NBP: 10 złotych – Wyprawa wileńska - prezentacja monety
Narodowy Bank Polski zaprezentował nową monetę kolekcjonerską, poświęconą wyprawie wileńskiej. Srebrny (Ag.925) numizmat o nominale 10 złotych wyemitowany zostanie w dniu 21 marca 2019 roku. Ustalono cenę emisyjną monety, która wynosić będzie 120,00 zł. Numizmat został zaprojektowany przez Grzegorza Pfeifera.
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: lustrzany
Średnica: 32 mm
Masa: 14,14 g
Nakład: do 13 000 szt.
Projekt: Grzegorz Pfeifer
Data emisji: 21-03-2019
Awers: wizerunek wojskowej odznaki pamiątkowej nadawanej w okresie międzywojennym uczestnikom wyprawy na Wilno.
Rewers: na tle kawalerii maszerującej na Wilno, przedstawiono wizerunek płk. Władysława Beliny-Prażmowskiego, nazywanego pierwszym ułanem Drugiej Rzeczypospolitej. Był legionistą, organizatorem i dowódcą 1. pułku ułanów Legionów Polskich; w niepodległej Polsce zorganizował 1. Brygadę Jazdy, którą dowodził w latach 1919−1920. Jesienią 1920 r. na własną prośbę odszedł z wojska. W latach 1931−1933 był prezydentem Krakowa, a następnie do 1938 r. wojewodą lwowskim.
Wizerunek Władysława Beliny-Prażmowskiego, wg zdjęcia pochodzącego ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.
Wyprawa wileńska
Operacja wileńska została zaplanowana i przeprowadzona przez Józefa Piłsudskiego w kwietniu 1919 r. wbrew opinii polskich i francuskich sztabowców, wróżących jej klęskę. Naczelny Wódz pragnął uprzedzić spodziewaną ofensywę bolszewików, którzy koncentrowali wojska za Niemnem, aby uderzyć na organizujące się dopiero państwo polskie i przekształcić je w republikę rad.
Część polskich sił zaatakowała Nowogródek, Baranowicze i Lidę, ściągając na siebie uwagę nieprzyjaciela. Pod ich osłoną 16 kwietnia ruszyła na Wilno grupa złożona z brygady jazdy ppłk. Władysława Beliny-Prażmowskiego i kilku batalionów piechoty gen. Edwarda Rydza Śmigłego. Jazda Beliny wyprzedziła piechotę i, przemieszczając się lasami, o świcie 19 kwietnia zaskoczyła silny garnizon bolszewicki w Wilnie. Przy wsparciu ludności opanowano część miasta. Nieprzyjaciel ochłonął z zaskoczenia i wywiązały się ciężkie walki uliczne. Wieczorem, kiedy kawalerii kończyła się amunicja, do Wilna przyjechał zdobytym pociągiem batalion 1. pułku piechoty Legionów. O zwycięstwie przesądziło przybycie, nocą z 20 na 21 kwietnia, głównych sił polskiej piechoty. Przed południem 21 kwietnia opanowano całe miasto.
Dla bolszewików utrata Wilna była wielką porażką propagandową i wojskową. W Polsce wiadomość o oswobodzeniu miasta wywołała wybuch radości. W sukcesie tym upatrywano zapowiedź przyszłego zwycięstwa w wojnie z Rosją bolszewicką. Zagon kawalerii Beliny na Wilno został uznany za jeden z najpiękniejszych czynów jazdy polskiej w wojnach lat 1919−1920.
prof. Janusz Odziemkowski
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
