Gdynia - miasto niezwykłe, zbudowane z marzeń ...o morzu
Gdynia (kasz. Gdiniô, niem. Gdingen) – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce, w województwie pomorskim, położone nad Morzem Bałtyckim, na Pobrzeżu Gdańskim i Pojezierzu Wschodniopomorskim. Wchodzi w skład Trójmiasta (wraz z Gdańskiem i Sopotem). Jest jednym z miast Aglomeracji Trójmiasta.
Prawa miejskie Gdynia uzyskała 10 lutego 1926 roku. Impulsem do rozwoju miasta była budowa portu, który powstał w celu zapewnienia Polsce dostępu do morskich szlaków i bazy marynarki wojennej wobec niepewnej sytuacji w Wolnym Mieście Gdańsku. Szybki napływ ludności i dynamiczny rozwój portu sprawiły, że w ciągu kilkunastu lat po nadaniu praw miejskich Gdynia ze wsi rybackiej przekształciła się w miasto zamieszkane przez 127 tys. osób (1939).
Obecnie liczy 248 574 mieszkańców, a jej powierzchnia zajmuje 135 km² (według danych GUS-u z 30 czerwca 2012). Jest największym miastem niebędącym miastem wojewódzkim. Przez miasto płyną małe rzeki: Kacza oraz Chylonka.
Gdynia, centrum z lotu ptaka – fitografia: WIKIPEDIA
Na terenie miasta ma swoją siedzibę m.in. Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza, Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej oraz Muzeum Miasta Gdyni. Wielką atrakcją miasta są ORP „Błyskawica” i stojący obok „Dar Pomorza”. W Gdyni odbywa się corocznie Gdynia Film Festival, Ladies’ Jazz Festival oraz Festiwal Szekspirowski. Od 1986 r. w Gdyni odbywa się Gdynia Film Festival . Podczas festiwalu w Teatrze Muzycznym wyświetlane są filmy fabularne produkcji polskiej, a najlepszym z nich przyznawane są Złote Lwy. Miasto jest również gospodarzem Heineken Open’er Festival, jednego z największych corocznie organizowanych festiwali w Europie. Występują na nim twórcy muzyki elektronicznej, rocka oraz hip-hopu. Gdynia jest także gospodarzem festiwalu form multimedialnych Transvizualia oraz plenerowego festiwalu rytmu i ognia Frog. Od 2006 r. wręczana jest Nagroda Literacka Gdynia, z którą związane są także imprezy cykliczne: festiwal literacki „Literaturomanie” oraz Jesienne Spotkania z Laureatami. Nagroda w formie pamiątkowych statuetek (Kostek Literackich) przyznawana jest autorom najlepszych książek z dziedziny prozy, poezji i eseistyki.
Gdyńskie Kostki Literackie
Pamiątkowe statuetki autorstwa Dobrochny Surajewskiej wręczane Laureatom Nagrody Literackiej Gdynia
Nazwa Gdynia po raz pierwszy pojawia się na piśmie w 1253 r. jako Gdina, w 1570 r. Gdigna (gn=ń), a potem już zniemczone Gdingen. Między XIV a XVI wiekiem dołączono żywotny na pomorzu sufiks -ino, Gdynino w 1365 r., Gdinino w 1534 r. – być może w związku z wymową kaszubską. Jest to nazwa topograficzna o budowie Gd-ynia, *gъd + przyrostek archaiczny -ynia w znaczeniu lokalizującym miejsce, gdzie ziemia jest mokra, bagienna (porównaj Kcynia, Lutynia, nazwa rzeki Radynia czy chorwackie Gdinj ⇐ Gdinja). Znaczenie lokalizujące przyrostka -ynia przybliżają polskie wyrazy pustynia = „miejsce puste, bezleśne”, świątynia, jaskinia etc.
Herb miasta Gdyni stanowi wizerunek dwóch ryb koloru żółtego na tle białego miecza, umieszczony na czerwonej tarczy. Biały miecz na czerwonym tle nawiązuje do proporca polskiej Marynarki Wojennej i wyraża odwagę mieszkańców Gdyni w obronie polskiego morza. Dwie ryby - jedna zwrócona na zachód, druga na wschód - wskazują na nadmorski charakter miasta i przypominają dawną wieś rybacką. Herb zaprojektowany został przez gdyńskiego plastyka Leona Staniszewskiego. W ogólnopolskim konkursie na Herb Miasta Gdyni, przeprowadzonym w 1946 r. projekt Staniszewskiego zajął I miejsce.
Gdynia, Aleja Jana Pawła II i Molo Południowe - fotografia: WIKIPEDIA
Historia miasta
Odzyskanie przez Polskę w 1918 roku niepodległości, upragnionej po blisko 150 latach zaborów, nie przyniosło jej dostępu do morza. Zaślubiny Polski z morzem, ten symboliczny akt inaugurujący proces spełnienia narodowych snów o dostępie do Bałtyku, o flocie, o morskiej potędze, mogły się odbyć dopiero 10 lutego 1920 roku w Pucku. Traktatem Wersalskim przyznano Polsce skrawek wybrzeża, bez portu.
3 miesiące po uroczystościach w Pucku wiceadmirał Kazimierz Porębski - ówczesny dyrektor Departamentu Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Wojskowych, oddelegował na Pomorze inż. Tadeusza Wendę by poszukał najdogodniejszego miejsca pod budowę portu wojennego. To właśnie on, w czerwcu 1920 roku w swoim sprawozdaniu z przeprowadzonej lustracji stwierdził, że: "... najdogodniejszym miejscem do budowy portu wojennego (jak również w razie potrzeby handlowego) jest Gdynia, a właściwie nizina między Gdynią a Oksywą, położoną w odległości 16 km od Nowego Portu w Gdańsku.
Zanim jednak Sejm uchwalił ustawę o budowie portu, a ściślej "o samodzielnej organizacji bazy morskiej", (którą jeden z przedwojennych wykładowców Szkoły Morskiej dr Aleksy Majewski, nazwał Wielką Kartą Gdyni), nad sielską "Bożą Zatoczkę" u podnóża Kamiennej Góry i klifu w Orłowie przybywali na wczasy letnicy. Był wśród nich jeden z największych współczesnych pisarzy polskich - Stefan Żeromski. W 1921 roku bacznie przyglądał się trwającym już robotom przy budowie tymczasowego portu wojennego i schroniska dla rybaków. Zainspirowała go ta praca, w której dostrzegł początek nowej epoki, wielką szansę tego miejsca. Napisał książkę "Wiatr od morza", w której przedstawił jeszcze nieistniejący, ale jak się niebawem okazało zaskakująco wierny rzeczywistemu obraz portu i miasta Gdyni. To literacka wizja, wiernie oddająca klimat tamtych czasów, w której rodziła się Gdynia.
Dom w Gdyni-Orłowie, gdzie w 1920 mieszkał Stefan Żeromski, a obecnie mieści się także galeria
– fotografia: WIKIPEDIA
W 1922 roku, 23 września Sejm uchwalił ustawę "o budowie portu przy Gdyni na Pomorzu jako portu użyteczności publicznej" .
Tadeusz Wenda (1863 - 1948); Projekt Portu w Gdyni (1921); Eugeniusz Kwiatkowski (1888 - 1974) – fotografie: http://www.gdynia.pl/
Narodowa inwestycja, jaką była ostatecznie budowa portu w Gdyni, spłaciła się już przed II wojną światową, spełniając zarazem rolę katalizatora społecznej energii i patriotyzmu. Dzięki Gdyni Polacy uwierzyli, że stać ich na realizację najambitniejszych marzeń i wyzwań XX wieku.
Człowiekiem, który inżynierskiej myśli Tadeusza Wendy i literackiej wizji Stefana Żeromskiego nadał polityczny wymiar i rangę narodowej inwestycji był Eugeniusz Kwiatkowski, z zawodu inżynier chemik, z pasji polityk.
Bujny rozwój Gdyni w okresie 15 lat, począwszy od 1926 roku, został dramatycznie zahamowany wybuchem II wojny światowej. Miasto nie ucierpiało w wyniku bombardowań, zwłaszcza w porównaniu z Warszawą, czy Gdańskiem, ale kompletnemu zniszczeniu uległ port i stocznia. Największą stratą Gdyni byli jednak ludzie. Większość polskich mieszkańców została przez Niemców wysiedlona lub trafiła do obozów koncentracyjnych, wielu poległo na frontach. Do wyzwolonego w marcu 1945 roku miasta szybko zaczęły wracać niedobitki rodowitych gdynian, przybywali szukając miejsca na nowe gniazda warszawiacy, lwowiacy, wilnianie, którzy stracili wszystko.
Zanim stocznia stała się znowu stocznią, świadczyła najrozmaitsze usługi. W ówczesnym portfelu zleceń znalazło się na przykład wykonanie trybika do patefonu, rura do piecyka - kozy, remont samochodów, w tym kilka napędzanych gazem drzewnym. W miarę jak postępowały prace przy uruchamianiu dźwigów i doków stocznia podejmowała się ambitniejszych zadań. A gdy we wrześniu 1945 roku zaczęły wracać z wojennej tułaczki polskie statki handlowe i okręty wojenne, także otrzymane przez Polskę w ramach reparacji wojennych statki niemieckie oraz z demobilu angielskie i amerykańskie - Gdynia stała się największą bazą remontową polskiej floty. W 1951 roku miało miejsce pierwsze wodowanie. Statek nazywał się "Melitopol".
Udziałem powojennego pokolenia był dramat krwawych wydarzeń Grudnia 1970 roku, kiedy gdyńscy stoczniowcy, tak jak stoczniowcy Gdańska zbuntowali się w imieniu całego narodu przeciw - tylko z nazwy - władzy ludowej. Gdynia ich pamięta. Są w Gdyni dwa poświęcone ofiarom Grudnia '70 monumenty.
Pomnik Ofiar Grudnia 1970 w Gdyni przy al. Piłsudskiego – fotografia: WIKIPEDIA
Były też radosne dni buntu i nadziei w sierpniu 1980 roku, kiedy rodziła się Solidarność. Kiedy myślimy o przyszłości miasta, mamy zawsze w pamięci tych, którzy zapłacili najwyższą cenę za to, byśmy dziś żyli w wolnym kraju.
Obecnie Gdynia ma ponad 250 tys. mieszkańców, jest nowoczesnym ośrodkiem gospodarki morskiej, handlu międzynarodowego, nauki i szkolnictwa wyższego, kultury i turystyki. Jest chętnie przytaczanym przykładem miasta sukcesu, miasta ludzi przedsiębiorczych, aktywnych i odważnych.
Logo Gdyni zostało wyłonione w drodze konkursu i funkcjonuje od stycznia 2000 roku. Używane jest do oznaczenia gdyńskich materiałów promocyjnych i elementów reklamy zewnętrznej. W wersji podstawowej logo stanowi granatowy żagiel, granatowy napis "Gdynia" oraz pomarańczowy napis "moje miasto".
Numizmatyczny spacer po Gdyni rozpoczynamy od banknotów. Tematyka gdyńska pojawiła się na kilku z nich.
1 - 500 ZŁOTYCH (1947) / Port w Gdyni
Awers: pośrodku postać symbolizująca gospodarkę morską
Rewers: port w Gdyni
Producent: TP NBCS (Tiskárna platidel Národní banky Ceskoslovenské), Praha - Praga;
data emisji: 15 lipca 1947 r.; w obiegu: od 20 stycznia 1949 r. do 8 listopada 1950 r.;
wymiary: 118 x 82 - 175 x 94 mm; projekt: Wacław Borowski
2 - 50 ZŁOTYCH (1948) / Port w Gdyni
Awers: głowa rybaka
Rewers: port w Gdyni
Producent: TB SBCS (Tiskárna bankovek Státní banky Ceskoslovenske) - nazwa drukarni z okresu druku banknotów 50, 100 i 500 złotych emisji 1 lipca 1948, od 1953 roku STC - Stàtní tiskàrna cenin, Praga, Riksbankens Sedeltryckeri, Sztokholm, PWPW, Warszawa; data emisji: 1 lipca 1948 r.;
w obiegu: od 30 października 1950 r. do 30 czerwca 1978 r.; wymiary: 107-111 x 65-65,5 - 164 x 78 mm
- druk "mokry" wklęsłodruk, 110 x 66 - 164 x 78 mm - druk "suchy" wklęsłodruk;
projekt: Wacław Borowski - ryt płyty wykonał Jindrich Schmidt (1897 - 1984), Praga
Port Gdynia – handlowy port morski nad Zatoką Gdańską, w woj. pomorskim w Gdyni, położony na Pobrzeżu Kaszubskim. Jest trzecim co do wielkości portem morskim w Polsce (po Gdańsku i Szczecinie). W 2008 roku przeładunek kontenerów obejmował 610 767 TEU, przez co port zajmował 4. miejsce pod tym względem na Morzu Bałtyckim. W 2008 roku obroty ładunkowe portu wynosiły 15,467 mln ton towarów. W 2006 roku wynosiły 14,182 mln, co lokowało port na 2. miejscu pod względem przeładunku w Polsce.
Port Gdynia – fotografia: WIKIPEDIA
3 - 500 ZŁOTYCH (1939 - NIEOBIEGOWY) / Port w Gdyni
Producent: Thomas De La Rue &Co. Ltd., London; data emisji: 15 sierpnia 1939 r.; nie wszedł do obiegu;
wymiary: 126 x 78 - 182 x 89 mm; projekt: Edouard Meronti - ryty awersu i rewersu wykonał Włodzimierz Vacek
4 - 1 ZŁOTY (1990 - NIEOBIEGOWY) / Budynek Portu Morskiego w Gdyni
„Gdyński” banknot o nominale 1 ZŁOTY powstał w czasach przygotowań do denominacji złotówki, w roku 1989. Na awersie znajdował budynek Portu Morskiego w Gdyni, na rewersie zaś żaglowiec "Dar Pomorza". Wymiary banknotu: 130 x 56 - 138 x 63 mm. Autorem tego projektu był p. Waldemar Andrzejewski. Banknoty z datą 1 marca 1990 r. wydrukowano w Monachium (Drukarnia: Giesecke & Devrient GmbH, Monachium), w ilości całkowitej 500 milionów szt. Projekt ten jednak przepadł przez słabe, a raczej przestarzałe zabezpieczenia. Było to również konsekwencją przesuwania w czasie denominacji. Banknoty z miastami dało się... wyprać z farby i nanieść wyższy nominał. Zaprojektowano i wydrukowano więc nowe banknoty, obecnie obowiązujące, z władcami Polski.
Większość banknotów z serii „Miasta Polski” trafiła na przemiał. Dla kolekcjonerów przygotowano tysiąc kompletów z wielkim napisem "specimen" na awersie. Zainteresowanie tymi banknotami było jednak tak wielkie, że NBP pozwolił na nieograniczoną sprzedaż - tym razem już bez numeracji i z nadrukiem "nieobiegowy". Obecnie bez problemu można je kupić na aukcji w cenie ok. 120 zł za komplet.
Dworzec Morski w Gdyni – zabytkowy dworzec morski w Gdyni z 1933 roku znajdujący się przy Nabrzeżu Francuskim na obszarze gdyńskiego portu w bezpośrednim sąsiedztwie kapitanatu portu Gdynia i Pomnika Ludziom Morza. Gmach dworca morskiego znajduje się przy placu Witolda Gombrowicza, choć jego adres to ul. Polska 1.
Dworzec Morski w Gdyni, frontowa część budynku (po przebudowie) - fotografia: WIKIPEDIA
Budynek został zaprojektowany przez katowicki oddział berlińskiej spółki Dyckerhoff & Widmann. Prace budowlane wykonała firma Skąpski, Wolski, Wiśniewski. Fasada dworca, która była wykonana w stylu modernistycznym była ozdobiona przez dwie płaskorzeźby orłów polskich. Hala główna budynku była przykryta czworokątną cienkościenną kopułą żelbetową, zwieńczoną świetlikiem w kształcie ostrosłupa. Wewnątrz dworca znajdowały się tablice poświęcone marszałkowi Piłsudskiemu i prezydentowi RP Ignacemu Mościckiemu oraz dwie tablice pamiątkowe poświęcone historii budowy portu i jego budowniczych, które były ufundowane przez gdyńskie sfery gospodarcze. Dworzec o powierzchni 2,5 tys. m² wyposażony był we wszelkie urządzenia potrzebne do przyjmowania i odprawy pasażerów, poczty i bagaży, obsługi celnej i paszportowej.
Monety o tematyce „gdyńskiej” wyemitowane przez Narodowy Bank Polski :
1 - 10 ZŁOTYCH (1972) / 50 LAT PORTU W GDYNI
Do wybicia tej monety przyczynił się znany kolekcjoner gdyński Jerzy Pieniążek.
Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Państwowa – Warszawa; emisja: 1972 r.;
wycofano z obiegu: 01.01.1978 r.; materiał: miedzionikiel (CuNi); stempel: zwykły; średnica : 28 mm;
masa: 9,5 g; nakład: 2 000 000 szt.; projekt: Wacław Kowalik
Moneta została również wyemitowana jako "PRÓBA" w niklu, dwie odmiany w nakładzie po 500 szt. - kontur mapy gładki i groszkowany.
2 - 2 ZŁOTE (2011) / GDYNIA – Seria: MIASTA W POLSCE
Emitent: Narodowy Bank Polski; Mennica Polska S.A. - Warszawa; emisja: 22.07.2011 r.;
materiał: GOLDEN NORDIC (CuAl5Zn5Sn1); średnica : 27 mm; masa: 8,15 g; nakład: 800 000 szt.,
projekt: Ewa Tyc-Karpińska (awers), Dobrochna Surajewska (rewers)
Molo Południowe – pirs o długości 626,45 m) znajdujący się w Gdyni, w dzielnicy Śródmieście.
Zostało zbudowane wraz z budową portu w latach 20. XX wieku. Dokładnie rozpoczęto budowę w 1934 roku. Jest to przestrzeń rekreacyjna, mająca jednocześnie charakter parku i ulicy. Środkiem mola południowego przebiega Alei Jana Pawła II (dawniej aleja Zjednoczenia Ziem Polskich). Molo Południowe, jak i Skwer Kościuszki stanowią swoistą oś widokową. Zlokalizowano tu kilka istotnych pomników Gdyni m.in.: Gra Masztów i kamienny pomnik poświęcony jednemu z najwybitniejszych marynistów Józefowi Konradowi Korzeniowskiemu.
Przy końcu mola, po lewej stronie (na końcu Nabrzeża Pomorskiego) znajduje się Aleja Statków Pasażerskich. Natomiast po prawej stronie, w odległości 40 metrów od brzegu, na dalbie znajduje się rzeźba Marzyciela – Dyrygenta Fal.
Po lewej stronie nabrzeża cumują statki pasażerskie, tramwaje wodny – z rejsami do Helu i Jastarni, żaglowce, w tym szkoleniowy „Dar Młodzieży”, żaglowiec muzeum „Dar Pomorza” oraz okręt – muzeum ORP „Błyskawica”. Po prawej stronie znajduje się marina (basen jachtowy), kompleks budynków Akademii Morskiej oraz Akwarium Gdyńskie.
Z końca mola roztacza się widok na Zatokę Gdańską, na północ widać zalesione wzgórza Oksywia, na wprost można zobaczyć Mierzeję Helską, a wieczorem latarnie morskie: w Jastarni po lewej przy bardzo sprzyjającej pogodzie, na Helu na wprost, oraz po prawej w Gdańsku (w Porcie Północnym).
Gdynia, Molo Południowe – fotografia: WIKIPEDIA
Poza emisjami monet NBP Gdynię uwieczniono również na dukatach lokalnych, żetonach okolicznościowych i innych numizmatach. Takimi emisjami są:
1 - FREGATY (2009) / GDYNIA
Emitent: Urząd Miasta Gdynia
Projekt: Amber Future
Czas obowiązywania: 2009-07-02 - 2009-08-31
Producent: Mennica Polska S.A. - Warszawa
(Materiał: mosiądz, nakład: 20 000 szt., średnica: 22 mm, waga: 4,3 g)
Awers: stare nabrzeże w porcie gdyńskim (Skwer Kościuszki) oraz port jachtowy, u dołu herb miasta Gdynia, nad nim napis w poziomie: 54°31"N, 18°33'12"E, u góry półkolem, napis: MARINA GDYNIA.
Rewers: obraz z regat żaglowców, nad nim napis w poziomie: GDYNIA, u dołu duży nominał w poziomie: 3, z jego lewej strony półkolem napis w dwóch wierszach: MET i znak mennicy warszawskiej / HONOROWANE, z prawej strony półkolem napis w dwóch wierszach: FREGATY / DO 31.08.2009, u góry półkolem napis: THE TALL SHIPS' RACES.
Skwer Kościuszki i Molo Południowe to jedno z ulubionych miejsc spacerów i wycieczek zarówno turystów, jak i rdzennych mieszkańców Gdyni, a także miejsce wielu koncertów, festynów i innych imprez.
Największą atrakcją są dla wszystkich na pewno cumujące przy nabrzeżu zabytkowe okręty i statki żeglarskie. Warto zwiedzić polski niszczyciel ORP "Błyskawica" oraz najsłynniejszy polski żaglowiec - "Dar Pomorza". W sezonie letnim skorzystać można z usług Żeglugi Pasażerskiej 'Viking II', która oferuje rejsy po Zatoce, a wieczorami pełni funkcję pływającej restauracji. Niezapomnianych wrażeń z głębi mórz i oceanów dostarczy Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie.
ORP "Błyskawica" - fotografia: http://www.nasze-wycieczki.info/
ORP Błyskawica – polski niszczyciel, jeden z dwóch zbudowanych okrętów typu Grom, wprowadzony do służby w Marynarce Wojennej w 1937 roku. Uczestniczył w działaniach II wojny światowej od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brał udział między innymi w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki, bitwie o Atlantyk, operacjach Torch i Overlord oraz bitwie pod Ushant. Działalność operacyjną u boku aliantów zakończył udziałem w operacji Deadlight. W maju 1946 został przejęty przez Royal Navy, pod polską banderę powrócił 1 lipca 1947 roku.
Po remoncie i przezbrojeniu powrócił do czynnej służby pełniąc funkcję okrętu flagowego Marynarki Wojennej. Na jego pokładzie szkoliły się kadry polskiej floty. Po awarii kotłowni w 1967 roku uznano kolejny remont za nieopłacalny i od 1969 roku pozostawał w Świnoujściu jako stacjonarny okręt obrony przeciwlotniczej. Od 1 maja 1976 roku zakotwiczony jest w Porcie Gdynia jako okręt muzeum. Jest najstarszym na świecie zachowanym niszczycielem. W 1987 roku został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, a w 2012 Medalem „Pro Memoria”.
Basen Jachtowy imienia gen. Mariusza Zaruskiego z mariną, jest oddzielony od wód Zatoki wschodnim falochronem o długości 162 m i z podejściem o głębokości technicznej 3,5 m. Na północy znajduje się Nabrzeże Beniowskiego (265 m długości, głębokość techniczna 7 m), zaś na zachodzie Nabrzeże Młodych Żeglarzy.
Marina Gdynia – fotografia: www.marinagdynia.pl/
(Materiał: mosiądz, nakład: 20 000 szt., średnica: 22 mm, waga: 4,3 g)
Awers: na morzu żaglowiec Dar Młodzieży, pod nim herb miasta Gdynia, z jego lewej strony chmury, z prawej pięć ptaków, z lewej półkolem napis od dołu, ku górze: NAJWIĘKSZY POLSKI ŻAGLOWIEC, z prawej półkolem napis od góry, ku dołowi: DAR MŁODZIEŻY.
STS Dar Młodzieży – to trzymasztowy polski żaglowiec szkolny (fregata) typu B-95, następca Lwowa i Daru Pomorza. Żaglowiec zbudowany został w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w 1981, częściowo za składki społeczne. Uroczyste podniesienie bandery odbyło się 4 lipca 1982. Matką chrzestną została żona zasłużonego komendanta "Daru Pomorza" kpt. ż.w. Kazimierza Jurkiewicza - Helena Jurkiewicz. W 1983 wziął udział w zlocie żaglowców w Japonii, a rok później w kanadyjskim Tall Ships' Races. W latach 1987-1988 pod dowództwem kpt. ż.w. Leszka Wiktorowicza okrążył Ziemię drogą wokół przylądka Horn. W 1992 uświetnił 500. rocznicę odkrycia Ameryki rejsem do USA.
Łącznie do końca 2006 "Dar Młodzieży" odbył 125 podróży szkoleniowych, odwiedzając 357 portów Europy, Azji, Australii i obu Ameryk, przepłynął ponad 388 tys. mil morskich. Przeszkolił 12 024 studentów morskich uczelni z Gdyni i Szczecina, średnich szkół morskich oraz zagranicznych uczelni morskich, m.in. Regional Maritime University w Akrze.
Brał udział w regatach Tall Ships' Races: 1982, 1984, 1986, 1995-1996, 2001-2009
Na pokładzie "Daru Młodzieży" organizowane są Ogólnopolskie Rejsy Dziennikarzy. Ostatni rejs odbył się od 16 do 24 czerwca 2009 na trasie Szczecin - Sankt Petersburg - Gdynia. Było to pierwsze wejście "Daru" do Sankt Petersburga po przywróceniu historycznej nazwy, wcześniej był w Leningradzie.
Dar Młodzieży – fotografia: WIKIPEDIA
(Materiał: bimetal / otok mosiądz, rdzeń miedzionikiel, nakład: 15 000 szt., średnica: 27 mm, waga: 9,1 g)
Awers: budynek Sea Towers w otoczeniu chmur, u dołu herb miasta Gdynia, z lewej półkolem napis od dołu, ku górze, do prawej dołu: SEA TOWERS NAJWYŻSZY BUDYNEK MIESZKALNY W POLSCE.
Sea Towers (ang. Morskie Wieże) – kompleks składający się z dwóch wieżowców o wspólnej podstawie zlokalizowany w Gdyni. Jest to najwyższy budynek w Polsce wybudowany poza Warszawą i najwyższy budynek mieszkalny w Polsce. W rankingu wybudowanych wieżowców w Polsce znajduje się na 9 miejscu (do poziomu dachu; na 8 miejscu przy uwzględnieniu iglicy). Został zaprojektowany przez wiedeńską pracownię architektoniczną Andrzeja Kapuścika, a inwestorem była firma Invest Komfort SA.
Powodem trwających długi czas prac ziemnych była mała odległość od wody. Teren wymagał utwardzenia i zagęszczenia gruntu, gdyż przed 1930 rokiem do tego miejsca sięgało morze.
10 maja 2006 roku odbyło się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego. Ciekawostką jest fakt, że początkowo planowano jasną elewację budynku. W trakcie budowy zapadła jednak decyzja o okładzinie z ciemnego granitu.
19 października 2007 roku w wykańczanej niższej części budynku miał miejsce koncert zespołu Kombi, zorganizowany z okazji umieszczenia wiechy - najwyższego punktu konstrukcyjnego, osiągającego 138 m. Widowisko poprzedzone dziesięciominutowym pokazem sztucznych ogni zgromadziło około 2 tys. widzów. Wstęp był wolny.
Termin zakończenia całości projektu to 28 lutego 2009 roku, mimo, że pierwsze mieszkania zostały oddane do użytku w grudniu 2008 roku.
Sea Towers - fotografia: WIKIPEDIA
(Materiał: bimetal / otok mosiądz, rdzeń miedzionikiel, nakład: 15 000 szt., średnica: 27 mm, waga: 9,1 g)
Awers: na morzu żaglowiec Dar Pomorza, pod nim herb miasta Gdynia, z lewej półkolem napis od dołu, ku górze, do prawej dołu: STULECIE POWSTANIA ŻAGLOWCA 1909 - 2009 DAR POMORZA.
SV Dar Pomorza (Biała Fregata) – trzymasztowy żaglowiec szkolny (fregata) zakupiony przez społeczeństwo Pomorza w 1929 dla Szkoły Morskiej w Gdyni. Obecnie jest to statek-muzeum, oddział Centralnego Muzeum Morskiego.
Fregatę zbudowano w stoczni „Blohm und Voss” w Hamburgu (1909–1910) na zamówienie Deutscher Schulschiff Verein. W następnych latach odbywał – pod nazwą „Prinzess Eitel Friedrich” – szkolne podróże, letnią (kandydacką, po wodach europejskich) i zimową (na Morze Karaibskie). Po I wojnie światowej, został – postanowieniami traktatu wersalskiego – przekazany do Francji w ramach reparacji wojennych. Od roku 1922 należał do Societe Anonyme de Navigation - Les Armateurs Francais (Paryż); nie był eksploatowany. W roku 1926 fregata została przejęta przez Les Navires Ecoles Francais Saint-Nazaire - zamierzano ją eksploatować pod nazwą „Colbert”, jednak tych planów nie zrealizowano. Na początku roku 1927 roku fregatę przejął baron Maurice de Forest, który planował jej przebudowę na jacht z napędem mechanicznym, jednak wkrótce zrezygnował i wystawił fregatę na sprzedaż.
Została zakupiona w lipcu 1929 roku przez polski Komitet Floty Narodowej i inne organizacje, poszukujące jednostki, która mogłaby zastąpić szkolny żaglowiec Lwów; zakupu dokonano za kwotę 7 tys. £, co stanowiło ok. 8 % ówczesnej wartości.
Polską fregatę, początkowo nazwaną „Pomorze”, z trudnościami (omal nie zatonęła w Zatoce Biskajskiej) przeholowano do duńskiej stoczni w Nakskov, gdzie została odnowiona i przebudowana; m.in. wstawiono silnik spalinowy, wymieniono olinowanie i instalację elektryczną. Pod nazwą „Dar Pomorza”, nadaną dla upamiętnienia znacznego wkładu finansowego społeczeństwa Pomorza, przybyła do Gdyni 19 czerwca 1930 roku.
Dar Pomorza - fotografia: WIKIPEDIA
Pod polską banderą „Dar Pomorza”:
- odbył 102 rejsy szkolne,
- przepłynął pół miliona mil morskich – jest to odległość równa około 25 rejsom dookoła świata,
- zasłynął jako pierwszy statek w dziejach polskiej bandery handlowej, który opłynął dookoła świat,
- wyszkolił 13 384 studentów,
W polskiej historii statku dowodziło nim sześciu Komendantów: jako pierwszy – kpt. ż.w. Konstanty Maciejewicz-Matyjewicz, jako ostatni – kpt. ż.w. Tadeusz Olechnowicz.
(Materiał: srebro (Ag.500) , nakład: 500 szt., średnica: 32 mm, waga: 14,14 g)
(Materiał: srebro (Ag.500) , nakład: 500 szt., średnica: 32 mm, waga: 14,14 g)
2 – 6 MUSZELEK (2011) / AKWARIUM GDYŃSKIE
Seria żetonów wyemitowana we współpracy z Morskim Instytutem Rybackim - Państwowym Instytutem Badawczym.
Seria składa się z czterech monet, na rewersach których znajdują się odpowiednio:
- Konik morski
- Najeżka
- Ośmiornica olbrzymia
- Żarłacz rafowy czarnopłetwy
Żetony można było również nabyć w zbiorowym blistrze formatu 15 x 15 cm zawierającym całą kolekcję.
Emitent: Morski Instytut Rybacki - Państwowy Instytut Badawczy, projektant: Monika Hochel,
emisja: październik 2011 r., średnica: 30,9 mm, materiał: alpaka (nowe srebro),
nakład: 1 000 szt. / + ozdobna okładka, producent: Mennica Śląska w Pszczynie
Akwarium Gdyńskie (w latach 1971-2003 Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni) – polskie muzeum Morskiego Instytutu Rybackiego posiadające status ogrodu zoologicznego znajdujące się w Gdyni przy Alei Jana Pawła II na Molo Południowym w modernistycznym budynku Stacji Morskiej, który został wybudowany w 1938 roku i zmodernizowany w 1969 roku.
Akwarium Gdyńskie, oddział Morskiego Instytutu Rybackiego – fotografia: WIKIPEDIA
3 - 90. lecie Portu Gdynia (Pamiątkowy żeton w formie monety)
Emitent: Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A., projekt: Monika Hochel, emisja: marzec 2012 r.,
średnica: 30,9 mm, materiał: srebro (Ag.925), nakład: 800 szt., producent: Mennica Śląska w Pszczynie
Na koniec "gdyńskiego" spaceru przedstawię jeszcze kilka wybranych medali.
1 – Dar Młodzieży, Akademia Morska w Gdyni, 25 lat podniesienia bandery
Emisja: 2007 r., projekt: Dobrochna Surajewska
Akademia Morska w Gdyni – uczelnia kształcąca wysoko kwalifikowane kadry na potrzeby gospodarki morskiej, a w szczególności przyszłych oficerów marynarki handlowej – specjalistów w zakresie nawigacji i eksploatacji statków, eksploatacji siłowni okrętowych, elektroniki i elektrotechniki okrętowej, również eksploatacji portów i logistyki, eksploatacji lądowych systemów technicznych i remontów, specjalistów ds. gospodarki morskiej oraz kadr menadżerskich dla przedsiębiorstw lądowego zaplecza gospodarki morskiej.
Obecnie Akademia kształci w przewadze na kierunkach i specjalnościach typowo lądowych.
Akademia Morska Gdyni , wejście główne – fotografia: WIKIPEDIA
2 - 80 lat Gdyni
Emisja: styczeń 2006 r., metal: tombak srebrzony i oksydowany, wymiary: 64 x 64 mm, nakład: 1 000 szt., projekt: Dobrochna Surajewska
3 - 85-lecie portu Gdynia
Emisja: 2007 r., projekt: Dobrochna Surajewska
4 - Zlot żaglowców, Gdynia 2-5 lipca 2009 r.
Projekt: UM Gdynia, model gipsowy: Dobrochna Surajewska, emisja: 2009 r., medal jednostronny
5 - Rok św. Maksymiliana
Św. Maksymilian związany jest z franciszkanami w Gdyni.
Na medalu pokazany jest kościół Św. Antoniego na Wzgórzu Św. Maksymiliana.
Fot. DŚ
Parafia pw. Świętego Antoniego Padewskiego w Gdyni - parafia rzymskokatolicka usytuowana w dzielnicy Wzgórze Św. Maksymiliana w Gdyni. Należy do dekanatu Gdynia-Śródmieście, który należy z kolei do archidiecezji gdańskiej.
Kościół Świętego Antoniego Padewskiego – fotografia: WIKIPEDIA
Żegnając się już z tym jakże interesującym miastem chciałbym polecić jeszcze uzupełnienie informacji numizmatycznych o nim poprzez dostępną literaturę. Gdański Oddział Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego to skarbnica wiedzy, którą jego członkowie chętnie dzielą się. W publikacjach członków tegoż oddziału, zafascynowanych swoim regionem, z łatwością możemy znaleźć kilka dotyczących Gdyni.
Ja ze swej strony przedstawię dwie, których lekturę polecam.
- Aleksander M. Kuźmin „GDYNIA W NUMIZMATYCE". Gdynia 2008.
Książka zawiera szczegółowy opis numizmatów związanych z miastem Gdynia. Wiedza o opisanych w niej okazach w wielu przypadkach jest unikalna i niedostępna w innych źródłach.
- Bogumił Filipek, Zbigniew Otremba „MEDALE GDYNI I Z GDYNIĄ ZWIĄZANE 1920-2006". Gdynia 2007.
Publikacja ta jest szczegółowym opracowaniem zbioru ponad 1000 gdyńskich medali pochodzących ze zbiorów kilkunastu Gdynian, w tym jednego ze współautorów tego opracowania. Autorzy tej publikacji zgodnie doszli do przekonania, że konieczne jest przygotowanie ich całościowej dokumentacji i zaprezentowanie w jednym zwartym dziele.
Wiele projektów numizmatów „gdyńskich” powstało w pracowni pani Dobrochny Surajewskiej. O jej twórczości Gdański Oddział Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego przygotował specjalny numer „Gdańskich Zeszytów Numizmatycznych” (Gdańskie Zeszyty Numizmatyczne nr 112/2012 część 1 i 2, Gdynia, grudzień 2012). Zeszyt ten można pobrać TUTAJ.
Autor: Józef Smurawa
Źródła:
- http://www.gdynia.pl/
- http://server.miasto.gdynia.pl/
- http://pl.wikipedia.org/
- http://banknoty.republika.pl
- Gdańskie Zeszyty Numizmatyczne, zeszyt nr 112/2012, cz. 2
