*Wersja 3 kazimierki - mosiądz z tampondrukiem pojawiła się dopiero w roku 2016 r. Jest to żeton uzupełniający serię. Żetony te powstały na bazie tych, które się nie sprzedały z wersji mosiężnej. Nie podano nakładu tych żetonów.

Malbork (łac. Mariaeburgum, Mariae castrum, Marianopolis, niem. Marienburg) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim nad Nogatem. Siedziba powiatu malborskiego.

Flaga Malborka - ilustracja: WIKIPEDIA

Zamek krzyżacki w Malborku (niem. Ordensburg Marienburg) – trzyczęściowa twierdza obronna w stylu gotyckim o kubaturze ponad 250 000 m³. Składa się z zamku niskiego, zamku średniego i zamku wysokiego. Jest to jeden z największych zachowanych zespołów gotyckiej architektury na świecie. Pierwotna nazwa zamku używana przez zakon krzyżacki brzmiała Marienburg, czyli Gród Marii. Od 14 września 1309 do 1457 zamek w Malborku był siedzibą wielkiego mistrza krzyżackiego, a miasto stolicą państwa zakonnego.

Zamek krzyżacki w Malborka. Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO - fotografia: WIKIPEDIA

Tradycje mennicze Malborka sięgają początku XV w., na przestrzeni wieków bito tu monety krzyżackie, polskie i litewskie. Motywy krzyżackie pojawiały się wielokrotnie na monetach bitych także przez Mennicę Polską; tylko w 2008 r. w ramach akcji „Dukat Lokalny” ukazały się 4 Malborki oraz 7 Krzyżaków. W 2009 roku narodowa mennica oprócz 3 Kazimierków wybije także 4 Oblężników oraz dwie monety kolekcjonerskie: 10 Oblężników w srebrze i złocie.
3 Kazimierki wprowadzone do obiegu 12 czerwca upamiętniają historyczny moment, jakim było przejęcie twierdzy malborskiej przez Polaków w 1457 roku. 7 czerwca tegoż roku król Kazimierz Jagiellończyk w otoczeniu dworzan wjechał na Zamek rozpoczynając 315 lat polskiego panowania w Malborku.
Dla uczczenia tego historycznego wydarzenia co roku organizowany jest w Malborku Międzynarodowy Festiwal Kultury Dawnej. Biorą w nim udział najlepsze grupy muzyczne, teatralne i historyczne z Polski i zagranicy. Festiwal otwiera barwny korowód. Prowadzą go postacie historyczne: Wielkiego Mistrza Zakonu, Króla Kazimierza wraz z małżonką, rycerzy, a także przedstawiciele dzisiejszych władz Malborka. Dalej maszerują muzykanci, grajkowie, kuglarze oraz przedstawiciele cechów rzemieślniczych, wreszcie dzieci i młodzież szkół całego miasta. Podczas festiwalu tętni życiem prawdziwe miasteczko średniowieczne, gdzie można zapoznać się z tradycyjnymi technikami wytwarzania różnych przedmiotów. Program wzbogacają występy grup rycerskich, tworzących malowniczy obóz tuż pod murami zamku, inscenizujących sceny z walk pomiędzy wojskami krzyżackimi i polskimi w latach Wojny Trzynastoletniej.

Kazimierz IV Jagiellończyk (1427-1492), syn Władysława Jagiełły, wielki książę litewski od 1440, król polski od 1447. Wysłany na Litwę jako namiestnik królewski, obwołany wielkim księciem. Faktu tego nie uznała Korona. Po śmierci Władysława III Warneńczyka zaproponowano Kazimierzowi Jagiellończykowi objęcie tronu polskiego. Koronował się dopiero 1447, wymuszając wcześniej na możnowładcach małopolskich zmianę warunków unii na korzystniejsze dla Litwy.
Nadał bojarom litewskim prawa równe szlachcie polskiej, obiecał zwrot Podola i Wołynia państwu litewskiemu.

Wojna z Zakonem Krzyżackim.

W 1454 na prośbę Związku Pruskiego, popartą udanym powstaniem antykrzyżackim, ogłosił inkorporację Prus do Korony. Krok ten doprowadził do wybuchu wojny trzynastoletniej (1454-1466), zakończonej pokojem toruńskim i odzyskaniem ziemi chełmińskiej, gniewkowskiej, Pomorza Gdańskiego i Warmii oraz miast Malborka, Elbląga, Sztumu i Gdańska. W wyniku traktatu pokojowego państwo zakonne stało się lennem polskim.
Wbrew naciskom papiestwa i cesarza nie wystąpił przeciwko królowi czeskiemu Jerzemu z Podiebradu, zyskując w 1468 uznanie syna Władysława jako następcy na tronie czeskim. Po śmierci Jerzego z Podiebradu (1471), zgodnie z obietnicą, rządy w Czechach objął Władysław II Jagiellończyk. Sukcesja czeska wywołała konflikt z królem węgierskim Maciejem Korwinem, zakończony pokojem w Ołomuńcu (1479).
W latach 1456-1457 Kazimierz Jagiellończyk włączył do Polski księstwo oświęcimskie, ziemię rawską i gostyńską (1462), ziemię sochaczewską (1476). Dążył do wzmocnienia władzy królewskiej, zwalczał oligarchię magnacką z biskupem Z. Oleśnickim na czele. Sojusznikiem króla w walce z magnaterią była szlachta, która otrzymawszy przywileje cerekwicki i nieszawski zaczęła odgrywać pierwszoplanową rolę w państwie.

Kazimierz IV Jagiellończyk
Z Bożej łaski król Polski, ziemi krakowskiej, sandomierskiej, łęczyckiej, sieradzkiej, Kujaw, wielki książę Litwy,
pan i dziedzic Rusi, Prus, Chelmna, Elbląga i Pomorza - ilustracja wg. ryciny Jana Matejko