Wystawa Notgeldów w Rudzie Śląskiej

Ogromną cześć zbioru Bronisława Wątroby można oglądać na otwartej w piątek wystawie Banknoty zastępcze Śląska 1914-1924. Została ona udostępniona zwiedzającym w zmodernizowanej cechowni dawnej kopalni "Wawel" w Rudzie Śląskiej, dzięki życzliwości Pawła Błażycy, prezesa Śląskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego i wsparciu Ludwika Poloczka z Koła Związku Górnośląskiego w Halembie.

- Eksponuję tutaj około 2000 oryginalnych banknotów i bonów płatniczych zwanych notgeldami albo gutscheinemi - objaśnia Bronisław Wątroba. - Nosiły zresztą także inne niemieckie nazwy: Notgeldschein, Notschein, Kriegsnotgeld, Kriegsgeld, Sparmarke, Darrlehnskassenschein,
a w Stuttgarcie w okresie inflacji - Heimatszot.

Czym były Notgeldy?

Historia owych pieniędzy zastępczych zaczyna się nieomal z momentem wybuchu I wojny światowej, gdy złoto natychmiast znikło z obiegu, wycofywane przez skarbce państwowe oraz ludzi, gromadzących twarda walutę na czarną godzinę, jak to się mawiało w skarpetach albo po Śląsku - w fuzeklach. Trzeba było jednak czymś płacić ludziom za pracę, za coś też kupować towary.

Miasta, gminy, koncerny, prywatni przedsiębiorcy zaczęli wydawać więc pieniądze, które nie nosiły jednak nawy pieniędzy, mimo że nominały miały w markach lub fenigach. Po krótkim regresie w roku 1915 notgeldy rozpowszechniały się, funkcjonowały przez całą wojnę i jeszcze długo po jej zakończeniu. Znano je w wielu krajach europejskich.

Dość szybko samorządy zorientowały się, że można przy okazji zarobić na ludzkiej skłonności do zbieractwa. Pojawiły się wiec specjalne tematyczne edycje, wykonywane staranie, z dbałością o detale,
o estetykę, a niekiedy mające charakter reklamowy, jak dzisiejsze znaczki. W okresie inflacji nominały notgeldów sięgały setek miliardów marek. Za szopę, czyli duży kufel piwa trzeba było zapłacić ponad
50 miliardów!

 

Wystawa "Banknoty zastępcze Śląska 1914 - 1924" obejmuje łącznie ponad 2000 banknotów i bonów
z około 160 miast i gmin tego regionu. - Ekspozycja ma charakter przenośny, gdyż powstała z myślą
o prezentowaniu jej w powiatach i miastach śląskich, gdzie emitowano pieniądze tego typu. Z uwagi na jej edukacyjny i regionalny charakter szczególnie godna jest polecenia placówkom oświatowym. Stanowi przecież swoiste przedstawienie historii regionu i "małych ojczyzn" (powiatów, miast, a nawet gmin). Dzieci i młodzież szkolna na wystawie mają okazję poznać dzieje swego bezpośredniego otoczenia - tłumaczy Bronisław Wątroba, organizator ekspozycji.

Wystawę można oglądać w cechowni dawnej kopalni "Wawel" w Rudzie Śląskiej do końca maja.

Źródła / Więcej:

http://www.sppt.pl/p,s,23,o,listing_informacji,id_kat,20,id_informacji,710.html
http://www.wiadomosci24.pl/artykul/piwo_za_50_miliardow_marek_o_notgeldach_bronka_8222_137694-1--1-a.html
http://www.old.nettg.pl/Aktualnosci/Gornictwo/Kraj/Banknoty-zastepcze-Slaska-1914-1924---wystawa-w-Rudzie-Slaskiej,15640,1
http://twojaruda.pl/Rusza-wystawa-%22Banknoty-zastepcze-Slaska-1914-1924%22,8997