Maria Skłodowska-Curie – portret (nie tylko) w pryzmacie numizmatów
Urodziła się 7 XI 1867 roku w Warszawie. Była córką Władysława — nauczyciela fizyki i matematyki, oraz Bronisławy z Boguskich — przełożonej pensji dla dziewcząt. Maria była dzieckiem bardzo zdolnym, pracowitym, obdarzonym świetną pamięcią.
Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie przy ul. Freta 16 w Warszawie, miejsce urodzenia Marii Skłodowskiej – fotografia: WIKIPEDIA
Po rocznej nauce na prywatnej pensji, rozpoczęła naukę w III Gimnazjum Żeńskim w Warszawie, które ukończyła w 1883 r. ze złotym medalem. W latach 1884-85 kontynuowała naukę w nielegalnym Uniwersytecie Latającym. W 1886 r. objęła posadę guwernantki na wsi w okolicy Płocka. Pracę tę dała jej zamożna rodzina ziemiańska — Żorawscy. Tu przeżyła Maria swą pierwszą miłość. Zakochała się ze wzajemnością w synu swych pracodawców, Kazimierzu, studencie Uniwersytetu Warszawskiego, późniejszym znakomitym matematyku. Młodzi zamierzali się pobrać, jednak na przeszkodzie stanęli rodzice Kazimierza.
Maria Skłodowska-Curie – fotografia: WIKIPEDIA
Po powrocie do Warszawy w 1889 r., uzupełniała wiedzę z chemii i fizyki, korzystając z pracowni naukowej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Umożliwił jej to cioteczny brat Marii, Józef Jerzy Boguski, który był kierownikiem pracowni fizycznej w Muzeum (pełniło ono funkcję polskiej placówki naukowej i uczelni w zaborze rosyjskim). Nauka w Muzeum, zwłaszcza w pracowni chemicznej prowadzonej przez N. Milicera, dała jej gruntowną wiedzę z dziedziny analizy chemicznej, świetnie wykorzystaną w późniejszej pracy naukowej. Rosyjski uniwersytet w Warszawie nie przyjmował kobiet, więc w 1891 r. Maria Skłodowska wyjechała do Paryża i rozpoczęła studia na Sorbonie; w 1893 r. uzyskała dyplom z fizyki, w następnym roku z matematyki. W 1895 r. wyszła za mąż za Pierrea Curie (zawarli ślub cywilny) i przyjęła francuskie obywatelstwo. Państwo Curie mieli dwie córki, Irenę i Ewę.
Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie – fotografia: http://acelebrationofwomen.org/
W 1897 r. Maria Skłodowska-Curie ogłosiła pierwszą pracę naukową o właściwościach magnetycznych hartowanej stali. Poszukując tematu do dalszych badań, zwróciła uwagę na — odkrytą w 1896 r. przez A.H. Becąuerela — promieniotwórczość uranu. Dalsze prace, prowadzone wspólnie z mężem, dotyczyły właśnie promieniotwórczości.
Dyplom Nagrody Nobla z 1911 roku – fotografia: WIKIPEDIA
W 1903 r. małżonkowie otrzymali, niezależnie od Becąuerela, Nagrodę Nobla z fizyki oraz Medal Davyego przyznawany przez Towarzystwo Królewskie w Londynie. W tym samym roku uczona uzyskała doktorat (praca doktorska została opublikowana w „Annales de Chimie et Physique", a także m.in. po polsku w „Chemiku Polskim"), a w następnym została kierownikiem laboratorium w katedrze fizyki utworzonej na Sorbonie specjalnie dla jej męża. Po tragicznej śmierci 1906 Pierrea Curie objęła po nim kierownictwo katedry. W 1911 r. otrzymała drugą Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii. Z inicjatywy Marii Skłodowskiej-Curie w 1912 r. rozpoczęto budowę w Paryżu Instytutu Radowego, w którym do śmierci pracowała. Podczas I wojny światowej zorganizowała służbę radiologiczną na potrzeby szpitali wojskowych i sama brała w niej aktywny udział wraz z córką Ireną. Maria Skłodowska-Curie, wskutek anemii złośliwej, zmarła 4 VII 1934 r. w Sancellemoz i została pochowana w grobie rodzinnym Curie w Sceaux pod Paryżem. Trumny jej i męża przeniesiono w 1995 r. do Panteonu w Paryżu.
Maria Skłodowska-Curie – fotografia: http://rielha.wordpress.com/
Maria Skłodowska-Curie to jedna z największych polskich uczonych. Pewnie zna ją każdy. Jak w każdej dziedzinie, tak i w numizmatyce, jej wizerunek posłużył za temat szeregu emisji. W dalszej części artykułu przedstawię właśnie takie numizmaty, pochodzące z całego świata, które udało mi się wyszukać.
1 – BANKNOTY
- POLSKA / 20000 złotych, 1989 r. (banknot obiegowy)
Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.; emisja: 01.02.1989 r.; znak wodny: orzeł; wymiary: 138 x 63 mm
- POLSKA / 20 złotych - 100. rocznica przyznania Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie chemii, 2011 r. (banknot kolekcjonerski)
Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.; projekt graficzny banknotu: Agnieszka Próchniak; ryt portretu: Przemysław Krajewski; nakład: 60.000 szt. (liczba przeznaczona przez NBP do sprzedaży: 51.000 szt.); cena emisyjna NBP: 47 zł; emisja: 25.11.2011 r.; znak wodny: portret uczonej; wymiary: 138 x 69 mm
W zestawie: banknot kolekcjonerski umieszczony w oryginalnym etui NBP z opisem banknotu, oddzielony przezroczystą, zabezpieczającą folią, banknot jest prawnym środkiem płatniczym w Polsce.
Na awersie banknotu wizerunek Marii Skłodowskiej-Curie oraz widok budynku Sorbony w Paryżu.
Na rewersie banknotu wizerunek medalu wręczanego osobom wyróżnionym Nagrodą Nobla, cytat z wypowiedzi Marii Skłodowskiej-Curie na temat radu oraz widok budynku Instytutu Radowego w Warszawie.
- FRANCJA / 500 Cinq Cents Francs, 1994 r. - Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie
2 – MONETY
- POLSKA / 10 złotych, 1967 r. - Maria Skłodowska-Curie (Setna rocznica urodzin)
Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Państwowa - Warszawa; emisja: 7.XI.1967 r.; projekt: Józef Markiewicz-Nieszcz; materiał: miedzionikiel (CuNi); średnica: 28 mm; waga: 9,5 g; nakład: 2 000 000 szt. + monety próbne 10 + 16 szt. (CuNi – 9,7 g) i 500 szt. (Ni – 9,8 g); bok: ząbkowany
- POLSKA / 10 złotych (PRÓBA), 1967 r. - Maria Skłodowska-Curie
- POLSKA / 100 złotych, 1974 r. - Maria Skłodowska-Curie
Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Państwowa - Warszawa; emisja: 1974 r.; projekt: Ewa Olszewska-Borys; materiał: srebro (Ag.625); średnica: 32 mm; waga: 16,5 g; nakład: 50 000 szt. + monety próbne ? (Al), 500 szt. (Ni) i 10 szt. (Ag.625) oraz / zmieniony awers - (Al), 500 szt. (Ni) i 10 041 szt. (Ag.625); bok: gładki
- POLSKA / 100 złotych (PRÓBA), 1974 r. - Maria Skłodowska-Curie
Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Państwowa - Warszawa; emisja: 1974 r.; projekt E. Olszewska-Borys; materiał: nikiel (Ni) / srebro (Ag.625); średnica: 32 mm; nakład: monety próbne 500 szt. (Ni – 14,8 g) i 10 131 szt. (Ag.625 – 16,5 g); bok: gładki
- POLSKA / 2000 złotych (PRÓBA), 1979 r. - Maria Skłodowska-Curie
Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Państwowa - Warszawa; emisja: 1979 r.; projekt St. Wątróbska / J. Jarnuszkiewicz; materiał: nikiel (Ni) / złoto (Au.900); średnica: 21 mm; nakład: monety próbne 500 szt. (Ni – 5,1 g) i 6 szt. (Au.900 – 8 g); bok: gładki
- POLSKA / 2 złote, 1998 r. - 100 Lat odkrycia Polonu i Radu
- POLSKA / 20 złotych, 1998 r. - 100 Lat odkrycia Polonu i Radu
- FRANCJA / 100 Francs, 1984 r. (50. rocznica śmierci Marii Skłodowskiej-Curie)
100 Francs (Ag) / Producent: Paryż, Francja; emisja: 1984 r.; projekt: Raymond Corbin; materiał: srebro (Ag.900); średnica: 31 mm; waga: 15 g; nakład: 3 951 400 szt.
100 Francs (Au) / Producent: Paryż, Francja; emisja: 1984 r.; projekt: Raymond Corbin; materiał: złoto (Ag.925); średnica: 31 mm; waga: 19,7 g
- FRANCJA / 100 Francs, 1997 r. (Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie)
Producent: Paryż, Francja; emisja: 1997 r.; projekt: P. Rodier; materiał: srebro (Ag.900); średnica: 37 mm; waga: 22,2 g
- FRANCJA / 20 EURO, 2006 r. - Marie Curie / Maria Skłodowska
20 EURO (Ag) / Producent: Paryż, Francja; emisja: 2006 r; materiał: srebro (Ag.950); średnica: 50 mm; waga: 155 g; nakład: 500 szt.
20 EURO (Au) / Producent: Paryż, Francja; emisja: 2006 r; materiał: złoto (Au.920); średnica: 31 mm; waga: 17 g; nakład: 500 szt.
- FRANCJA / 20 EURO, 2009 r. – 100 Lat Instytutu Curie
Producent: Paryż, Francja; emisja: 2009 r.; projekt: Atelier de Gravure; materiał: srebro (Ag.900); średnica: 37 mm; waga: 44,4 g; nakład: 5 000 szt.; bok: gładki
- HISZPANIA / 10 EURO, 2011 r. (Maria Curie)
Producent: Real Casa de la Moneda; emisja: 2011 r.; materiał: srebro (Ag.925); średnica: 40 mm; waga: 27 g; nakład: 10 000 szt.
- SAN MARINO / 50 LIRE, 1984 r. (Maria Skłodowska-Curie i Pierre Curie)
Producent: Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato, Rzym, Włochy; emisja: 1984 r.; materiał: stal nierdzewna; średnica: 24,8 mm; waga: 6,25 g; nakład: 130 000 szt.
3 - ŻETONY PAMIĄTKOWE
- 20 SKŁODOWSKIEJ
Producent: Gyges ARD
Projektant: Robert Anders (AR)
Wydano:
- WZORZEC PRZEDPRODUKCYJNY DLA MONETY - PRÓBA TECHNOLOGICZNA (moneta wykonane ręcznie, emisja - czerwiec 2011 r.), materiał - miedź patynowana, średnica - 32 mm, nakład - 10 szt.
- 20 WIELKICH
Producent: GYGES ARD
Projektant: Robert Anders (AR)
- WZORCE PRZEDPRODUKCYJNE DLA MONET - PRÓBY TECHNOLOGICZNE (monety wykonane ręcznie, emisja: 2012 r.), materiał - miedź patynowana / miedź srebrzona oksydowana, TECHNOLOGIA DODATKOWA (MOSIĘŻNA MINIATUROWA RYCINA NOBLISTKI, WYKONANA PRZEZ ROBERTA ANDERSA), średnica - 32 mm, nakład - po 10 szt.
4 - MEDALE
Wizerunek naszej wielkiej uczonej zdobi również wiele medali. Nie sposób ich tu przedstawić ze względu na ich wielorakość. Innym powodem nie zajmowania się przeze mnie szerzej nimi jest mała znajomość tego tematu. Symbolicznie wiec przedstawiam tylko kilka wybranych fotografii.
Filatelistyka to kolejny dział, w którym na znaczkach pocztowych, praktycznie z całego świata, możemy znaleźć wizerunki naszej uczonej, bohaterki mojego artykułu.
Wizerunek Marii Skłodowskiej-Curie często znajdujemy na przedmiotach pamiątkowych, gadżetach i jako aplikacje na odzieży.
- APLIKACJE NA ODZIEŻY
- GADŻETY
- KOMIKSY
Wierzę, że informacje na temat pani Marii Skłodowskiej-Curie, zebrane przeze mnie były interesujące, a jednocześnie dziękuję za wspólną lekturę.
Autor: Józef Smurawa
Źródła:
- http://acelebrationofwomen.org/
- http://www.mariasklodowskacurie.info/ (biografia M. Skłodowskiej-Curie)
- http://pl.wikipedia.org/
- http://portalwiedzy.onet.pl/
- http://colnect.com/
- http://rielha.wordpress.com/
- http://coinz.eu/
- http://monetowo.pl/
- Prywatna mennica – GYGES ARD
