NBP: 10 złotych – Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof - prezentacja monety, emisja 27.08.2024
Narodowy Bank Polski zaprezentował nową monetę kolekcjonerską, poświęconą ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof. Konzentrationslager Stutthof – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny utworzony na anektowanych terenach Wolnego Miasta Gdańska (niem. Freie Stadt Danzig), w miejscowości Sztutowo, 36 km od Gdańska. Funkcjonował od 2 września 1939 do 9 maja 1945. Liczbę więźniów ocenia się na około 110–127 tysięcy osób pochodzących z 28 krajów, w tym 49 tysięcy kobiet i dzieci. Liczbę ofiar ocenia się na około 65 tysięcy. Srebrny (Ag.999) numizmat o nominale 10 złotych, zaprojektowany przez Pawła Pietrasa, wyemitowany zostanie w dniu 27 sierpnia 2024 roku. Ustalono cenę emisyjną monety, która wynosi 220,00 zł.
10 ZŁOTYCH - Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.999)
Stempel: lustrzany
Średnica: 32 mm
Masa: 14,14 g
Nakład: do 10 000 szt.
Projekt: Paweł Pietras
Data emisji: 27-08-2024
Awers: fragmenty oznaczeń strojów więziennych z numerami obozowymi i trójkątami (także nałożonymi na siebie, by tworzyły gwiazdę). Więźniowie nazywali je winklami. Stanowiły one element identyfikacji więźniów – numer zastępował imię i nazwisko, kolor trójkąta oznaczał przynależność więźnia do kategorii związanej z powodami aresztowania, a litera wpisana w trójkąt – kraj, z którego więzień pochodził. Litery na trójkątach symbolizują więźniów: T – z Czechosłowacji, P – z Polski, J – pochodzenia żydowskiego, R – ze Związku Radzieckiego.
Rewers: wizerunek tzw. Bramy Śmierci, oddzielającej części obozu przeznaczone dla SS-manów i więźniów. W tle powtórzono motyw obozowych oznaczeń więźniów.
Stutthof to niemiecka nazwa miejscowości Sztutowo na Mierzei Wiślanej. Słowo to stało się synonimem hitlerowskiego terroru w północnej Polsce w czasie II wojny światowej.
Od 2 września 1939 r. w lesie w okolicy wsi Stutthof – przed wojną znajdującej się na terenie Wolnego Miasta Gdańska – funkcjonował obóz, w którym niemieccy naziści osadzali ludzi uznanych przez nich za szkodliwych dla III Rzeszy. Formalnie miał status obozu koncentracyjnego od 7 stycznia 1942 r., jednak jego zbrodniczy charakter od początku nie budził wątpliwości.
Pierwszymi więźniami obozu byli działacze polskich organizacji w Wolnym Mieście Gdańsku, w tym wielu przedstawicieli inteligencji. Przez cały okres wojny trafiło tam około 110 tysięcy osób 28 narodowości. Blisko 65 tysięcy straciło życie. W końcowej fazie wojny Stutthof stał się ośrodkiem masowej eksterminacji europejskich Żydów. W obozie zginęło ich niemal 27 tysięcy.
W drewnianych barakach, za ogrodzeniem z drutu kolczastego każdego dnia rozgrywały się ludzkie tragedie. Osadzeni tu ludzie byli fizycznie i psychicznie torturowani przez członków załogi, a także pomagających im tzw. więźniów funkcyjnych. Więźniowie musieli pracować ponad siły, m.in. w warsztatach zbrojeniowych i przy wyrębie lasu. Brak higieny i głód powodowały szerzenie się chorób, np. tyfusu plamistego. Tysiące ludzi zmarło w czasie ewakuacji obozu, która trwała od stycznia do maja 1945 r. Stutthof przestał funkcjonować po wkroczeniu na jego teren jednostek Armii Czerwonej 9 maja 1945 r. Od 1962 r. o przetrwanie pamięci o więźniach dba Muzeum Stutthof w Sztutowie. W 1968 r. na jego terenie został odsłonięty pomnik Walki i Męczeństwa zaprojektowany przez byłego więźnia KL Auschwitz-Birkenau Wiktora Tołkina.
dr Kordian Kuczma
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
