Albert EINSTEIN – portret (nie tylko) w pryzmacie numizmatów
Albert Einstein (ur. 14 marca 1879 r. w Ulm w Niemczech, w rodzinie pochodzenia żydowskiego, zm. 18 kwietnia 1955 r. w Princeton w USA) – jeden z największych fizyków-teoretyków XX wieku, twórca ogólnej i szczególnej teorii względności, współtwórca korpuskularno-falowej teorii światła, odkrywca emisji wymuszonej. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1921 roku za wyjaśnienie efektu fotoelektrycznego. Opublikował ponad 450 prac, w tym ponad 300 naukowych. Wniósł też swój wkład do rozwoju filozofii nauki.
Einstein studiował w Zurychu, a pracę zawodową rozpoczął w Bernie jako urzędnik bankowy.
Po opublikowaniu pierwszych doniosłych prac (o ruchach Browna i korpuskularnej teorii światła) został w 1909 profesorem uniwersytetu w Zurychu, następnie w Pradze, później w Pruskiej Akademii Nauk w Berlinie, a od 1933 r. w związku ze swoim pochodzeniem, zmuszony do emigracji po dojściu Hitlera do władzy, w Institute of Advanced Study w Princeton (USA).
Opracował podstawy kwantowej teorii pola elektromagnetycznego (Einsteina prawo, Einsteina współczynniki), szczególną (1905) i ogólną (1916) teorie względności. W 1921 r. został laureatem Nagrody Nobla za podstawowe prace teoretyczne dotyczące natury światła. Inicjator Manhattan Project.
Później pracował nad unifikacją teorii oddziaływań grawitacyjnych i elektromagnetycznych, ale bez sukcesów. Pomimo wkładu w rozwój korpuskularnej teorii światła (zjawisko fotoelektryczne) był przeciwnikiem mechaniki kwantowej, a szczególnie jej tzw. interpretacji kopenhaskiej (N. Bohr) opartej na pojęciu prawdopodobieństwa.
Zgodnie z teorią względności Einsteina przestała istnieć przestrzeń trójwymiarowa, nieskończona, podobna do olbrzymiego naczynia wypełnionego rzeczami. Podobnie jak czas, zaczęła być rozumiana względnie, jako każdorazowo wyznaczona przez znajdujące się w niej i poruszające ciała.
Teoria względności stała się przyczyną zmian myślenia nie tylko w naukach ścisłych, ale także przyrodniczych, w filozofii oraz oddziałała na twórczość literacką i artystyczną XX w.
Kwestia narodowości i obywatelstwa Alberta Einsteina
Z pochodzenia Albert Einstein był niemieckim Żydem. Do 17. roku życia był poddanym króla Wirtembergii. 28 stycznia 1896 r. na wniosek swojego ojca został zwolniony z tego poddaństwa, dzięki czemu ojciec mógł złożyć prośbę o naturalizowanie syna jako obywatela Szwajcarii. Od tej daty do 21 marca 1901 r. Einstein pozostawał bezpaństwowcem. 21 marca 1901 r. przyznano mu obywatelstwo Szwajcarii, a dokładnie miasta Zurych. Mieszkał nie tylko w Zurychu, ale także w Bernie wraz z żoną i dwoma synami. W momencie opublikowania szczególnej teorii względności był więc formalnie Szwajcarem. Z obywatelstwa Szwajcarii nigdy nie zrezygnował.
Pomnik Alberta Einsteina w Izraelskiej Akademii Nauk - fotografia: WIKIPEDIA
Od 1 kwietnia 1911 r. do 30 września 1912 r., w związku z objęciem katedry fizyki teoretycznej na Uniwersytecie w Pradze, stał się poddanym cesarza Austro Węgier, nadal pozostając jednocześnie obywatelem Szwajcarii. W kwietniu 1914 r. stał się poddanym cesarza Rzeszy Niemieckiej w związku z objęciem funkcji profesora na Uniwersytecie w Berlinie. Po zakończeniu I wojny światowej i powstaniu Republiki Weimarskiej stał się automatycznie obywatelem Niemiec, jako osoba pozostająca na państwowej służbie tego kraju. W momencie otrzymania Nagrody Nobla był więc formalnie Niemcem i jednocześnie Szwajcarem i obie te narodowości widnieją w oficjalnych spisach noblistów.
Obywatelstwa niemieckiego został automatycznie pozbawiony przez rząd III Rzeszy w związku z jego rezygnacją pełnienia funkcji publicznych w tym kraju i wyjazdu do Stanów Zjednoczonych w 1933 r. Do 1940 r. pozostawał ponownie wyłącznie obywatelem Szwajcarii. 1 października 1940 roku. złożył przysięgę na konstytucję i został obywatelem Stanów Zjednoczonych, pozostając aż do śmierci nadal również obywatelem Szwajcarii.
Sam Albert Einstein uważał się za niemieckojęzycznego bezpaństwowca, pochodzenia żydowskiego i zawsze protestował przeciwko przypisywaniu jego osiągnięć któremukolwiek z państw.
Jego ojczystym językiem i praktycznie jedynym, którym dobrze władał był niemiecki. Wszystkie jego publikacje i książki były napisane po niemiecku. Mimo długiego pobytu w USA jego znajomość angielskiego sprowadzała się do najprostszych zwrotów i kilkuset słów potrzebnych do codziennego funkcjonowania w tym kraju.
Słynne zdjęcie Einsteina wytykającego język zrobiono w dniu jego 72. urodzin w 1951 r. W taki żartobliwy sposób genialny fizyk odpowiedział dziennikarzom oraz fotoreporterom, którzy przez dłuższy czas chodzili za nim i nalegali, żeby uśmiechnął się do kamery.
Zapytany w 1918 r. o teorię względności Einstein powiedział: Jeżeli teoria względności okaże się prawdziwa, to Niemcy nazwą mnie wielkim Niemcem, Szwajcarzy Szwajcarem, a Francuzi wielkim uczonym. Jeżeli natomiast teoria względności okaże się błędna, wtedy Francuzi nazwą mnie Szwajcarem, Szwajcarzy Niemcem, a Niemcy Żydem.
Światopogląd
Oprócz okresu, w którym Einstein miał 11-12 lat, nie był on związany formalnie ani duchowo z żadną instytucjonalną religią, ale też nie można stwierdzić, żeby był zdeklarowanym ateistą w sensie odrzucania możliwości istnienia wszelkich niematerialnych form bytu. Przez całe życie odrzucał koncepcję istnienia osobowego Boga i jego poglądy były przez większą część życia zbliżone do panteizmu w duchu Spinozy, to znaczy wierzył w rodzaj ogólnego duchowego porządku świata, który wyraża się m.in. w zdolności ludzi do dostrzegania tego porządku i formułowania go w postaci praw nauki. Jednocześnie był przeciwnikiem mechanistycznego i dialektycznego materializmu całkowicie rugującego z życia ludzi pierwiastek duchowości. Ponadto poglądy religijne Einsteina ewoluowały z czasem. Jego teksty z lat 20. i 30. XX w. były bardziej w duchu umiarkowanego i ostrożnego scjentyzmu, zaś poglądy wyrażane po zakończeniu II wojny światowej były już zdecydowanie bardziej panteistyczne i szanujące ludzką tendencję do poszukiwania pierwiastka duchowego i sensu życia. Dodatkowo analizę jego poglądów religijnych i filozoficznych utrudnia fakt, że często w reakcji na próby zaszufladkowania jego dość złożonych opinii na ten temat posługiwał się żartobliwymi wypowiedziami paradoksalnymi, które, wyrwane z kontekstu były często używane aby dowieść przeciwstawnych tez, że był głęboko wierzący lub że był ateistą.
Albert Einstein - symbol roztrzepanego, nieobecnego duchem naukowca. Nie da się wykluczyć, że świadomie ten wizerunek wykorzystywał.
Albert Einstein to wielki uczony, człowiek, którego sympatyczne oblicze zna pewnie każdy. Podobne jak w wielu innych dziedzinach, również w kilkunastu emisjach numizmatycznych jego wizerunek posłużył za temat. W dalszej części artykułu przedstawię właśnie takie numizmaty, pochodzące z całego świata, które udało mi się wyszukać.
1 – PARAGWAJ / 150 GUARANIES (ALBERT EINSTEIN)
Emisja: 1974; producent: Mennica Berlińska (Staatliche Münzen Berlin), Berlin, Niemcy; materiał: srebro (Ag.999); nakład: 10 000 szt.; średnica: 40,5 mm; waga: 25 g; stempel: lustrzany; rant: ząbkowany
Wyemitowano również:
- 1500 GUARANIES / materiał: złoto (Au.900); nakład: 2 125 szt.; średnica: 27 mm; waga: 10,7 g; bok: ząbkowany; stempel: lustrzany
- 3000 GUARANIES / materiał: złoto (Au.900); nakład: 2 125 szt.; średnica: 33 mm; waga: 21,3 g; bok: ząbkowany; stempel: lustrzany
- 4500 GUARANIES / materiał: złoto (Au.900); nakład: 2 125 szt.; średnica: 41 mm; waga: 31,9 g; bok: ząbkowany; stempel: lustrzany
2 – MARIANY PÓŁNOCNE / 5 DOLLARS (ALBERT EINSTEIN)
Emisja: 2004; materiał: srebro (Ag)
Wyemitowano również:
- 5 DOLLARS (dwa rodzaje wizerunku A. Einsteina) / materiał: złoto (Au.999); nakład: po 10 000 szt.; średnica: 13,92 mm; waga: 1,244 g (1/25 UNCJI); stempel: lustrzany
3 – SAN MARINO / 500 LIRE (ALBERT EINSTEIN)
Emisja: 1984; producent: Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato, Rzym, Włochy; materiał: bimetal / nikiel - mosiądz; nakład: 2 632 920 szt.; średnica: 25,8 mm; waga: 6,8 g; stempel: zwykły
4 – NRD / 5 MARK (ALBERT EINSTEIN)
Emisja: 1979; producent: Mennica Berlińska (Staatliche Münzen Berlin), Berlin, Niemcy; materiał: German Silver; średnica: 29 mm; waga: 12,2 g
5 – NIEMCY / 10 EURO (100. lecie ogłoszenia teorii względności)
Emisja: 2005; materiał: srebro (Ag.925)
6 – TOGO / 500 FRANCS (ALBERT EINSTEIN)
Emisja: 1999; materiał: srebro (Ag.999); średnica: 27,9 mm; waga: 6,93 g
Wyemitowano również:
- 500 FRANCS (2000) / materiał: srebro (Ag.999); nakład: po 5 000 szt.; średnica: 30 mm; waga: 7 g
- 1500 FRANCS (2005) / materiał: złoto (Au)
6 – SZWAJCARIA / 5 FRANC (ALBERT EINSTEIN - FORMUŁA)
Emisja: 1979; producent: Swissmint, Switzerland; projektant; Kurt Wirth, Bern; nakład: 900 000 szt. (Unc.) + 35 000 szt. (PP); materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31,3 mm; waga: 13,2 g
9 – SZWAJCARIA / 5 FRANC (ALBERT EINSTEIN)
Emisja: 1979; producent: Swissmint, Switzerland; projektant: Jürg Zeller, Basel; nakład: 900 000 szt. (Unc.) + 35 000 szt. (PP); materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 31,3 mm; waga: 13,2 g
10 – TAJLANDIA / 10 BAHT (ALBERT EINSTEIN)
Emisja: 1987; nakład: 200 000 szt.; materiał: nikiel (Ni); średnica: 32 mm; waga: 15 g
11 – IZRAEL (1968) / 5 ISRAELI LIROT - Albert Einstein - Nobel Physics 1921 (Banknote Israel)
Wizerunek Alberta Einsteina często pojawia się na banknotach fantazyjnych. Poniżej kilka przykładów takich produkcji.
Poza numizmatami oblicze tego sympatycznego uczonego możemy zobaczyć na wielu przedmiotach, dziwnych gadżetach, czy też nawet na ludzkiej skórze (tatuaże). Jako ciekawostkę poniżej zaprezentuję kilka przykładów:
- FILATELISTYKA
Jest to kolejny dział, w którym na znaczkach pocztowych, praktycznie z całego świata, możemy znaleźć wizerunki uczonego, bohatera mojego artykułu.
- APLIKACJE NA ODZIEŻY
- GADŻETY
- TATUAŻE
Tygodnik „Time" wytypował sto najbardziej wpływowych osobistości XX w. w kilku kategoriach: przywódców i rewolucjonistów, artystów, budowniczych i tytanów, naukowców i myślicieli oraz bohaterów. Człowiekiem stulecia został Albert Einstein - za odkrycia i teorie, które poszerzyły zrozumienie wszechświata.
Autor: Józef Smurawa
Źródła:
- http://portalwiedzy.onet.pl/
- http://pl.wikipedia.org/
- http://www.ufoinfo.fora.pl/
- http://www.ideachampions.com/
- http://www.deism.com/
- http://colnect.com/pl/
