NBP: 10 złotych – 600-lecie nadania Łodzi praw miejskich - prezentacja monety
Narodowy Bank Polski zaprezentował nową monetę kolekcjonerską, upamiętniającą 600-lecie nadania Łodzi praw miejskich. 600 lat temu, dokładnie 14 lipca 1423 roku, król Polski Władysław Jagiełło nadał osadzie Łodzia prawa miejskie, rozpoczynając tym samym niezwykłą historię jednego z najbardziej wyjątkowych miast w naszym kraju. Główna impreza urodzinowa odbędzie się w ostatni weekend lipca (28-30.07.2023), a masa dodatkowych wydarzeń towarzyszących trwać będzie przez cały rok. Srebrny (Ag.925) numizmat o nominale 10 złotych, zaprojektowany przez Dominikę Karpińską-Kopiec, wyemitowany zostanie w dniu 25 lipca 2023 roku.
10 ZŁOTYCH - 600-lecie nadania Łodzi praw miejskich
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: lustrzany
Średnica: 32 mm
Masa: 14,14 g
Nakład: do 10 000 szt.
Projekt: Dominika Karpińska-Kopiec
Data emisji: 25-07-2023
Na awersie monety na pierwszym planie widnieje południowa elewacja fabryki Ludwika Geyera (tzw. Biała Fabryka), obecnie siedziba Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. W tle odwzorowano sylwety kościoła pw. Zesłania Ducha Świętego oraz łódzkiego ratusza.
Na rewersie znajduje się napis 600-LECIE NADANIA ŁODZI PRAW MIEJSKICH. Obok umieszczono podobiznę króla Władysława Jagiełły według rysunku Jana Matejki oraz wizerunek powstałej w 1577 r. pieczęci z herbem miasta.
Łódź uzyskała prawa miejskie w XV wieku, kiedy król Polski Władysław Jagiełło 29 lipca 1423 r. zezwolił na założenie miasta i dokonał lokacji na prawie magdeburskim, nazywanym także niemieckim. Dokument lokacyjny został wystawiony w Przedborzu. W ten sposób władca uczynił zadość prośbie biskupa włocławskiego Jana Pelli, właściciela dóbr, na terenie których znajdowała się wieś o nazwie Łodzia.
Pod względem prawnym wzorem dla Łodzi miała być Łęczyca, wówczas stolica województwa łęczyckiego. Ustrój sądowy miasta został określony przez przywilej królewski. Mieszkańcy zostali wyłączeni spod jurysdykcji urzędników królewskich i odtąd odpowiadali jedynie przed wójtem, a ten przed biskupem, który był właścicielem miasta.
W dokumencie lokacyjnym monarcha ustanowił także podwaliny gospodarczej egzystencji Łodzi. Zezwolił na organizowanie targów w każdą środę i dwóch jarmarków w roku. Pierwszy odbywał się nazajutrz po Bożym Ciele, a drugi następnego dnia po święcie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, czyli 16 sierpnia.
Nie bez znaczenia było nadanie mieszczanom terenów, które mogły być wykorzystane na cele rolnicze. Obejmowały one 20 łanów, czyli około 470 ha gruntów.
Oryginalny dokument Władysława Jagiełły nie zachował się. Znana z późniejszych odpisów lokacja królewska nie przyczyniła się do przekształcenia Łodzi w prężny ośrodek miejski. Łódź pozostała niewielkim miasteczkiem rolniczym. Dopiero decyzje podjęte w latach 20. XIX w. przez władze Królestwa Polskiego doprowadziły do napływu nowych osadników i przekształcenia miasta w centrum przemysłu włókienniczego.
dr Maciej Janik
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
