Józef Piłsudski - przegląd polskich numizmatów

Legenda Józefa Piłsudskiego funkcjonuje praktycznie do dzisiaj. Był jednym z głównych organizatorów państwa polskiego. 20.02.1919 r. tytuł Naczelnika Państwa przyznał mu Sejm RP, w marcu 1920 r. został mianowany Marszałkiem Polski. Odegrał również znaczną rolę w czasie wojny polsko-bolszewickiej (1920). Jego wizerunek stał się tematem wielu monet i innych numizmatów polskich. W moim artykule chciałbym je pokrótce przedstawić.

 

Dzieciństwo i młodość

Józef Klemens Piłsudski, herbu Piłsudski* przyszedł na świat 5 grudnia 1867 roku jako czwarte dziecko Józefa i Marii z Bilewiczów. Wychowany w duchu patriotycznym dzieciństwo spędził w majątku Zułowie na Wileńszczyźnie, a następnie, po pogorszeniu się sytuacji majątkowej rodziców, w samym Wilnie. Już jako uczeń Piłsudski założył (miedzy innymi wspólnie ze swoim bratem) kółko samokształcenia, które miało wspierać polską młodzież szkolną poddaną procesowi rusyfikacji. W działania opozycyjne wobec caratu zaangażował się jednak po ukończeniu szkoły i wyjeździe na studia medyczne do Charkowa.

* odmiana herbu Kościesza (Strzegomia, Strzegonia)

Józef Piłsudski jako uczeń – fotografia: WIKIPEDIA

W czasie trwania studiów Józef Piłsudski nie unikał kontaktów z przedstawicielami organizacji głoszących hasła i cytaty niepodległościowe, kojarzono go przy tym miedzy innymi z rosyjską organizacją Narodnaja Wola, działającą w opozycji do caratu i odwołującą się do dość radykalnych metod walki z władzą. Sam Piłsudski nigdy nie był ani członkiem, ani jawnym sympatykiem rewolucyjnego ugrupowania, to jednak związki z nim (Piłsudski stał się nieświadomym współuczestnikiem przygotowań do zamachu na cara) przyczyniły się do aresztowania przyszłego marszałka w 1887, a następnie jego zesłania na Syberię, z którego powrócił w roku 1892.
Okres od 1892 do 1914 roku to czas aktywnej działalności w ruchu niepodległościowym. Piłsudski był aktywnym członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, nie oznaczało to jednak, że akceptował wszystkie jej założenia programowe. Początkowo angażował się niemal wyłącznie w działalność wydawniczą, potem również w zakrojone na szeroką skalę przygotowania do walki zbrojnej, dał się przy tym poznać nie tylko jako sprawny organizator, ale również jako osoba, która mając do wyboru radykalne działania i ugodowość zawsze opowie się za pierwszą z wymienionych tu opcji. W tym czasie Józef Piłsudski ożenił się po raz pierwszy, jego małżeństwo z działaczka PPS Marią Juszkiewiczową nie było jednak szczęśliwe, o czym może świadczyć choćby trwający w tym samym czasie wieloletni nieformalny związek późniejszego marszałka z Aleksandrą Szczerbińską.

W młodości, podczas prowadzenia działalności konspiracyjnej Józef Piłsudski znany był pod pseudonimami Wiktor i Mieczysław. W późniejszym okresie, wśród zwolenników Piłsudskiego, zwłaszcza z czasów służby w Legionach Polskich, używano jego przydomków – Komendant, Dziadek i Marszałek.

Jozef Pilsduski. Zdjęcie z 1930 r. Bohdan Wendorff, Prezydenci RP, Szkice Biograficzne, London 1954

Czasy Wielkiej Wojny Światowej

Zamach w Sarajewie, a następnie wybuch wojny austriacko-serbskiej oznaczał spełnienie marzeń późniejszego naczelnika. Zaborcy w końcu byli ze sobą skonfliktowani, a to mogło oznaczać realną szansę na powstanie niepodległego państwa polskiego. Pierwsze działania Piłsudskiego i utworzonego przez niego oddziału wojskowego – I Kompanii Kadrowej nie wróżyły sukcesu, choć bowiem komendant i dowodzony przez niego oddział przekroczyli granice zaboru rosyjskiego, wzniecenie na jego ziemiach kolejnego powstania narodowego okazało się znacznie trudniejsze niż można byłoby się tego spodziewać. Ludność polska nie miała siły na kolejny wielki zryw, a i sam Józef Piłsudski, kojarzony przede wszystkim z ugrupowaniami lewicowymi, nie jawił się jako polityk, któremu chciano powierzać swoje życie. Nawet osoby znajdujące się w opozycji do późniejszego marszałka nie mogły jednak odmówić mu dużych sukcesów. Piłsudski przez cały czas trwania działań wojennych dawał się poznać nie tylko jako sprawny dowódca, ale i wytrawny polityk nieustannie to zbliżający się do Austrii i Niemiec, to oddalający się od nich. Lata Wielkiej Wojny to również okres, w którym budowała się jego późniejsza legenda. Komendant był kochany przez swoich żołnierzy i podziwiany przez cywilów, którym jawił się nie tylko jako bojownik o wolność, ale i jako ofiara prześladowań (między innymi poprzez uwięzienie w Magdeburgu).

Jacek Malczewski, Portret brygadiera Józefa Piłsudskiego, 1916 - ilustracja: WIKIPEDIA

Życie prywatne Piłsudskiego zdominowały narodziny pierwszej córki – Wandy, a także powrót do katolicyzmu (późniejszy marszałek przeszedł na protestantyzm, aby poślubić pierwszą żonę).

Lata 1918-1926

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę Józef Piłsudski jako Naczelnik Państwa zajmował jedną z najważniejszych funkcji w odrodzonym kraju, nie miał jednak możliwości beztroskiego cieszenia się odzyskaną wolnością. Jego pozycja nie była najsilniejsza, kochany przez żołnierzy Komendant był bowiem uważany za wroga przez duże grupy polityków. Co więcej, Naczelnik Państwa musiał koncentrować się nie tylko na walce politycznej, ale i zbrojnej – konflikt z Rosją Radziecką mógł bowiem prowadzić do upadku młodego państwa. Najgorszy scenariusz nie sprawdził się, a Bitwa Warszawska znana też jako „cud nad Wisłą” do dziś uważana jest za jedno z największych zwycięstw polskiego wojska. Nie wszystkie koncepcje polityczne i militarne, które przygotowywał późniejszy marszałek doczekały się jednak realizacji. Po wyborach parlamentarnych Piłsudski zaczął więc wycofywać się najpierw z życia politycznego, potem zaś również z obowiązków względem armii. Jako Naczelnik Państwa nie mógł rządzić w nieskończoność, zdawał sobie zaś sprawę i z tego, że jako prezydent pełniłby wyłącznie funkcje reprezentacyjne. Jego ambicje polityczne nie zostały zaspokojone, ustabilizowało się jednak życie prywatne komendanta. W 1920 na świat przyszła jego druga córka – Jadwiga, a rok później, po śmierci pierwszej żony, mógł w końcu poślubić wieloletnia partnerkę – Aleksandrę.

Przykłady znaczków pocztowych z wizerunkiem marszałka Józefa Piłsudskiego

Lata 1926-1935

Tadeusz Kujawski – Józef Piłsudski / Portret

Choć o tym, że marszałek może powrócić do czynnego udziału w życiu politycznym mówiono już kilka miesięcy po jego wycofaniu się, doszło do tego pod koniec 1925 roku. W maju 1926 roku obawy polityków znajdujących się w opozycji wobec niego stały się faktem – Piłsudski wkroczył do Warszawy na czele podległych mu wojsk i przejął władzę, choć ponownie nie był zainteresowany stanowiskiem prezydenta. Kolejne lata jego życia to przede wszystkim walka z oponentami politycznymi (nie zawsze odbywająca się z poszanowaniem zasad demokratycznych), wzmacnianie swojej pozycji politycznej (marszałek sprawował władzę autorytarną), a także nieustanne zmagania z pogarszającym się stanem zdrowia. Ta ostatnia batalia została przegrana 12 maja 1935 roku, gdy marszałek zmarł pokonany przez chorobę nowotworową (rak wątroby, a według niektórych danych – rak żołądka z przerzutami do wątroby). Ciało marszałka spoczywa dziś na Wawelu, serce zaś – w grobie jego matki na wileńskim cmentarzu Na Rossie.

Nota biograficzna: http://www.komendant.cal.pl/

Monety i inne numizmaty z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego.

1 – MONETY II RZECZPOSPOLITEJ

II Rzeczpospolita (II RP) – Rzeczpospolita Polska w latach 1918–1945, od odzyskania suwerenności państwowej w 1918 do wycofania uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie w konsekwencji wykonania porozumień między mocarstwami wielkiej trójki na konferencji jałtańskiej w 1945.

A – MONETY OBIEGOWE

• 2 ZŁOTE 1934 / 1935 (JÓZEF PIŁSUDSKI)

Producent: Mennica Polska – Warszawa; w obiegu: 14.12.1934 – wycofana w 1939 r.; materiał: srebro (Ag.750), stempel: zwykły; średnica: 22 mm; waga: 4,4 g; bok: ząbkowany; nakłady: 1934 – 10 425 000 szt. / 1935 – 75 000 szt.; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Awers - orzeł, wokoło napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA 1934 lub 1935, niżej 2 ZłOTE 2, na tle promienie.
Rewers – profil głowy Józefa Piłsudskiego, z lewej znak mennicy warszawskiej, na ramieniu napis: St. Ostrowski (nazwisko projektanta jest słabo wyryte i trudne do odczytania).

• 5 ZŁOTYCH 1934 (JÓZEF PIŁSUDSKI – ORZEŁ STRZELECKI)

Producent: Mennica Polska – Warszawa; w obiegu: 31.07.1934 – wycofana w 1939 r.; materiał: srebro (Ag.750), stempel: zwykły; średnica: 28 mm; waga: 11 g; bok: ząbkowany; nakład: 300 000 szt.; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Awers – orzeł legionowy wzorowany na rysunku orła z czapek legionistów, na tarczy litera: S, wokoło napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, niżej 5 ZŁOTYCH 5, na tle promienie.

Orzełek legionowy – ilustracja: WIKIPEDIA

Rewers – profil głowy Józefa Piłsudskiego, z lewej znak mennicy warszawskiej, z prawej skośnie rok emisji: 1934, na ramieniu napis: St. Ostrowski (nazwisko projektanta jest słabo wyryte i trudne do odczytania).

• 5 ZŁOTYCH 1934, 1935, 1936 i 1938 (JÓZEF PIŁSUDSKI)

 

Producent: Mennica Polska – Warszawa; w obiegu: 14.12.1934 – wycofana w 1939 r.; materiał: srebro (Ag.750), stempel: zwykły; średnica: 28 mm; waga: 11 g; bok: ząbkowany; nakłady: 1934 – 6 510 000 szt. / 1935 – 1 800 000 szt. / 1936 – 1 000 000 szt. / 1938 – 289 400 szt.; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Awers - orzeł, wokoło napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA 1934, 1935, 1936 lub 1938, niżej 5 ZŁOTYCH 5, na tle promienie.
Rewers – profil głowy Józefa Piłsudskiego, z lewej znak mennicy warszawskiej, na ramieniu napis: St. Ostrowski (nazwisko projektanta jest słabo wyryte i trudne do odczytania).

• 10 ZŁOTYCH 1934 (JÓZEF PIŁSUDSKI – ORZEŁ STRZELECKI)

 

Producent: Mennica Polska – Warszawa; w obiegu: 31.07.1934 – wycofana w 1939 r.; materiał: srebro (Ag.750), stempel: zwykły; średnica: 34 mm; waga: 22 g; bok: ząbkowany; nakład: 300 000 szt.; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Awers – orzeł legionowy wzorowany na rysunku orła z czapek legionistów, na tarczy litera: S, wokoło napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, niżej 10 ZŁOTYCH 10, na tle promienie.
Rewers – profil głowy Józefa Piłsudskiego, z lewej znak mennicy warszawskiej, z prawej skośnie rok emisji: 1934, na ramieniu napis: St. Ostrowski (nazwisko projektanta jest słabo wyryte i trudne do odczytania).

• 10 ZŁOTYCH 1934 - 1939 (JÓZEF PIŁSUDSKI)

 

Producent: Mennica Polska – Warszawa; w obiegu: 14.12.1934 – wycofana w 1939 r.; materiał: srebro (Ag.750), stempel: zwykły; średnica: 34 mm; waga: 22 g; bok: ząbkowany; nakłady: 1934 – 200 000 szt. / 1935 – 1 670 000 szt. / 1936 – 2 130 000 szt. / 1937 – 908 000 /1938 – 234 000 szt. / 1939 - ?; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Awers - orzeł, wokoło napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA 1934, 1935, 1936 lub 1938, niżej 10 ZŁOTYCH 10, na tle promienie.
Rewers – profil głowy Józefa Piłsudskiego, z lewej znak mennicy warszawskiej, na ramieniu napis: St. Ostrowski (nazwisko projektanta jest słabo wyryte i trudne do odczytania).


B – MONETY PRÓBNE

• 5 ZŁOTYCH 1934 (JÓZEF PIŁSUDSKI – ORZEŁ STRZELECKI) / PRÓBA

Moneta wybita w 20. Rocznicę Kadrowej Kompanii Legionów.

Producent: Mennica Polska – Warszawa; materiał i nakład: srebro (Ag.750) – 100 szt. (waga: 11 g) / srebro (Ag.750) – 100 szt. (waga: 10,07 g) / brąz (CuSn) – 100 szt. (waga: 9,5 – 9,8 g), stempel: zwykły; średnica: 28 mm; bok: ząbkowany; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Napisy „PRÓBA” na monetach srebrnych i brązowych różnią się – na monetach z brązu litery są wyższe.

• 5 ZŁOTYCH 1934 (JÓZEF PIŁSUDSKI) / PRÓBA

 

Producent: Mennica Polska – Warszawa; materiał: srebro (Ag.750), stempel: lustrzany; średnica: 28 mm; waga: 11 g; bok: ząbkowany; nakład: 100 szt.; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Bez napisu „PRÓBA”.

• 10 ZŁOTYCH 1934 (JÓZEF PIŁSUDSKI – ORZEŁ STRZELECKI) / PRÓBA

Moneta wybita w 20. Rocznicę Kadrowej Kompanii Legionów.

Producent: Mennica Polska – Warszawa; materiał i nakład: srebro: (Ag.750) – 100 szt. (waga: 22 g, stempel: zwykły) / srebro (Ag.750) – 100 szt. (waga: 19,45 g, stempel: zwykły) / brąz (CuSn) – 100 szt. (waga: 22 g, stempel: zwykły) / srebro (Ag.750) – 200 szt. (waga: 22 g, stempel: zwykły, wybita bez napisu „PRÓBA”); średnica: 28 mm; bok: ząbkowany; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

Napisy „PRÓBA” na monetach srebrnych i brązowych różnią się – na monetach z brązu litery są wyższe.

• 10 ZŁOTYCH – KLIPA 1934 (JÓZEF PIŁSUDSKI – ORZEŁ STRZELECKI) / PRÓBA

Moneta wybita w 20. Rocznicę Kadrowej Kompanii Legionów.

Producent: Mennica Polska – Warszawa; materiał: srebro (Ag.750), stempel: zwykły; wymiary: 47,5 x 47,5 mm; waga: 38,5 - 42 g; bok: gładki; nakład: 300 szt.; projekt: Stanisław Kazimierz Ostrowski

 

• 100 (bez nazwy) 1922 (JÓZEF PIŁSUDSKI) / PRÓBA

 

Producent: Mennica Polska – Warszawa (b.z.); materiał i nakład: miedź (Cu) – 60 szt. (waga: 8,8 – 9,1 g) / brąz (CuSn) – 100 szt. (waga: 8,84 g) / mosiądz (M) – 10 szt. (waga: 6,2 – 6,5 g,) / cyna (Sn) – 4 szt. (waga: 4,57 g) / / srebro (Ag) – 50 szt. (waga: 8,8 g) / złoto (Au) I – 3 szt. (waga: ?) / złoto (Au) II - ? szt. (waga: ?); napis - „PRÓBA”: wklęsły, na awersie po prawej stronie skrzydła orła; średnica: 26 mm; stempel: zwykły; bok: gładki; projekt: W. Wasilewicz

2 – MONETY POLSKIEJ RECZPOSPOLITEJ LUDOWEJ

Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) – oficjalna nazwa państwa polskiego w latach 1952–1989. Uprzednio, w latach 1945–1952 ten sam organizm państwowy funkcjonował jako podmiot prawa międzynarodowego pod nazwą Rzeczpospolita Polska. Państwo polskie, zarówno w okresie 1945-1952, jak i w 1952-1989 w skrócie zwane było Polską Ludową.

A – MONETY OBIEGOWE

• 50000 ZŁOTYCH (JÓZEF PIŁSUDSKI – 70. ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI)

 

Producent: Polska Mennica Państwowa – Warszawa; w obiegu: 1988 – 1 stycznia 1995 r.; materiał: srebro (Ag.750), stempel: lustrzany; średnica: 35 mm; waga: 19,3 g; bok: gładki; nakład: ok. 1 000 000 szt. + 20 000 szt. monet kolekcjonerskich (różnica polegała na opakowaniu monet w specjalnym etui – kolor niebieski); projekt: awers – Stanisława Wątróbska-Frint, rewers – Bohdan Chmielewski

Awers – orzeł; po bokach napis 19 - 88; wokoło napis: POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA; u dołu napis: ZŁ 50000 ZŁ; pod łapą orła znak mennicy warszawskiej.
Rewers – lewy profil głowy Józefa Piłsudskiego; na górze łukiem napisy: 70 ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI; u dołu napis: JÓZEF PIŁSUDSKI; dalej monogram projektanta.

B – OKOLICZNOŚCIOWE KOPIE MONET / WYBITE Z OKAZJI 70. ROCZNICY ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI 1988

• 2 ZŁOTE 1936 (JÓZEF PIŁSUDSKI) / KOPIA 1988

 

Producent: Polska Mennica Państwowa - Warszawa; materiał: srebro (Ag.750), stempel: zwykły; średnica: 22 mm; waga: 4,4 g; bok: gładki; nakład: 10 000 szt.

 

• 5 ZŁOTYCH – KLIPA 1934 (JÓZEF PIŁSUDSKI) / KOPIA 1988

 

Producent: Polska Mennica Państwowa - Warszawa; materiał: srebro (Ag.999), stempel: lustrzany; średnica: 22 mm; waga: 4,4 g; bok: gładki, na rancie napis - Ag 999; nakład: 1 250 szt. -  ze znakiem mennicy i 2 100 szt. – bez znaku mennicy

 

• 100 (bez nazwy) 1922 (JÓZEF PIŁSUDSKI) / KOPIA 1988

 

Producent: Polska Mennica Państwowa - Warszawa; materiał: srebro (Ag.925), stempel: lustrzany; średnica: 26 mm; bok: gładki; nakład: 1 000 szt.

3 – MONETY III RZECZPOSPOLITEJ

III Rzeczpospolita – użyte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (1997) określenie państwa polskiego po zasadniczych przemianach politycznych, jakie zaszły od 1989 roku. Oficjalna nazwa państwa to Rzeczpospolita Polska. Określenie Trzecia Rzeczpospolita pojawia się w preambule do Konstytucji.

A – MONETY KOLEKCJONERSKIE

• 100000 ZŁOTYCH 1990 (MARSZAŁEK PIŁSUDSKI)

 

Producent: Solidarity Mint a California Corporation; emisja: 1990 r.; materiał: srebro (Ag.999), stempel: lustrzany; średnica: 39 mm; waga: 31,1 g; bok: gładki; nakład: 10 000 szt; projekt: Aleksander Szagin

Awers – orzeł w koronie; po bokach napis 19 - 90; wokoło napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA; u dołu napis: ZŁ 100000 ZŁ; pod łapą orła znak mennicy warszawskiej.
Rewers – wizerunek Józefa Piłsudskiego; z lewej strony łukiem napis: MARSZAŁEK z prawej strony łukiem napis: PIŁSUDSKI.

• 200000 ZŁOTYCH 1990 - Ag (MARSZAŁEK PIŁSUDSKI)

 

Producent: Solidarity Mint a California Corporation; emisja: 1990 r.; materiał: srebro (Ag.999), stempel: lustrzany; średnica: 65 mm; waga: 155,5 g; bok: gładki; nakład: 10 000 szt; projekt: Aleksander Szagin

• 200000 ZŁOTYCH 1990 - Au (MARSZAŁEK PIŁSUDSKI)

 

Producent: Solidarity Mint a California Corporation; emisja: 1990 r.; materiał: złoto (Au.999), stempel: lustrzany; średnica: 32 mm; waga: 31,1 g; bok: gładki; nakład: 10 szt; projekt: Aleksander Szagin

• 500000 ZŁOTYCH 1990 (MARSZAŁEK PIŁSUDSKI)

 

Producent: Solidarity Mint a California Corporation; emisja: 1990 r.; materiał: złoto (Au.999), stempel: lustrzany; średnica: 39 mm; waga: 62,2 g; bok: gładki; nakład: 16 szt; projekt: Aleksander Szagin

• 1000000 ZŁOTYCH 1990 (MARSZAŁEK PIŁSUDSKI)

 

Producent: Solidarity Mint a California Corporation; emisja: 1990 r.; materiał: złoto (Au.999), stempel: lustrzany; średnica: 65 mm; waga: 373,2 g; bok: gładki; nakład: 1 szt; projekt: Aleksander Szagin

• 50 ZŁOTYCH 2008 (90. ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI)

 

Producent: Mennica Polska  S.A.; emisja: 2008 r.; materiał: złoto (Au.999), stempel: lustrzany; średnica: 18 mm; waga: 3,13 g; bok: gładki; nakład: 8 800 szt; projekt: Ewa Olszewska-Borys

Awers: u góry w środku wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej; poniżej stylizowany wizerunek Grobu Nieznanego Żołnierza na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie; pod nim napis: 50/ZŁOTYCH; u góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznaczenie roku emisji: 2008; pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.
Rewers: stylizowany wizerunek komendanta Józefa Piłsudskiego na koniu; w tle z lewej i prawej strony stylizowane wizerunki żołnierzy piechoty polskiej; u dołu półkolem napis: 90. ROCZNICA; u góry półkolem napis: ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI.

• 200 ZŁOTYCH 2008 (90. ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI)

 

Producent: Mennica Polska S.A.; emisja: 2008 r.; materiał: złoto (Au.900), stempel: lustrzany; średnica: 27 mm; waga: 15,5 g; bok: gładki; nakład: 10 000 szt; projekt: Ewa Olszewska-Borys

• 20 ZŁOTYCH 2010 (90. ROCZNICA BITWY WARSZAWSKIEJ)

 

Producent: Mennica Polska S.A.; emisja: 2010 r.; materiał: srebro: (Au.925) + tampondruk 3D, stempel: lustrzany; średnica: 38,61 mm; waga: 28,28 g; bok: gładki; nakład: 50 000 szt; projekt: Ewa Olszewska-Borys

Awers: z lewej strony, na tle stylizowanego fragmentu mapy, wizerunek twarzy Józefa Piłsudskiego z profilu; u dołu napis: 15.VIII.1920 r.; z prawej strony w pionie napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA 2010; dalej na lewo - wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej; pod nim napis w poziomie: 20 ZŁ; pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.
Rewers: z lewej strony napis: 1920; po jego prawej stronie w pionie napis: 90. ROCZNICA BITWY WARSZAWSKIEJ; z prawej strony stylizowany wizerunek żołnierza polskiego z karabinem, na tle fragmentu obrazu Jerzego Kossaka „Cud nad Wisłą”.

Jerzy Kossak – „Cud nad Wisłą” – ilustracja: WIKIPEDIA

4 – BANKNOTY Z WIZERUNKIEM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

 

• 5000000 ZŁOTYCH (JÓZEF PIŁSUDSKI)

Banknot przygotowany do emisji w roku 1995. Ze względu na przeprowadzoną denominację nigdy nie trafił do obiegu.

5000000 ZŁOTYCH / Producent: PWPW, Warszawa; wymiary: 138 x 63 mm; projekt: Andrzej Heidrich

• 10 ZŁOTYCH (90. ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI) / BANKNOT KOLEKCJONERSKI

 

Producent: NBP (PWPW S.A. - Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.); wymiary banknotu: 138 x 69 mm; nakład: 80 000 szt.; data emisji banknotu: 30.10.2008 r.; projektant: Maciej Kopecki

Na przedniej stronie banknotu, utrzymanego w ciepłej złocisto - czerwono - brązowej kolorystyce, przedstawiono: portret marszałka Józefa Piłsudskiego, widok fasady pałacu Belwederskiego - symbolu władzy centralnej w pierwszych latach odrodzonej Polski, postać Józefa Piłsudskiego w czapce i płaszczu w okopie (w formie zabezpieczenia recto–verso, tzn. obraz tworzą uzupełniające się fragmenty rysunku na przedniej i odwrotnej stronie banknotu) oraz wizerunek godła herbu Orła Białego według wzoru z 1927 r., będącego też współczesnym godłem RP.
Na stronie odwrotnej banknotu znajduje się godło Rzeczypospolitej Polskiej - Orzeł Biały według wzoru z 1919 roku (stosowanego m.in. na markach polskich, pierwszych pieniądzach emitowanych przez niepodległe państwo polskie) oraz wizerunek pomnika Czynu Legionowego w Kielcach, zwany "czwórką strzelecką" (postacie czterech maszerujących w szyku legionistów).

4 – INNE NUMIZMATY Z WIZERUNKIEM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

• MEDAL w formie repliki banknotu 5000000 złotych z Józefem Piłsudskim 2006 (80. Rocznica Przewrotu Majowego)

 

Materiał: mosiądz srebrzony oksydowany

• KLIPY 2006 - KOPIE monety próbnej 100 (bez nazwy) 1922 - JÓZEF PIŁSUDSKI (80. Rocznica Przewrotu Majowego)

 

Materiał: srebro (Ag.925) i mosiądz srebrzony oksydowany

• Repliki (Ag.750 ) niezrealizowanego projektu monety 2010 (Marszałek Józef Piłsudski)

 

 

• Replika niezrealizowanego projektu monety (Józef Piłsudski 1934)
  

Moneta z zestawu replik – „Nieznane stemple monet próbnych II Rzeczypospolitej”.

Emitent: Mennica Polska S.A.; emisja: sierpień 2011 r.; Materiał: miedzionikiel (CuNi); stempel: lustrzany; średnica: 27 mm; nakład: 500 szt.

• NUMIZMAT (Ag.925)  z kolekcji „Sławni Polacy” (Józef Piłsudski)

 

Emitent: Skarbiec Mennicy Polskiej; producent: Mennica Polska S.A.; materiał: srebro (Ag.925); średnica 32 mm; waga: 14,14 g; stempel: lustrzany; nakład: 5 555 szt.; projektant: Robert Kotowicz

• NUMIZMAT (Au.900)  z kolekcji „Sławni Polacy” (Józef Piłsudski)

 

Emitent: Skarbiec Mennicy Polskiej; producent: Mennica Polska S.A.; materiał: złoto (Ag.900); średnica 21 mm; waga: 8 g; stempel: lustrzany; nakład: 350 szt.; projektant: Robert Kotowicz

• NUMIZMAT z kolekcji „Wielcy Polacy ” (Józef Piłsudski)

 

Emitent: Skarbnica Narodowa; materiał: mosiądz platerowany 24-karatowym złotem (Au.999); średnica 38,61 mm; nakład: 10 000 szt.

5 – MONETY BULIONOWE

 

• MARSZAŁEK JÓZEF PIŁSUDSKI (1/4 UNCJI Ag i Au)

 

6 – DUKATY LOKALNE, MONETY ZASTĘPCZE

 

• 7 SUWALI 2009

 

Emitent: Urząd Miasta Suwałki; producent: Mennica Polska S.A.; projekt: Bohdan Chmielewski; czas obowiązywania: 2009-06-15 - 2009-09-15; materiał: bimetal: otok mosiądz rdzeń miedzionikiel; nakład: 20 000 szt.; średnica: 27 mm; waga: 9,1 g

Awers: u dołu herb miasta Suwałk, powyżej powiewające sztandary, z lewej w poziomie nominał pisany cyfrą: 7 oraz nazwa półkolem: SUWALI, u góry półkolem napis: SUWAŁKI, u dołu półkolem napis: HONOROWANY DO 15 WRZEŚNIA 2009, z prawej strony półkolem napis: MET i znak mennicy warszawskiej.
Rewers: postać Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w otoczeniu mieszkańców Suwałk na tle Resursy Obywatelskiej, u góry półkolem napis: 90 ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI, u dołu półkolem napis: SUWAŁKI 24 VIII 1919 - 24 VIII 2009.

• 70 SUWALI 2009

 

Emitent: Urząd Miasta Suwałki; producent: Mennica Polska S.A.; projekt: Bohdan Chmielewski; czas obowiązywania: 2009-06-15 - 2009-09-15; srebro (Ag.500); nakład: 1 000 szt.; średnica: 32 mm; waga: 14,14 g

• FUNTY ZAKOPIAŃSKIE 2008
  

MONETY WYBITE DLA UCZCZENIA 90 ROCZNICY POWSTANIA RZECZPOSPOLITEJ ZAKOPIAŃSKIEJ PIERWSZEGO SKRAWKA WOLNEJ POLSKI 13 X - 16 XI 1918 r.
Są to monety zastępcze nie będące prawnym środkiem płatniczym w Rzeczpospolitej Polskiej. Wybito tylko po 5 000 monet w każdym rodzaju, tzn. mających wspólne awersy z portretami Józefa Piłsudskiego i Stefana Żeromskiego oraz różnymi rewersami. Jedna ma na rewersie obraz szałasu góralskiego a druga widok Giewontu.

Producent: Mennica Łebska; emisja: grudzień 2008 r.; materiał:  bimetal (otok – mosiądz, rdzeń - miedzionikiel); nakład: po 5 000 szt.; średnica: 27 mm; bok: gładki

7 - EMISJE FANTAZYJNE BANKNOTÓW

 

• 10 MAREK POLSKICH (JÓZEF PIŁSUDSKI) / Emisja pamiątkowa

 

Organizator: Porozumienie dla Przyszłości; czas obowiązywania: 2008-11.11 - 2009-01-31; nakład: 10 000 szt.

• 700 ZŁOTYCH (JÓZEF PIŁSUDSKI) / Emisja pamiątkowa

 

Emitent: www.innebanknoty.pl; nakład: 100 szt.

8 - MEDALE / Wybrane emisje

 

• Józef Piłsudski / Wódz Legionów Polskich 1916

 

Stanisław Roman Lewandowski (1858-1940), 1916, cyna, Ø 50 mm, Muzeum Narodowe w Kielcach

• Józef Piłsudski 1917 - twórca legionów

Medal Konstantego Laszczki upamiętniający uwięzienie Piłsudskiego w Magdeburgu.

Awers: Głowa Piłsudskiego w lewo i napisy po bokach.
Rewers: Drzewo dębowe, na dole data 22.VII.1917 i sygnatura; CYNK

• Józef Piłsudski / Medal sygnowany - PONOMAREW SERGE

Pomnik trwalszy nad spiż własnym
żywotem wzniósł,
Górą trudów się wzbił ponad
Giewontu szczyt,
I nie skruszy go czas ani go przeżre
rdza,
Ani stokrotny wiek skazy nie
znajdzie w nim.

Julian Tuwim - "Aere perennius" (trawestacja trzydziestej ody Horacego powstała na cześć Marszałka Józefa Piłsudskiego)

Pewny jestem, że i numizmatyka stworzyła Józefowi Piłsudskiemu nieśmiertelny pomnik, tak właściwie składający się z milionów małych pomników zaklętych w metalowych krążkach, które z wielką pieczołowitością przechowuje wielu z nas, ich kolekcjonerów…

Autor: Józef Smurawa
Źródła:
- http://www.komendant.cal.pl/
- http://pl.wikipedia.org/
- http://www.nbp.pl/
- http://www.mennica.com.pl/
- www.skarbnicanarodowa.pl/
- http://www.skarbiecmennicy.pl/
- http://pilsudski.jcom.pl/
- http://monetowo.pl/
- http://www.numizmatyka24.pl/