NBP: 700-lecie konsekracji kościoła Mariackiego w Krakowie - prezentacja monety
Narodowy Bank Polski zaprezentował nową monetę kolekcjonerską, poświęconą 700-leciu konsekracji kościoła Mariackiego w Krakowie. W 2020 roku przypada 700-lecie konsekracji gotyckiego kościoła Mariackiego w Krakowie. Jego historia sięga lat dwudziestych XIII wieku. Według Jana Długosza pierwszy kościół parafialny został tu ufundowany w latach 1221–1222 przez biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża, który ustanowił parafię, przenosząc ją z kościoła św. Trójcy oddanego przybyłym do Krakowa braciom dominikanom. Na pamiątkę tego wydarzenia w dniu 22 maja 2020 roku wejdzie do obiegu srebrny (Ag.999) numizmat ze szklaną wstawką o nominale 50 złotych. Numizmat został zaprojektowany przez Sebastiana Mikołajczaka.
50 ZŁOTYCH - 700-lecie konsekracji kościoła Mariackiego w Krakowie
Specyfikacja monety:
Emitent: Narodowy Bank Polski
Producent: Mennica Polska S.A.
Materiał: srebro (Ag.999)
Stempel: zwykły
Techniki dodatkowe: szklana wstawka
Średnica: 45 mm
Masa: 62,20 g
Nakład: do 6000 szt.
Projekt: Sebastian Mikołajczak
Data emisji: 22-05-2020
Awers monety przedstawia z prawej strony fragment okna z prezbiterium z kościoła Mariackiego w Krakowie z kolorowym witrażem przedstawiającym w górnej części maswerk późnogotycki z motywami roślinnymi oraz u dołu ukazującym postacie Józefa i Marii, ofiarowujących Dzieciątko Jezus w świątyni; pośrodku wizerunek postaci z predelli ołtarza Wita Stwosza wyobrażający drzewo Jessego.
Rewers monety przedstawia z prawej strony wizerunek kościoła Mariackiego w Krakowie, z lewej strony kolorowy witraż.
W 2020 roku przypada 700-lecie konsekracji gotyckiego kościoła Mariackiego w Krakowie. Jego historia sięga lat dwudziestych XIII wieku. Według Jana Długosza pierwszy kościół parafialny został tu ufundowany w latach 1221–1222 przez biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża, który ustanowił parafię, przenosząc ją z kościoła św. Trójcy oddanego przybyłym do Krakowa braciom dominikanom.
W latach 1290–1300 wzniesiono, częściowo na jego fundamentach, nowy kościół w stylu wczesnogotyckim, poświęcony w 1320 roku przez biskupa Nankera. Przez kolejne stulecia budynek był wielokrotnie przebudowywany. W drugiej połowie XIV wieku powstało wydłużone jednonawowe prezbiterium przykryte sklepieniem gwiaździstym. W XVI wieku po obu stronach prezbiterium ustawiono nakryte baldachimami stalle, do których wiek później dodano płaskorzeźbione zaplecki ze scenami z życia Chrystusa i Maryi.
W latach 1477–1489 świątynia Mariacka wzbogaciła się o ołtarz wielki, arcydzieło rzeźbiarskie późnego gotyku dłuta mistrza Wita Stwosza. Poliptyk (pentaptyk) został poświęcony Matce Boskiej i Jej roli w dziele zbawienia Mesjasza, Jej Syna, Jezusa.
W XVIII wieku, za czasów ks. inf. Jacka Łopackiego wnętrze świątyni poddano gruntownej modernizacji w stylu późnego baroku. W roku 1795 zlikwidowano przykościelny cmentarz. W jego miejsce powstał plac Mariacki. Część ocalałych epitafiów została przeniesiona na mury kościoła.
U schyłku XIX wieku pod kierunkiem Tadeusza Stryjeńskiego przeprowadzono kolejną kompleksową restaurację świątyni. Jan Matejko zaprojektował wówczas dekorację malarską w prezbiterium, przy której wykonaniu pracowali m.in. Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer. Sklepienie imituje gwiaździste niebo, a ściany pokryte są malowidła mi z motywami ornamentalnymi, heraldycznymi, tekstami modlitw maryjnych i postaciami aniołów grających na instrumentach lub trzymających banderole z tekstem litanii loretańskiej. Ostatnia gruntowna renowacja wnętrza świątyni została przeprowadzona na przełomie XX i XXI wieku. Obecnie trwają prace konserwatorskie przy ołtarzu Wita Stwosza i instrumentarium organowym.
Katarzyna Pakuła-Major
Autor: Józef Smurawa
Źródło: Narodowy Bank Polski
