Emisja: grudzień 2012 r.

1 TALAR SKANSENOWSKI 2013 wyemitowany zostanie w  trzech odmianach:

• mosiądz / nakład: 200 szt., średnica: 32 mm, waga: 13,3 g;

• mosiądz oksydowany / nakład: 150 szt., średnica: 32 mm, waga: 13,3 g;

• mosiądz koloryzowany / nakład: 250 szt., średnica: 32 mm, waga: 13,3 g.

Sanok – (Królewskie Wolne Miasto Sanok; węg. Sánók, niem. Saanig, ukr. Сянік, łac. Sanocum, jidysz Sonik, heb. סנוק lub סאנוק), miasto powiatowe w województwie podkarpackim. Położone w dolinie Sanu, na terenie Kotliny Sanockiej, u podnóża Gór Słonnych i Pogórza Bukowskiego w Euroregionie Karpackim.
Miasto liczy ok. 40 tys. mieszkańców i ma powierzchnię 38,15 km² (2005).
Jest jednym z najdalej wysuniętych na południowy wschód ośrodków miejskich Polski, z rozwiniętym przemysłem samochodowym i chemicznym. Ważny węzeł komunikacyjny na skrzyżowaniu dróg na Słowację i Ukrainę. Powiat sanocki jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie, rafineria oraz kopalnie ropy naftowej istniały tu przed rokiem 1884. W mieście istnieje dużo zabytków oraz dzieł sztuki, odbywają się tu ważne imprezy kulturalne, sportowe i rozrywkowe o charakterze europejskim i krajowym.
Patronem miasta jest Archanioł Michał, a od roku 2006 również św. Zygmunt Gorazdowski.

Herb Sanoka - ilustracja: WIKIPEDIA

Rynek oraz Śródmieście Sanoka - fotografia: WIKIPEDIA

Sanok leży w strefie klimatu górskiego. Cechą charakterystyczną są tu porywiste ciepłe wiatry zwane fenami wiejące od południa poprzez Przełęcz Dukielską oraz Łupkowską. Najkorzystniejsze warunki klimatu od strony Pogórza Bukowskiego posiadają stoki o nachyleniach powyżej 5% przy ekspozycji do słońca od strony południowej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej. Jako dobrze nasłonecznione tereny te posiadają bardzo korzystne warunki termiczno–wilgotnościowe odpowiednie dla osadnictwa i rolnictwa. Okres zalegania pokrywy śnieżnej waha się w granicach 60–80 dni.
Najpogodniejszymi okresami w roku są koniec lata i jesień. Zima jest okresem o największym zachmurzeniu. Średnia roczna temperatura wynosi +8°C, średnia stycznia –3°C, średnia lipca +18°C W całym powiecie sanockim średnia temperatura najchłodniejszego miesiąca stycznia waha się od –2,5 do –3,5°C, najcieplejszego miesiąca lipca od +17,0 do +17,9°C. Czas trwania zimy od 80 do 90 dni, a lata od 75 do 99 dni. Dni pochmurnych jest od 100 do 145 dni, a pogodnych od 55 do 63 dni. Pokrywa śnieżna od 30 do 35 dni. Opady roczne od 750 do 780 mm. Długość okresu wegetacyjnego wynosi około 200 dni.
Różnorodność szaty roślinnej w Sanoku charakteryzuje się składem gatunkowym zbliżonym do lesistych zboczy Gór Słonnych – widocznej w mikroskali na terenie parku miejskiego. Drzewostan ten w dużej mierze zdominowany jest przez trzy gatunki tj. jesion wyniosły, grab zwyczajny oraz lipę drobnolistną. Pozostałe gatunki to m.in. klony, wiązy, dęby, modrzew europejski, buk zwyczajny, wierzba iwa, oraz jarząb pospolity. Okalające Sanok (Olchowce, Posada) od południa i wschodu Góry Słonne są gęsto porośnięte naturalną dla tego rejonu buczyną karpacką.
W okresie lęgowym obszar ten zasiedla kilka par orła przedniego, puszczyka uralskiego, orlika krzykliwego, oraz bocian czarny, bocian biały, bielik, gadożer, orlik grubodzioby, orzełek włochaty, rybołów, jarząbek. Większe zwierzęta drapieżne reprezentują takie gatunki jak lis, bóbr i wydra
Z bezkręgowców w parku miejskim napotkać można liczne cieniolubne chrząszcze rodziny biegaczowatych, w tym z rodzaju Carabus będące pod ochroną. Liczne gatunki motyli z rodziny rusałkowatych oraz bielinkowatych. Centralna część obszaru miasta usytuowana jest w zasięgu korytarza ekologicznego rzeki San, która dzieli Sanok na część wschodnią i zachodnią.
Niektóre monumenty upamiętniające ważne dla miasta rocznice i postaci to drzewa. Pierwszą wzmiankę o Sanoku z 1150, w 850. rocznicę powstania grodu upamiętnia lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos), surmia (Catalpa bignonioides) o imieniu "Jerzy" – Jerzego II Trojdenowicza piastowskiego księcia, który nadał Sanokowi prawa miejskie w 1339, zaś miłorząb (Gingko biloba) "Bartko" – pierwszego zasadźcę. Pomniki drzewa znajdują się w ogrodzie Biblioteki Miejskiej. Do współczesnych wydarzeń nawiązuje Klon pospolity (Acer platanoides) o imieniu "Karl" w odmianie czerwonolistnej, który jest pamiątką dziesięciolecie partnerstwa Sanoka z niemieckim miastem Reinheim – Karl, Hartmann ma na imię burmistrz Reinheim.

Park Etnograficzny w Sanoku to jedno z najpiękniejszych muzeów na wolnym powietrzu w Europie. Jego położenie na prawym brzegu Sanu u podnóża Gór Sanocko-Turczańskich odzwierciedla typowe warunki dawnych osad Podkarpacia. Odtwarzając typowe układy zabudowy wsi i zagospodarowania zagród na terenie Muzeum zgromadzono ponad 100 obiektów budownictwa drewnianego z okresu od XVII do XX wieku, gdzie obok budynków mieszkalnych, mieszkalno-gospodarczych i gospodarczych, w Parku znajdują się również obiekty sakralne, budynki użyteczności publicznej oraz obiekty przemysłowe.
Pod względem ilości obiektów sanocki skansen jest największy w Polsce.

W skansenie prezentowana jest kultura polsko-ukraińskiego pogranicza we wschodniej części polskich Karpat (Bieszczady, Beskid Niski) wraz z Podkarpaciem. Dla poszczególnych grup etnograficznych zamieszkujących na tych terenach zorganizowano oddzielne sektory ekspozycyjne. Sektory takie prezentują m.in. Bojków, Łemków, Pogórzan i Dolinian.

Na terenie skansenu funkcjonuje stała ekspozycja malarstwa ikonowego pt. Ikona karpacka, na której zaprezentowano ponad 220 ikon (od XV do XX w.), ukazujących pełny rozwój tego typu malarstwa w strefie polskich Karpat. I to właśnie z tych zbiorów pochodzi XV wieczny MANDYLION z Krempnej, który posłużył jako temat nowego talara skansenowskiego.

Pokaźnymi zbiorami sztuki cerkiewnej dysponuje również Muzeum Historyczne w Sanoku.

„Mandylion” (z hebr. mandil - chusta, z gr. acheiropoietos - nie ręką ludzką uczyniony) - przedstawienie, któremu przypisywane jest zarówno cudowne działanie, jak i powstanie. Mandylion jest to wizerunek twarzy Chrystusa na chuście, lecz w odróżnieniu od łacińskiej Chusty św. Weroniki oblicze Zbawiciela nie posiada znamion cierpienia (otwarte oczy, brak korony cierniowej). Według legendy wizerunek powstał na prośbę ciężko chorego króla Edessy - Abgara panującego od 13 do 50 r. n.e. Wysłannik władcy miał wykonać portret Chrystusa, gdyż ten nie mógł osobiście przybyć do Abgara, ale mimo długich starań nie był w stanie uchwycić cudownej twarzy Pana. Widząc to, Chrystus umył i osuszył twarz płótnem, na którym utrwaliły się Jego rysy. Przywieziony podarunek spowodował natychmiastowe ozdrowienie króla, a chusta stała się niezwykle popularna (Mandylion z Krempnej, z Jabłonicy Ruskiej, z Wysowej i z Jankowiec, 1664 r., parter, II sala).

„Mandylion” z Krempnej (XV w.)