NBP: XVI Międzynarodowy Kongres Numizmatyczny i 100-lecie Portu Gdynia – prezentacja monet
Narodowy Bank Polski zaprezentował dwie nowe emisje monet kolekcjonerskich. Są to: XVI Międzynarodowy Kongres Numizmatyczny – numizmat 50 złotych bity w srebrze Ag.999 oraz 100-lecie Portu Gdynia – srebrny Ag.925 numizmat z dodatkiem transparentnej żywicy w oksydzie o nominale 20 złotych. Monety wejdą do obiegu: w dniu 06.09.2022 - XVI Międzynarodowy Kongres Numizmatyczny oraz w dniu 14.09.2022 - 100-lecie Portu Gdynia.
50 ZŁOTYCH - XVI Międzynarodowy Kongres Numizmatyczny
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.999)
Stempel: zwykły
Techniki dodatkowe: wysoki relief
Średnica: 50 mm
Masa: 93,3 g
Nakład: do 6 000 szt.
Projekt: Dominika Karpińska-Kopiec
Data emisji: 06-09-2022
Na rewersie monety został zaprezentowany portret Joachima Lelewela, na awersie zaś widnieją wizerunki monet: talara Władysława IV, tymfa Jana Kazimierza z 1663 roku, grosza Kazimierza Wielkiego, szóstaka Jana III Sobieskiego oraz denara Princes Polonie Bolesława Chrobrego
Międzynarodowe kongresy numizmatyczne to najważniejsze spotkania numizmatyków z całego świata. W trakcie konferencji są prezentowane najistotniejsze osiągnięcia w dziedzinie studiów na temat dziejów pieniądza, znalezionych monet oraz wydarzeń historycznych. Kongresy te były organizowane m.in. w Belgii, Hiszpanii oraz we Włoszech.
Kongres numizmatyczny to znakomita okazja do zaprezentowania kraju, jego instytucji naukowych i innych ośrodków zajmujących się historią pieniądza. O wyborze miejsca decyduje Międzynarodowa Komisja Numizmatyczna. Polska dostąpiła zaszczytu goszczenia uczestników konferencji po raz pierwszy. XVI Międzynarodowy Kongres Numizmatyczny odbędzie się w Warszawie we wrześniu 2022 roku. Organizowany jest wspólnie przez Uniwersytet Warszawski, Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Narodowy Bank Polski i Polskie Towarzystwo Numizmatyczne.
Na monecie umieszczono wizerunek Joachima Lelewela (1786–1861), jednego z najwybitniejszych Polaków XIX stulecia, wielkiego patrioty, znakomitego historyka oraz znanego i cenionego w świecie numizmatyka.
Joachim Lelewel jako profesor Uniwersytetu Wileńskiego był jednym z pierwszych, którzy prowadzili wykłady z numizmatyki. Zmuszony do opuszczenia kraju w 1831 roku, po upadku powstania listopadowego, kontynuował i rozwijał studia numizmatyczne w Paryżu, a następnie w Brukseli. Ogromnym sukcesem, który przyniósł Lelewelowi międzynarodową sławę, także ze względu na nowe metody studiów, była książka na temat numizmatyki średniowiecznej Europy. Lelewel jest równie autorem wydanej w Brukseli nowatorskiej rozprawy na temat numizmatyki celtyckiej. Publikacja ta ulokowała Lelewela wśród pionierów w tej dziedzinie.
prof. Mariusz Mielczarek
20 ZŁOTYCH - 100-lecie Portu Gdynia
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.925)
Stempel: zwykły
Techniki dodatkowe: transparentna żywica, oksyda
Średnica: 38,61 mm
Masa: 28,28 g
Nakład: do 12 000 szt.
Projekt: Dominika Karpińska-Kopiec
Data emisji: 14-09-2022
Na mocy traktatu wersalskiego Polska otrzymała wąski pas wybrzeża (ok. 140 km z Półwyspem Helskim włącznie) i prawo do korzystania z portu w Gdańsku. W praktyce jednak, w związku ze szczególnym statusem Gdańska jako Wolnego Miasta, wykorzystanie istniejącego portu na potrzeby militarne i handlowe Polski nie było w pełni możliwe. W 1920 r., kilka miesięcy po uroczystości zaślubin Polski z morzem, Ministerstwo Spraw Wojskowych oddelegowało inż. Tadeusza Wendę do wyznaczenia dogodnej lokalizacji pod budowę przyszłego portu.
W czerwcu 1920 r. Tadeusz Wenda złożył sprawozdanie z przeprowadzonych oględzin i obserwacji Wybrzeża. Dogodne położenie Gdyni zapewniające m.in. osłonięcie od wiatrów przez Półwysep Helski, odpowiednia głębokość wody przy brzegu oraz bliskość stacji kolejowej zaważyły na wyborze tego właśnie miejsca. Później wszystko potoczyło się dość szybko. W ciągu dwóch lat (1921–1923) powstał Tymczasowy Port Wojenny i Schronisko dla Rybaków. Jednocześnie w 1921 r. Wenda przygotował koncepcję portu właściwego o zdolności przeładunkowej 6 mln ton.
Rok później, 23 września 1922 r., Sejm RP przyjął ustawę o budowie portu w Gdyni. W artykule 1 dokumentu czytamy: „Upoważnia się Rząd do poczynienia wszelkich niezbędnych zarządzeń celem wykonania budowy portu morskiego przy Gdyni na Pomorzu, jako portu użyteczności publicznej”. Datę podjęcia uchwały przyjmuje się za formalny początek Portu Gdynia.
Awers monety o nominale 20 zł przedstawia plan gdyńskiego portu. Jako wzór posłużył plan w postaci światłokopii kolorowanej ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni wykonany przez Leona Wilbika na podstawie projektu Tadeusza Wendy. Plan sporządzono prawdopodobnie ok. 1936 r. Ukazuje on stan portu na ten rok, a także Kanał Przemysłowy (który ostatecznie nigdy nie powstał), część magazynów portowych oraz nabrzeży i basenów znajdujących się w planach budowy na kolejne lata.
Na rewersie widnieje popiersie Tadeusza Wendy wykonane na podstawie fotografii portretowej z 1918 r., która jest przechowywana w zbiorach Muzeum Miasta Gdyni. Ukazane na pierwszym planie fragmenty portalu dźwigu bramowego o ażurowej konstrukcji były używane w czasach Wendy i obecnie. Dźwigi w tle to już urządzenia współczesne. Przeszłość spotyka się z teraźniejszością portu.
dr Anna Śliwa
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
