Znaczenie gradingu
W początkach zbierania i kolekcjonowania monet na wartość przedmiotów w zasadniczym stopniu wpływała ich rzadkość, w mniejszym zaś ich stan zachowania. Dzisiaj kryteria wyceny monet znacznie się zmieniły. W ostatnich latach coraz większego znaczenia zaczął nabierać stan zachowania i jakość monety.
Wcześniej, kiedy dostępność rzadkich monet ograniczona była jedynie do niewielkiej liczby numizmatyków, definicje stanu zachowania ograniczały się do kilku formuł – stan przeciętny, stan dobry, stan menniczy. Najpiękniejsze egzemplarze określało się jako stan „gabinetowy” (niem. Kabinettstücke), monety godne najlepszych arystokratycznych zbiorów.
Częstym problemem były subiektywne oceny stanu zachowania monet, określane głównie przez ich sprzedawców i nie zawsze odpowiadające rzeczywistości. Gdy stan zachowania monety w coraz większym stopniu zaczął decydować o jej wartości, niezbędnym stało się ustalenie obiektywnych, akceptowanych i jednakowo stosowanych na całym świecie reguł oceny stanu zachowania monet.
Kwestia ta rozwiązywana była różnorodnie, aż do czasu, gdy amerykański numizmatyk dr William Sheldon opracował tzw. „skalę Sheldona” i rozwiązanie to zyskało akceptację, rozpowszechniając się w USA.
dr William Herbert Sheldon – fot. WIKIPEDIA
Skala Sheldona, w największym skrócie, klasyfikuje stan zachowania monety w skali 1-70, gdzie najniższy stan to zniszczony krążek z możliwością identyfikacji legendy i wieku monety, aż do MS-70 / PF-70 najwyższego możliwego stanu zachowania, gdy moneta wychodzi prosto spod stempla bez najmniejszych defektów tła i uszkodzeń.
Wdrożenie uniwersalnego systemu określania jakości i stanu zachowania monety w zasadniczy sposób wpłynęło i ułatwiło obrót walorami numizmatycznymi. W latach 80-tych XX wieku pojawiły się pierwsze firmy stosujące system Sheldona przy certyfikowaniu i zabezpieczaniu monet. Pojawiły się na rynku numizmatycznym pierwsze „slaby”.
Slab jest to plastikowe, odporne na manipulacje i wpływy zewnętrzne pudełko, w którym zamknięta moneta otrzymuje certyfikat oryginalności wraz ze stanem zachowania. Dla uniemożliwienia fałszowania i manipulacji, fotografie i dokumentacja wszystkich slabów zamieszczone są w Internecie na stronach firm gradingowych w ich bazie danych.
Wprowadzenie monet certyfikowanych do obrotu przez największe firmy numizmatyczne i aukcyjne w sposób zasadniczy zwiększyło obrót całej branży numizmatycznej i uczyniło go nieporównywalnie bezpieczniejszym.
Z wielu firm, które podjęły się certyfikowania monet, z biegiem lat rynek numizmatyczny i kolekcjonerzy wyeliminowali słabsze, pozostawiając jedynie dwie, zasługujące na pełne zaufanie, amerykańskie firmy – NGC i PCGS.
Dzisiaj trudno sobie wyobrazić profesjonalny obrót walorami numizmatycznymi bez gwarancji gradingowych tych dwu firm. W dobie handlu internetowego, monety bez certyfikatu mają dużo gorsze szanse sprzedaży i osiągnięcie wysokiej ceny niż analogiczne, zabezpieczone slabami.
ZA KULISAMI FIRMY GRADINGOWEJ
Każda moneta certyfikowana w firmie gradingowej trafia do rąk rzeczoznawców, ekspert starannie bada oryginalność monety i jej stan zachowania. Dla zachowania obiektywności, moneta jest ponownie weryfikowana przez innego fachowca. Dopiero wtedy otrzymuje gwarancję, decyzję o wysokości noty i trafia do hermetycznie zamkniętego pudełka z opisem.
Rzeczoznawcy NGC i PCGS wybierani są starannie z elitarnej grupy światowych ekspertów numizmatycznych - spośród fachowców o największym doświadczeniu.
KOLEJNOŚĆ POSTĘPOWANIA PRZY GRADINGU
Przyjęcie monet
Każda moneta przeznaczona do certyfikacji otrzymuje dokładny opis, przydzielony jest jej indywidualny numer, kod kreskowy, dokumentacja i inwentaryzowana jest w systemie firmy. Unikalny numer pozwala metodycznie śledzić przedmiot na każdym etapie certyfikacji.
Bezpieczeństwo i bezstronność gradingu
Moneta, zaopatrzona jedynie w kod kreskowy, dla uzyskania jak największej bezstronności ekspertów przy ocenie, jest dostarczana do sali ekspertów, gdzie zaopatrzeni w odpowiednie narzędzia i pomoce rzeczoznawcy, siedząc przy wielkim stole oceniają monety. Każdy z ekspertów pracuje niezależnie w warunkach zapewniających optymalną ocenę stanu zachowania i kondycji każdego przedmiotu. Niezależne ustalenia poszczególnych ekspertów tworzą końcową ocenę wpisywaną do komputerowej bazy danych.
Slabowanie
Po ostatecznej ocenie monety, zamykana jest hermetycznie wraz z opisem w plastikowym slabie, uniemożliwiającym jego otworzenie i wszelkie manipulacje. Specjalna etykieta zatopiona w slabie posiada opis przedmiotu, unikalny numer i kod kreskowy.
Ostateczna weryfikacja
W procesie ostatecznej kontroli jakości wszystkie oslabowane monety trafiają ponownie na stół ekspertów, by jeszcze raz rzeczoznawcy dokonali ich przeglądu i ewentualnie zweryfikowali poprawność wszystkich informacji.
Certyfikowanie monet stało się w ostatnich latach powszechne i cenione oraz całkowicie zmieniło obrót wartościami numizmatycznymi.
Grading umożliwia bezpieczny, nie obarczony ryzykiem, zakup numizmatów osobom o nawet niewielkim doświadczeniu numizmatycznym, dodatkowo pomaga klientom w podjęciu szybkiej decyzji o zakupie bez ryzyka. Często okazuje się, że nawet pospolita moneta staje się rarytasem po uzyskaniu bardzo wysokiej noty gradingowej. Im doskonalszy stan, tym wyższa jest jej wartość. W znacznym stopniu poszerza się w ten sposób grono ludzi, którzy zaczynają swoją przygodę z monetami, będąc spokojni o swoje unikalne przedmioty. Grading to jakość, bezpieczeństwo i prestiż.
Antykwariat Numizmatyczny Michał Niemczyk
