NBP: 10 złotych – Słowacka mniejszość narodowa w Polsce - prezentacja monety, emisja 12.06.2024
Narodowy Bank Polski zaprezentował nową monetę kolekcjonerską, poświęconą Słowackiej mniejszości narodowej w Polsce. Mniejszość słowacka w Polsce składa się z dwóch historycznie ukształtowanych społeczności – członków diaspory słowackiej w Warszawie oraz części mieszkańców Górnej Orawy i Górnego Spisza. Mniejszość słowacka liczy 2,7 tys. osób. Na co dzień posługują się gwarą spiską, będącą gwarą pogranicza. Mniejszość ta ma słowacką świadomość narodową. Srebrny (Ag.999) numizmat o nominale 10 złotych, zaprojektowany przez Dominikę Karpińską-Kopiec, wyemitowany zostanie w dniu 12 czerwca 2024 roku. Ustalono cenę emisyjną monety, która wynosi 220,00 zł.
10 ZŁOTYCH - Słowacka mniejszość narodowa w Polsce
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.999)
Stempel: lustrzany
Średnica: 32 mm
Masa: 14,14 g
Nakład: do 10 000 szt.
Projekt: Dominika Karpińska-Kopiec
Data emisji: 12-06-2024
Mniejszość słowacka w Polsce składa się z dwóch historycznie ukształtowanych społeczności – członków diaspory słowackiej w Warszawie oraz części mieszkańców Górnej Orawy i Górnego Spisza.
Środowisko warszawskie uformowało się w wyniku migracji przed I wojną światową. Ówcześni migranci to głównie słowaccy kupcy i przedsiębiorcy. Społeczność ta była zintegrowana ze społeczeństwem polskim. Jej członkowie byli lojalni wobec państwa polskiego, ale jednocześnie zachowali słowacką świadomość. Uważali Polskę za swoją drugą ojczyznę. W czasie II wojny światowej wielu z nich solidaryzowało się z polskim ruchem oporu.
W 1942 r. powstał w Polsce konspiracyjny Słowacki Komitet Narodowy, który współpracował z Polskim Państwem Podziemnym. Było to możliwe dzięki kooperacji emigracyjnych rządów Polski i Czechosłowacji w Londynie. Na podstawie porozumienia z dowództwem Armii Krajowej utworzono 535. pluton AK „Słowaków”. W jego skład weszli także przedstawiciele innych narodowości. Dowódcą 535. plutonu AK „Słowaków” był ppor. Miroslaw Iringh. Pluton brał udział w walkach Powstania Warszawskiego.
Regiony Górnej Orawy i Górnego Spisza zostały włączone do Polski w 1920 r. na mocy decyzji Konferencji Ambasadorów, która w taki sposób rozstrzygnęła spory graniczne pomiędzy Polską i Czechosłowacją. Część mieszkańców tych regionów nadal przyznaje się do narodowości słowackiej.
Najważniejszym artystą ze środowiska mniejszości słowackiej w Polsce był rzeźbiarz akademicki Ludwik Korkoš (1928–1992), którego dzieło zaprezentowano na rewersie monety. Korkoš pochodził ze wsi Czarna Góra na polskim Spiszu. Ukończył Akademię Rzemiosła Artystycznego w Pradze, a w latach 1953–1981 był profesorem w Średniej Szkole Przemysłu Artystycznego w Bratysławie. Motywy, pierwotnie zaczerpnięte z tradycji folklorystycznych Słowaków mieszkających w Polsce, przekształcił w sztukę abstrakcyjną. Korkoš do końca życia utożsamiał się z tą społecznością, choć swoje twórcze życie spędził na Słowacji.
Rewers monety przedstawia wizerunek rzeźby Ludwika Korkoša „Człowiek i Wszechświat”, a tło stanowi odwzorowanie trójkolorowej flagi Słowacji.
Na awersie umieszczono widok na Babią Górę ze wsi Jabłonka, która jest jednym z centrów mniejszości słowackiej, oraz opaskę używaną przez żołnierzy 535. plutonu AK „Słowaków” w Powstaniu Warszawskim, a także sylwetki ludzi, które symbolizują środowisko mniejszości słowackiej.
dr Juraj Marušiak
Instytut Nauk Politycznych
Słowacka Akademia Nauk
Wizerunek opaski 535. plutonu AK „Słowaków” z Powstania Warszawskiego opracowany na podstawie opaski znajdującej się w depozycie Muzeum Warszawy
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
