PTN O/Warszawa: „Labry na ortach bydgoskich Zygmunta III Wazy – analiza typologiczna”
W poniedziałek 5 października 2020 roku w siedzibie warszawskiego oddziału PTN (Warszawa, ul. Jezuicka 6/8) o godz. 17:00, pan dr. Dariusz Pączkowski wygłosi wykład pt. „Labry na ortach bydgoskich Zygmunta III Wazy – analiza typologiczna”. Wykład organizuje Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Oddział im. Karola Beyera w Warszawie, które serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych. Wstęp wolny.
O wykładzie:
Na rewersach ortów bydgoskich Zygmunta III Wazy umieszczony jest ukoronowany herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów z Orłem i Pogonią rozmieszczonymi naprzemiennie w czterech polach tarczy herbowej. Centralne miejsce herbu zajmuje Snopek w tarczy, herb rodowy Wazów. Po bokach herbu Rzeczypospolitej umieszczone są labry, czyli ozdobne ornamenty, oraz rozdzielona data emisji monety. Poniżej tarczy herbowej widnieje herb Sas podskarbiego wielkiego koronnego.
W latach bicia ortów, 1620-1624, wyróżnia się cztery typy rewersów, różniących się występowaniem lub brakiem labrów.
Na większości ortów labry (typ IV) rozmieszczone są symetrycznie względem obu osi rewersu i przyjmują formę spirali. Najczęściej spirala wzbogacona jest przez dodanie różnej wielkości rozet, krzyżyków lub owali. Niekiedy spirala występuje bez dodatkowych zdobień. Połączenie dwóch spiral staje się jedną z dominujących form labrów występujących w latach 1621-1622. W innej popularnej odmianie ramię spirali połączone jest łukiem z jądrem spirali, tworząc tzw. łezkę. W latach 1622-1624 powstały sporadycznie pojawiające się labry, w których spirale uzupełnione są wstęgami lub mają kilka ramion i tworzą tzw. gałązki palmowe. W 1623 roku wprowadzono labry zbudowane z ciasno zwiniętej spirali, której towarzyszy rozeta o kształcie listka klonowego. Poszczególne odmiany takich labrów różnią się nie tylko wielkością rozet, ale także położeniem ogonka liścia, który skierowany jest w cztery różne strony.
W latach 1620-1624 powstało 16 podstawowych odmian labrów, w obrębie których występuje od jednego do kilkunastu wariantów. Niektóre z odmian są bardzo rzadkie i tylko sporadycznie są umieszczane na rewersach ortów.
dr Dariusz Pączkowski
Autor: Józef Smurawa / Źródło: Polskie Towarzystwo Numizmatyczne
