różnych przedsiębiorstw emitujących prywatne pieniądze zastępcze. Tematyka warszawska jest niezwykle bogata i jak dotąd – bardzo mało znana. Dla jej rozwijania powinny istnieć możliwości badawcze, publikacyjne i popularyzacyjne. Temu celowi służy WTN.

IKM: Wspomniał Pan o historii. Skąd oparcie się Pańskiej kolekcji na zbiorze banknotów rosyjskich i sowieckich i skąd zainteresowanie taką tematyką?

W.P.: Bywa często tak, że nieznaczący z pozoru epizod może wywołać spore konsekwencje w dalszym życiu. Moje zainteresowanie banknotami rosyjskimi wywołał taki właśnie epizod. Od koleżanki, nauczycielki historii w liceum, w którym pracowałem po studiach, dostałem jednorublowy banknot carski. Ot tak, dla zabawy. Przyglądając mu się uważnie, zacząłem analizować tekst i szczegóły wyobrażeń. No a potem zacząłem poszukiwać innych nominałów, katalogu, i tak się zaczęło.

IKM: Jak na co dzień wygląda życie towarzystwa? Czy opiera się tylko na czwartkowych co 2-tygodniowych spotkaniach, czy jest to coś więcej?

W.P.: Jak wspomniałem, zebrania członków WTN odbywają się w Muzeum Niepodległości przeważnie w pierwszy i trzeci czwartek miesiąca w godzinach 16-18. Zwykle w I czwartek organizowane są - otwarte dla szerszej publiczności – zebrania odczytowe, a w III – zebrania kolekcjonersko-wymienne. Terminy i tematyka spotkań zamieszczana jest na stronie internetowej www.wtn.org.pl.
W 2011 roku WTN objęło administrację strony internetowej www.artmedal.net, na której artyści medalierzy z kilku krajów prezentują swoje prace i gdzie zamieszczane są ciekawe informacje o wydarzeniach medalierskich.
Wydawane są „Warszawskie Zeszyty Numizmatyczne” – kwartalnik o objętości 24 strony każdy zeszyt, rozprowadzany wśród członków i w prenumeracie. Publikujemy nie tylko materiały dotyczące numizmatyki warszawskiej, ale także ogólne. Sporadycznie zamierzamy wydawać samodzielne wydawnictwa, pierwszym jest reprint Katalogu medali zbioru Teofila Rewolińskiego, wykonany w 2010 r.

WTN uczestniczy w organizowaniu wystaw we współpracy z Muzeum Niepodległości, umożliwiając członkom prezentację ich zbiorów.
Od 2003 roku zorganizowaliśmy osiem kolekcjonerskich aukcji numizmatycznych, umożliwiając wszystkim chętnym nabycie interesujących walorów. Do aukcji wydawane były katalogi aukcyjne. W dalszym ciągu planujemy organizowanie aukcji w bliskiej przyszłości.
Członkowie Towarzystwa mogą zaopatrywać się w aktualnie emitowane monety i banknoty, bowiem WTN uczestniczy w internetowych aukcjach „Kolekcjonera”.
Zarząd WTN występuje z inicjatywami uhonorowania szczególnej działalności członków zarówno wewnątrz Towarzystwa, jak i na zewnątrz. Aktualnie przygotowujemy wybicie odznaki organizacyjnej w wersji brązowej, oraz w srebrze i w złocie – jako odznaki honorowej. Składamy wnioski o odznaczenie zasłużonych kolekcjonerów Honorową Nagrodą Hetmana Kolekcjonerów Polskich Jerzego Dunin-Borkowskiego oraz wnioski o odznaczenie Honorową Odznaką „Zasłużony dla Warszawy”.

IKM: Czy obecnie jest Pan kolekcjonerem czy tylko traktuje Pan numizmatykę czysto teoretycznie? Co Pan głównie zbiera? Jakiś konkretny okres numizmatyczny?

W.P.: Obecnie koncentruję się na zbieraniu pamiątek warszawskich. Interesują mnie właśnie emisje lokalne, o których nie ma wzmianek w literaturze lub są, ale bez podkreślenia ich związku z Warszawą. Często bowiem zdarza się, że istnieją opisane żetony z konkretnym nazwiskiem lub nazwą emitenta, a nie wiadomo, że są one warszawskiej proweniencji. Pochodzą one głównie z XIX–XX wieku. Sporo takich obiektów pojawia się na Allegro.

IKM: Czytając zeszyty wydawane przez WTN Warszawskie Zeszyty Numizmatyczne nie można oprzeć się wrażeniu, że periodyk tematycznie głównie jest skierowany do osób zainteresowanych kolekcjonowaniem medali i żetonów. Skąd taki kierunek?

W.P.: Ponieważ WTN zrzesza głównie kolekcjonerów monet, banknotów, bonów, medali, żetonów, odznak i odznaczeń, redakcja Zeszytów pragnie publikować materiały z tych dziedzin. Jednak czytając WZN, ma Pan rację, że nie wszystkie wymienione działy są jednakowo często prezentowane. Spowodowane jest to kilkoma czynnikami, z których najważniejszy to ten, że nie „dopracowaliśmy” się jeszcze wszechstronnego, a także wystarczająco licznego zespołu autorskiego. Perspektywa rozwiązania tego problemu nie przedstawia się optymistycznie, z racji mocno zaawansowanego wieku naszych członków i ich naturalnego ubywania z naszych szergów. W zeszłym roku zmarł Mirosław Bartoszewicki, a ostatnio – założyciel i członek honorowy WTN – Janusz Maciaszek. Zeszyty mają dość ograniczony nakład i stąd, także mały krąg potencjalnych autorów. Jesteśmy jednak otwarci na wszelkie propozycje i chętnie publikujemy zgłaszane prace, do czego szczerze zapraszam.

Rozmawiał: Bartosz Błądek