184. rocznica wybuchu Powstania Listopadowego
29 listopada 1830 roku wybuchło w Polsce powstanie narodowe przeciw Rosji. Powstanie to zyskało miano POWSTANIA LISTOPADOWEGO. Sprowokowane ono było m.in. łamaniem konstytucji Królestwa z 1815 roku oraz represjami wobec tajnych związków i organizacji. Do jego wybuchu przyczyniły się także rewolucje we Francji i Belgii. Spiskowcy zdecydowali się rozpocząć powstanie od zamachu na wielkiego księcia Konstantego, atakując jego rezydencję w Belwederze. Inne oddziały miały za zadanie zajęcie koszar rosyjskich. Plan ten nie został w pełni zrealizowany. Konstanty zdołał uciec, nie powiodło się również zaskoczenie oddziałów rosyjskich.
Marcin Zaleski, Cykl Listopadowy, Wzięcie Arsenału, 1830 - fot. WIKIPEDIA
Powstanie trwało jednak niemalże rok. Swym zasięgiem objęło Królestwo Polskie i część ziem zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń). Powstańcom nie udało się zwyciężyć sił Imperium Rosyjskiego. Po polskiej stronie ok. 150 000 walczących, zginęło ok. 40 000. Po powstaniu nastąpiły liczne represje społeczne i gospodarcze, około 11 tysięcy osób opuściło kraj udając się na tzw. Wielką Emigrację.
W okresie trwania powstania władza w państwie pozostawała w ręku obradującego nieprzerwanie sejmu, któremu podlegał Rząd Narodowy. Również Bank Polski nie zaprzestał swojej działalności. 9 grudnia 1830 roku Rząd Powstańczy powierzył zarządzanie Mennicą Warszawską Bankowi Polskiemu. Szybko przystąpiono do organizacji skarbu i wybijania nowej monety, która była jednocześnie wielką manifestacją polskiego patriotyzmu. Pieniądz Powstania Listopadowego opisywaliśmy już w artykule Bartosza Błądka „Pieniądz Powstania Listopadowego”, który dostępny jest TUTAJ.
Dziś Powstanie Listopadowe upamiętnia Dzień Podchorążego obchodzony w kolejne rocznice jego wybuchu.
Motyw tak doniosłego wydarzenia historycznego obecny jest także w numizmatyce. Kilka przykładowych numizmatów związanych z tym zrywem narodowowyzwoleńczym przedstawię poniżej.
– Medal - 50 rocznica Powstania Listopadowego
Sygnowany - W.A. Malinowski (Artur Malinowski), materiał - brąz, średnica - 65 mm
– Moneta 5 złotych z 1930 roku tzw. „Sztandar”
Moneta upamiętnia 100. rocznicę wybuchu powstania listopadowego.
Rok emisji: 1930, nakład: 200 szt., materiał: srebro (Ag.750), średnica: 33 mm, waga: 18 g, stempel: lustrzany płytki, projekt: Wojciech Jastrzębowski
– Medal - 150. Rocznica Powstania Listopadowego
Medal PTAiN Warszawa 1980 150. Rocznica Powstania Listopadowego. Wymiar - 70 mm
Współczesne numizmaty Mennicy Polskiej S.A. związane z powstaniem listopadowym:
– Powstanie Listopadowe 1831 (srebrna klipa)
Srebrna klipa z wizerunkiem dukata z Powstania Listopadowego 1831 roku. Numizmat wyemitowano również w złocie (Au.900) w nakładzie 50 szt.
Rok emisji: 2007, metal: srebro (Ag.925) + selektywne złocenie, wymiary: 35 x 35 mm, waga: 28,28 g, nakład: 500 szt.
– Olszynka Grochowska, seria: Wielkie Bitwy Polaków
Rok emisji: 2010, metal: srebro (Ag.925), średnica: 32 mm, nakład: 17 000 szt., projekt: Dobrochna Surajewska
– POWSTANIE LISTOPADOWE, seria: DROGI DO NIEPODLEGŁOŚCI
Rok emisji: 2013, metal: srebro (Ag.925) + tampondruk, średnica: 32 mm, waga: 10 g, nakład: 5000 szt., projekt: Dobrochna Surajewska
Autor: Józef Smurawa
Źródła:
- http://pl.wikipedia.org/
- http://portalwiedzy.onet.pl/
- Mennica Polska S.A.
- http://myvimu.com/
- http://www.cndukat.pl/
- http://www.emonety.pl/
