POCZET NOBLISTÓW - EKONOMIA

Zestawienie sylwetek laureatów Nagrody im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii zostało uporządkowane chronologicznie, od pierwszego laureata, do ostatniego. Zazwyczaj od opublikowania prac naukowych do ich nagrodzenia mija wiele lat, czasem prace takie zyskują uznanie dopiero po śmierci swych autorów. Dziś z wielu wyników takich prac korzystamy na codzień, niejednokrotnie nie wiedząc komu zawdzięczamy wiedzę i znajomość przeróżnych mechanizmów gospodarczych. Wiele z nich dziś wydaje się oczywiste, lecz kiedyś prace te rodziły się nie bez przeszkód i włożonego w nie trudu.
Wiele z tych prac dotyczy przeróżnych aspektów finansów i pieniądza. Zanim emitenci walorów pieniężnych wprowadzą do obiegu monety, czy też banknoty wiele z uwarunkowań określonych w pracach naukowych z dziedziny ekonomii muszą wziąć pod uwagę. Aby przybliżyć ten aspekt przedstawiam tych największych w EKONOMII - NOBLISTÓW.

Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości, ustanowione ostatnią wolą fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu – Alfreda Nobla.
Nagroda im. Alfreda Nobla – wyróżnienie przyznawane od 1969 roku w dziedzinie nauk ekonomicznych ufundowane przez Szwedzki Bank Narodowy.

 

1969 - Jan Tinbergen (1903 - 1994 / Holandia) i Ragnar Frisch (1895 - 1973 / Norwegia)
Jan Tinbergen studiował na Uniwersytecie w Leiden, tam także obronił doktorat. W latach 1929-1936 pracował w Głównym Biurze Statystycznym, w latach 1936-1938 oddelegowany został do pracy w Lidze Narodów w Genewie. Po II wojnie światowej był dyrektorem Holenderskiego Rządowego Centralnego Biura Planowania w Hadze (1945-1955); w latach 1933-1973 był profesorem w Holenderskiej Szkole Ekonomicznej w Rotterdamie a w latach 1973-1975 na Uniwersytecie im. Erazma w Rotterdamie. Dorobek Tinbergena obejmuje prace z zakresu ekonometrii, polityki gospodarczej, teorii planowania gospodarczego. Obok planowania rozwoju krajów słabo rozwiniętych, Timbergen wiele miejsca w swoich pracach poświęcił teoriom działania rynków rolnych. W książce zatytułowanej "Business Cycles in the United States", 1919–1932 zaprezentował model gospodarki amerykańskiej składający się z 48 równań i mający na celu ilościową analizę działalności inwestycyjnej oraz cykli koniunkturalnych.
Ragnar Frisch studiował na Uniwersytecie w Oslo, gdzie był następnie profesorem (od 1931); od 1932 dyrektor Instytutu Ekonomicznego w Oslo. Prowadził prace z zakresu statystyki i ekonometrii, jako pierwszy też użył terminu "ekonometria". W pracy naukowej koncentrował się na problematyce statystyki matematycznej oraz teorii i metodologii ekonomii, prowadził badania z zakresu teorii produkcji i teorii popytu. Jest uznawany za twórcę systemu rachunkowości narodowej, który miał duży wpływ na norweskie planowanie gospodarcze.
Obaj otrzymali nagrodę za opracowanie i zastosowanie modeli dynamicznych do analizy gospodarczej.

1970 - Paul Anthony Samuelson (ur. 1915 - 2009 / Stany Zjednoczone)
W 1935 roku uzyskał dyplom University of Chicago, w 1941 roku obronił doktorat na uniwersytecie Harvarda. Od 1940 roku profesor i twórca wydziału ekonomii w Massachusetts Institute of Technology w Cambridge.
Jego prace pozwoliły "rozwinąć i zintegrować statyczne i dynamiczne teorie ekonomiczne oraz wniosły aktywny wkład w rozwój teorii wzrostu gospodarczego. Uznanie, już w wieku 23 lat, przyniosła mu jedna z prac, w której wykazał, że tzw. krzywa popytu nie musi być tylko teoretycznym wykresem, ale może pokazywać realny stan gospodarki. Zajmował się wieloma dziedzinami ekonomii, także matematycznej – programowanie liniowe, analiza ekonomiczna, teoria wzrostu, teoria cen, teoria dochodu, system podatkowy, teoria pieniądza, cykle koniunkturalne, teoria handlu międzynarodowego. Pracował jako doradca ekonomiczny prezydentów Kennedy’ego i Johnsona. Jako pierwszy usiłował formalnie zdefiniować pojęcie dóbr publicznych, takich jak obrona narodowa.
Nagrodę Nobla otrzymał za prace, które pozwoliły "rozwinąć i zintegrować statyczne i dynamiczne teorie ekonomiczne oraz za aktywny wkład w rozwój teorii wzrostu gospodarczego.

1971 - Simon Kuznets (1901 - 1985 / Stany Zjednoczone)
Urodzony na Białorusi, w 1922 wyjechał do Stanów Zjednoczonych i zdobył wykształcenie na Columbia University. W latach 1936–1954 był profesorem University of Pennsylvania, w latach 1954–1960 wykładał na Johns Hopkins University i Harvard University.
Opierając się na bardzo wielu danych statystycznych i historycznych, od początku XIX w. i pochodzących z kilku krajów, Kuzets dowiódł, że obok krótszych, kilkuletnich cyklów koniunkturalnych, istnieją okresy długie - fale rozwoju. Trwają one zwykle 18-25 lat, a ich charakterystyki zależą w największym stopniu od wahań tempa przyrostu ludności i migracji - wzrost liczby ludności i rozmieszczenia ma wpływ na wielkość inwestycji i ich ulokowanie. Dziś w nauce nazywane one są cyklami Kuzetsa.
Nagrodę Nobla przyznano mu w uznaniu jego prac empirycznych wiążących teorię ekonomiczną z rzeczywistym przebiegiem procesów gospodarczych.

1972 - John Richard Hicks (1904 - 1985 / Wielka Brytania) i Kenneth Joseph Arrow (ur. 1921 / Stany Zjednoczone)
John R. Hicks był profesorem uniwersytetów w Londynie, Cambridge, Manchesterze, od 1952 w Oksfordzie. Zajmował się problemami ogólnej równowagi ekonomicznej i wzrostu gospodarczego. Jeden z najwybitniejszych w teorii ekonomii przedstawicieli nurtu matematycznego. Zaprezentował kompletny model równowagi ekonomicznej. Uwzględniał on charakterystykę rynków, wskaźniki związane z produkcją, pieniędzmi. Model zawierał także elementy innowacyjne, jak np. rozwinięcie starszych zagadnień związanych z konsumpcją czy produkcją - pozwalało to na pełniejszą, niż dotychczasowe modele, analizę konsekwencji zmian w gospodarce. Równie ważnym wkładem Hicks'a jest rozwiniecie przez niego teorii kapitału, pieniądza i cyklu koniunkturalnego.
Kenneth J. Arrow studiował na Uniwersytecie Columbia (Nowy Jork), gdzie w 1941 roku uzyskał magisterium a w 1951 roku obronił doktorat. Lata 1946–1949 spędził na uniwersytecie, jednocześnie prowadząc badania w ramach prac Komisji Cowlesa. Od 1949 roku pracował na Uniwersytecie Stanforda (z wyjątkiem okresu 1968–1979, gdy wykładał na Harvardzie). Przedstawił matematyczny dowod istnienia równowagi ogólnej. Jego inne prace dotyczą teorii równowagi ogólnej, teorii decyzji, ekonomii dobrobytu, teorii informacji, ryzyka i niepewności, teorii organizacji, a także wzrostu gospodarczego. Sławę przyniosła mu także praca doktorska, w której przedstawił paradoks głosowania - udowodnił w nim, że głosowanie większością głosów może prowadzić do sprzecznych decyzji lub też wynik głosowania jest przypadkowy, a samo głosowanie zależy od kolejności głosowania i różnych wariantów.
Nagrodę Nobla otrzymali za ich pionierski wkład za ogólną teorię równowagi oraz teorię dobrobytu.

1973 - Wassily Leontief (1906 - 1999 / Stany zjednoczone - pochodzenie rosyjskie)
W 1921roku rozpoczął studia na uniwersytecie w Leningradzie. Szykanowany i kilkakrotnie aresztowany za poglądy antykomunistyczne zdołał w 1925 roku wyjechać ze Związku Radzieckiego. W Berlinie studiował dalej ekonomię, uzyskując w 1928 roku doktorat za pracę poświęconą zagadnieniom makroekonomicznym. W latach 1927-1930 pracował w instytucie gospodarki światowej na uniwersytecie w Kilonii. W 1929 roku pracował jako doradca chińskiego ministerstwa kolei. W 1931 roku wyjechał do USA i w następnym roku podjął pracę na wydziale ekonomii Harvard University, gdzie w 1946 roku został profesorem, kontynuując tam karierę naukową do 1975 roku. W 1975 roku przeniósł się do New York University.
Nagrodę Nobla przyznano mu za opracowanie tzw. analizy przepływów międzygałęziowych - bardzo skutecznej metody w planowania w gospodarce. Dzięki tej metodzie możliwe jest dokładne wyliczenie wielkości popytu na dane dobro, jak wpływa to na inne sektory i jaki ma to wpływ na cała gospodarkę. Analiza Leontiefa znalazła także swoje praktyczne zastosowanie - podczas II wojny światowej najpierw w Stanach Zjednoczonych, a potem w wielu innych krajach.

1974 - Gunnar Myrdal (1898 - 1987 / Szwecja) i Friedrich von Hayek (1899 - 1992 / Austria)
Gunnar Myrdal był profesorem Instytutu Badań Międzynarodowych w Genewie (1931-1932), następnie na uniwersytecie w Sztokholmie, gdzie w latach 1933-1950 kierował katedrą ekonomii politycznej, zaś w latach 1961-1965 katedrą międzynarodowych badań ekonomicznych. W latach 1945-1947 był ministrem przemysłu i handlu, na którym to stanowisku zastąpił Bertila Ohlina. Następnie (do 1957) był sekretarzem Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. W swoich pracach podważył dotychczasowe pojmowanie ekonomii i dążył do uwzględniania w analizie ekonomicznej czynników socjologicznych, społecznych i innych, po to by lepiej zrozumieć rozwój gospodarczy. Istotę wielu jego prac stanowił także problem krajów słabo rozwiniętych gospodarczych oraz próby ich rozwiązania.
Friedrich von Hayek był jednym z najbardziej wpływowych ekonomistów austriackiej szkoły ekonomii, wniósł także swój wkład w rozwój nauki prawa oraz kognitywistyki. Był przeciwnikiem interwencjonizmu państwowego i zwolennikiem liberalnej doktryny gospodarczej. Przyczynił się w istotny sposób do pogłębienia wiedzy o powstawaniu inflacji, struktury popytu oraz, będąc zdeklarowanym krytykiem gospodarki socjalistycznej i gospodarki planowej, zjawisk związanych ze zniekształcaniem roli państwa i interwencji rządu w gospodarce.
Naukowcy zostali nagrodzeni za "ich pionierski wkład w teorię pieniądza wahań cyklicznych oraz głębokie analizy współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych".

1975 - Leonid Witaljewicz Kantorowicz (1912 - 1986 / Rosja) i Tjalling Charles Koopmans (1910 - 1985 / Stany Zjednoczone - pochodzenie holenderskie)
Leonid W. Kantorowicz od 1934 roku był profesorem uniwersytetu w Leningradzie. W 1939 roku ukazała się praca Kantorowicza pt. "Matematyczne metody organizacji i planowania w przedsiębiorstwie", formułująca podstawy programowania liniowego. Inna z ważnych prac to "Optymalne decyzje ekonomiczne", napisana wraz z A. B. Gorstko. W zakresie matematyki Kantorowicz był autorem prac z teorii funkcji zmiennej rzeczywistej, przybliżonych metod analizy matematycznej oraz analizy funkcjonalnej.
Kantorowicz uważany jest za prekursora programowania liniowego. Programowanie liniowe jest sposobem rozwiązywania problemów za pomocą układu wielu równań różniczkowych i nierówności, polega ma maksymalizacji lub minimalizacji funkcji z wieloma zmiennymi.
Tjalling C. Koopmans karierę naukową rozpoczął jako matematyk i fizyk, jednak w latach 30. zaczął intensywnie interesować się ekonomią. W 1938 roku zastąpił Jana Tinbergena w Lidze Narodów w Genewie, a w 1940 roku po inwazji Hitlera na Holandię przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. W 1946 roku uzyskał obywatelstwo amerykańskie. W latach 1944–1955 pracował na University of Chicago w Komisji Cowlesa, a w latach 1955–1981 był profesorem Yale University w New Haven.
Wprowadził do ekonomii matematyczne procedury programowania liniowego oraz rozwijał teorię ekonometrii. Wniósł ogromne zasługi w rozwinięcie tzw. teorii optymalnej alokacji zasobów w czasie. To jedna z fundamentalnych zasad w ekonomii - jej przedmiotem są zagadnienia związane z produkcją i rozmieszczeniem źródeł zasobów w czasie, w ten sposób by wydajność była możliwie największa.
Zostali nagrodzeni Nagrodą Nobla za zastosowania metod matematycznych w  ekonomii.

1976 - Milton Friedman (1912 - 2006 / Stany Zjednoczone)
Studiował na Rutgers University (stan New Jersey), następnie na Uniwersytecie w Chicago. Pracował w instytucjach rządowych (Komitet Zasobów Narodowych, Narodowe Biuro Badań Ekonomicznych, Departament Skarbu), w 1946 obronił doktorat na Columbia University. Od 1948 wieloletni profesor uniwersytetu w Chicago. Zaliczany do czołowych postaci chicagowskiej szkoły ekonomii.
W jednej ze swoich prac udowodnił, że jedynym czynnikiem, który określa poziom dochodów i wahania cykliczne aktywności gospodarki jest zmiana ilości pieniędzy w obiegu. Dziś o tej regule mówi się, jako o ilościowej teorii inflacji - zmiana ilości pieniędzy w obiegi musi być związana ze zmianą przyrostu globalnego. Tym samym Milton zarzucił teorię Keynesa o tym, że manipulując podażą pieniądza, pobudzana jest koniunktura. Taki mechanizm działa tylko w krótkim okresie czasu, a dłuższym doprowadzi do inflacji.
Został uhonorowany Nagrodą Nobla za jego wkład w rozwój teorii pieniądza, badania nad inflacją oraz instrumentami polityki monetarnej.

1977 - Bertil Ohlin (1899-1979 / Szwecja) i James Edward Meade (1907 - 1995 / Wielka Brytania)
Bertil Ohlin był profesorem ekonomii na uniwersytecie w Kopenhadze (1925–1930), następnie w Szkole Ekonomicznej w Sztokholmie (1930–1965). Przez 40 lat (1930–1970) zasiadał w szwedzkim parlamencie, w latach 1944-1967 stał na czele szwedzkiej Ludowej Partii Liberałów (Folkpartiet, liberałowie, przez większość okresu liderowania Ohlina w opozycji do Partii Socjaldemokratycznej). 1944–1945 minister handlu w rządzie socjaldemokraty Hanssona.
Podstawowa praca Ohlina dotyczyła modelu handlu międzyregionalnego i międzynarodowego. Jego dorobek dotyczył także, m.in. teorii kapitału, stopy procentowej i innych problemów, ale to właśnie za pogłębienie tematów związanych z teorią handlu i przepływami między regionami i krajami szwedzki ekonomista został wyróżniony.
James E. Meade studiował na Oksfordzie i w Cambridge. W latach 1947-1957 był profesorem London School of Economics, następnie (do 1969) w Cambridge. Zajmował się przede wszystkim teorią handlu międzynarodowego, analizą podziału dochodu narodowego, teorią wzrostu gospodarczego.
Nagrodę Nobla otrzymał za zbadanie wpływu polityki gospodarczej na handel zagraniczny w modelu otwartym gospodarki. Meade stwierdził w swoich pracach, co pokazało także w ówczesnym czasie i życie, że cykl w jednym kraju, np. depresja, wpływa na sytuację w innych krajach.

1978 - Herbert Alexander Simon (1916 - 2001 / Stany Zjednoczone)
Był wieloletnim profesorem Carnegie Mellon University w Pittsburghu. W pracy naukowej podejmował problematykę teorii organizacji oraz podejmowania decyzji ekonomicznych.
Nagroda Nobla dla Simona była pewnym zaskoczeniem dla środowiska ekonomistów - otrzymał ją nie ekonomista, w dosłownym tego słowa znaczeniu. Simon był profesorem nauk politycznych, a nagrodę otrzymał za rozwój teorii zarządzania i organizacji. Jedną z bardziej interesujących uwag, którą Simon podnosił w swoich pracach, było to, że niedoskonałości systemu informacji, niepewność i naturalna ludzka skłonność do zawężania obszaru poszukiwań - prowadzą jedynie do decyzji satysfakcjonujących, a nie optymalnych.

1979  - Theodore William Schultz (1902 - 1998 / Stany Zjednoczone) i Sir Arthur William Lewis (1915 - 1991 / Wielka Brytania)
Theodore W. Schultz był profesorem Iowa State College (1930-1943) oraz University of Chicago (1943-1972). Jako uznany specjalista w dziedzinie ekonomiki rolnictwa i zasobów ludzkich pracował jako doradca w Departamencie Rolnictwa i Departamencie Stanu Stanów Zjednoczonych. W rozważaniach nad teorią rozwoju kładł nacisk na znaczenie kapitału ludzkiego.
Schultz bardzo silnie interesował się zagadnieniami związanymi z rolnictwem. Stwierdził m.in., że w tradycyjnym rolnictwie nie ma możliwości rozwoju, ponieważ swój pewien stan równowagi osiąga ono na dość niskim poziomie. Farmerzy, stosując tradycyjne, dobre, ale czasami przestarzałe metody uprawy, nie poprawią swoich wyników, nawet za cenę wyższych nakładów finansowych. Mogą je natomiast poprawić: postęp naukowo-techniczny i jakość siły roboczej, pod warunkiem, że oba czynniki idą razem w parze.
Sir Arthur W. Lewis tudiował w London School of Economics, gdzie w 1940 roku obronił doktorat. Profesor ekonomii politycznej na uniwersytecie w Manchesterze (1947-1958), wicerektor Uniwersytetu Indii Zachodnich, profesor Uniwersytetu Princeton (1963-1983). Doradca rządów w krajach rozwijających się, pracował w komisjach ONZ. W 1963 roku został mianowany profesorem Uniwersytetu, na stanowisku tym pozostał aż do swojej emerytury w 1983. Od 1963 roku nosił tytuł Sir. W 1970 został mianowany dyrektorem Banku Rozwoju Karaibów. Zmarł na Barbadosie i został pochowany na gruntach uniwersytetu nazwanego jego imieniem.
Lewis zbudował model dualny - w słabo rozwiniętych gospodarkach wyróżnił sektor tradycyjny (rolniczy) i nowoczesny (przemysłowy). Brak powiązania obu tych sektorów, to, jak wskazywał Lewis, istotny problem właśnie gospodarek krajów słabo rozwiniętych.
Obaj naukowcy otrzymali nagrodę za wybitne i pionierskie badania nad gospodarkami słabo rozwiniętymi, rozwojem społeczno-gospodarczym.

1980 - Lawrence Robert Klein (ur. 1920 / Stany Zjednoczone)
Studiował na University of California, Berkeley, w 1944 roku obronił doktorat w Massachusetts Institute of Technology. Następnie Klein przeniósł się na University of Michigan, gdzie zaczął budować coraz większe i bardziej skomplikowane modele gospodarki amerykańskiej. Z tego okresu pochodzi tzw. model Kleina-Goldbergera, który stworzył z Arthurem Goldbergerem, wówczas studentem studiów doktoranckich. W 1954 roku w okresie makkartyzmu University of Michigan odmówił przyznania mu tenure, ponieważ Klein w latach 1946–1947 był członkiem Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych. Klein opuścił Stany Zjednoczone i na kilka lat przeniósł się do Oxford University, gdzie zajmował się między innymi budową ekonometrycznych modeli gospodarki brytyjskiej.
Był jednym z uczniów nagrodzonego wcześniej Samuelsona, został uhonorowany za doniosły wkład w budowanie modeli ekonometrycznych. Podstawowym dziełem, które przyniosło mu sławę i uznanie, było skonstruowanie modelu ekonometrycznego, czyli mówiąc najprościej szkieletu i zasad funkcjonowania gospodarki Stanów Zjednoczonych w 1955 roku. Model ten służył do prognozowania cyklu koniunkturalnego oraz rozwiązywania problemów polityki gospodarczej. Klein brał także udział w pracach nad skonstruowaniem podobnego modelu dla Wielkiej Brytanii.

1981 - James Tobin (1918 - 2002 / Stany Zjednoczone)
Studiował na Uniwersytecie Harvarda. Był m.in. doradcą ekonomicznym prezydenta Kennedy'ego oraz profesorem Yale University w New Haven. Zajmował się teorią inwestycji, opracował nową teorię wyboru portfela inwestycyjnego uwzględniającą ryzyko ponoszone przez inwestorów. Zaproponował wprowadzenie podatku, zwanego obecnie podatkiem Tobina na spekulacyjne transakcje walutowe, z którego dochód miał być przeznaczony na wyrównanie nierówności społecznych.
Ta nagroda, jak i w przypadku Simona, była pewnym przełomem - zapoczątkowuje ona cykl nagród dla ekonomistów, którzy odnosili sukcesy w pracach badawczych nad finansami. Tobin otrzymał Nobla za analizę rynków finansowych oraz ich związków z zatrudnieniem, produkcją, cenami i wydatkami. Tobin, któremu bliskie były poglądy Keynesa, mówiąc o inwestycjach, zwracał m.in. uwagę na ścisły związek pomiędzy przyszłym zyskiem, a akceptowanym ryzykiem. Im wyższy możliwy zysk, tym większe musi być akceptowane ryzyko. Ponadto istotne jest prawdopodobieństwo i kalkulacja osiągnięcia średniego zysku - i to wszystko ma istotny wpływ na strukturę portfela aktywów.

1982 - George Joseph Stigler (1911 - 1991 / Stany Zjednoczone)
Studiował na uniwersytecie w Waszyngtonie (1931), obronił doktorat na University of Chicago. W latach 1947-1958 był profesorem Columbia University w Nowym Jorku, następnie uniwersytetu chicagowskiego. Od 1964 prezes Amerykańskiego Towarzystwa Ekonomicznego, 1977 założył w Chicago Center for the Study of the Economy and the State. Stworzył tzw. chicagowską szkołę ekonomii. Zajmował się przede wszystkim rynkiem pracy i wyborem publicznym. Podał w wątpliwość pogląd, że regulacja rządowa gospodarki ma na celu tylko ochronę konsumenta, wskazując, że często chodzi o ochronę producentów.
Nobel za osiągnięcia w badaniach nad strukturą przemysłu, funkcjonowaniem rynku oraz przyczynami i skutkami regulacji rynku przez państwo. Stigler, który bardzo wnikliwie przemysł amerykański w latach 1938-55, zwracał uwagę na aspekty, na które mało kto do tej pory wskazywał, a których efektem były zróżnicowane stopy zysku pomiędzy branżami - koszty pozyskiwania informacji, inne poza pieniężne koszty uzupełniające zysk przedsiębiorstwa, a także koszty zdarzeń nieoczekiwanych. W ten sposób przyczynił się do "wpisania" w logikę teorii ogólnej równowagi ekonomii bardzo ważnego czynnika decyzyjnego. Ponadto, analizując prawa rynku, zwracał uwagę na rosnącą rolę sektora usług.

1983 - Gerard Debreu (1921 - 2004 / Stany Zjednoczone - pochodzenie francuskie)
Studiował w École normale supérieure, gdzie ukończył studia matematyczne i uzyskał doktorat z ekonomii. Pracę rozpoczął w 1946 roku w Centre national de la recherche scientifique (CNRS). Następnie wyjechał do USA, gdzie był profesorem ekonomii (od 1962 r.), a potem matematyki (od 1975 r.) na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Gościnnie wykładał na uczelniach belgijskich, niemieckich, nowozelandzkich i brytyjskich. Od 1970 r. członek Amerykańskiej Akademii Umiejętności w Bostonie. Zajmował się głównie ekonomią matematyczną, w szczególności teorią równowagi.
Debreu otrzymał nagrodę za wkład w teorię równowagi ogólnej w ekonomii. Na podstawie modelu Walrasa i wspólnie z K. Arrowem, zbudował model ekonomiczny i przeprowadził jego wyrafinowany i precyzyjny dowód matematyczny. Zostało to uznane jako teoretyczne uzasadnienie polityki liberalnej.

1984 - Richard Stone (1913 - 1991 / Wielka Brytania)
W latach 1955-1980 był profesorem Uniwersytetu Cambridge. Opracował rachunek dochodu narodowego, służący do pomiaru całkowitych dochodów i wydatków w kraju; metoda Stone'a jest stosowana przez ONZ, Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy.
Brytyjski ekonomista, który został doceniony za prace i rozwój systemu rachunku dochodu narodowego oraz rachunkowości społecznej wykorzystując do tego, po raz pierwszy dane statystyczne. Zagadnienie dochodu narodowego oraz jego pomiar jest jednym z ważniejszych problemów w ekonomii - obok kłopotów technicznych np. z gromadzeniem danych statystycznych, przetwarzaniem informacji, chodzi także o to, by odpowiednio sklasyfikować wydatki i przychody, co jest konsumpcją, oszczędnością, a co inwestycją. Ponadto istotne jest także to, by wynik był zunifikowany - tak by można było dokonać porównania jednego kraju z innymi. Żmudne opracowania statystyk dały efekt - Stone stworzył tzw. System of National Account (SNA), w którym głównymi pozycjami są produkcja, konsumpcja, akumulacja i rozliczenia z zagranicą. To, jak i inne prace w dużej mierze przyczyniły się do ujednolicenia metod liczenia dochodów międzynarodowych w krajach OECD i powstania standardowego systemu rachunków, który obowiązuje także w Polsce.

1985 - Franco Modigliani (1918 - 2003 / Stany Zjednoczone - pochodzenie włoskie)
Studiował prawo na Uniwersytecie Rzymskim (studia rozpoczął w wieku 17 lat). Na krótko przed wybuchem wojny w 1939 roku uciekł z faszystowskich Włoch, z uwagi na pochodzenie i przekonania antyfaszystowskie. Po niedługim pobycie we Francji na zaproszenie przyszłego teścia Giulio Calabiego, gdzie w maju 1939 roku wziął ślub z Sereną Calabi, wrócił do Rzymu, by obronić dysertację i odebrać tytuł doktora praw na Uniwersytecie Rzymskim. Następnie wraz z żoną wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Tam podjął studia doktoranckie w New School for Social Research w Nowym Jorku. W latach 1942–1944 Modigliani wykładał ekonomię i statystykę w Bard College na Columbia University w Nowym Jorku. W 1944 roku zdobył stopień doktorski i następnie przez wiele lat pracował jako wykładowca w New School for Social Research. W latach 1949–1952 Modigliani wykładał ekonomię na stanowym Uniwersytecie Illinois. W latach 1952–1960 pracował w Carnegie Institute of Technology a następnie na Northwestern University (1960–1962). W 1962 roku został profesorem ekonomii i finansów w Massachusetts Institute of Technology, z którym był związany aż do śmierci w 2003 roku. Zajęcia prowadził do 1988, kiedy to przeszedł na emeryturę.
Nagroda za teoretyczną analizę oszczędności i rynków finansowych. W bardzo bogatym dorobku Modiglianiego uwagę zwraca przede wszystkim jego teoria cyklu życia, o której pisaliśmy choćby w naszym artykule "Co ekonomiści wiedzą o oszczędzaniu". Ale Modigliani odcisnął swój ślad także w innych obszarach nauki o gospodarce. Pracował nad zasadami wyceny wartości rynkowej przedsiębiorstwa, teorią kosztów produkcji i problemami funkcjonowania rynku światowego.
Dla finansów praktyczne znaczenie ma tzw. teoremat Modiglianiego - Millera, dotyczący wyceny przedsiębiorstwa rynkowego. Według obu panów (Miller także jest noblistą!) o wartości przedsiębiorstwa decydują jego przyszłe dochody.

1986 - James McGill Buchanan Jr. (1919 - 2013 / Stany Zjednoczone)
Doktorat uzyskał w 1948 roku na University of Chicago za pracę Fiscal Equity in a Federal State, napisaną pod silnym wpływem Franka Knighta. Wieloletni profesor George Mason University w Fairfax w Wirginii. W 1957 roku był jednym ze współzałożycieli Centrum Ekonomii Politycznej im. Tomasza Jeffersona, przekształconego w 1969 roku w Centrum Badań Wyboru Publicznego (Center for Study of Public Choice); instytucja ta postawiła sobie za cel nadanie ekonomii wymiaru publicznego. W 1969 roku Buchanan został dyrektorem generalnym Centrum. Wraz z Gordonem Tullockiem stworzył teorię i szkołę wyboru publicznego. Wykładowca na University of Virginia, UCLA, Florida State University, Virginia Polytechnic Institute.
Uhonorowany za teorię wyboru publicznego. Centralnym problemem w obfitym dorobku Buchanana jest tzw. wybór społeczny. Buchanan uważa, że mechanizm wymiany działa zarówno na rynku dóbr i usług, jak i w polityce. Próbuje więc znaleźć wspólną teorię dla tych dwóch sfer życia, czyli teoria wyboru publicznego.
Buchanan analizuje wpływ transferu dochodów przez państwo na zaspokajanie indywidualnych i społecznych potrzeb. Uważa, że niemożliwa jest optymalna alokacja środków publicznych. Przeszkodą jest mechanizm kupowania głosów przez demokratycznych polityków, działalność różnych grup interesów i lobbystów (w tym grup trzymających władzę).

1987 - Robert Merton Solow (ur. 1927 / Stany Zjednoczone)
Od 1958 był profesorem Massachusetts Institute of Technology w Cambridge, obecnie profesor emerytowany tej uczelni. Wcześniej związany także z Uniwersytetem Columbia. Współpracował jako doradca ekonomiczny z prezydentami Kennedym i Johnsonem. Służył w armii amerykańskiej podczas II wojny światowej. W czasie studiów na Harvardzie był uczniem Leontiefa.
W opublikowanej w 1956 roku pracy zatytułowanej "A Contribution to the Theory of Economic Growth" przedstawił model wzrostu gospodarczego znany obecnie jako model wzrostu Solowa i będący modyfikacją modelu wzrostu Harroda-Domara, oparty na neoklasycznej funkcji produkcji, gdzie substytutem pracy staje się kapitał oraz postęp technologiczny.
Uhonorowany nagrodą Nobla za nowatorskie ujęcie technologii (w odróżnieniu od kapitału) oraz wkład do teorii wzrostu gospodarczego.

1988 - Morice Allais (1911 - 2010 / Francja)
Maurice Allais uczestniczył od 1951 roku w projekcie budowania wspólnej Europy. Odniósł się krytycznie do niektórych aspektów polityki gospodarczej zawartych w Traktacie Rzymskim i kolejnych, kluczowych dokumentach. Wyraził również zastrzeżenia w sprawie wprowadzenia wspólnej europejskiej waluty. W 2005 roku wyraził podobne zastrzeżenia odnośnie Europejskiej Konstytucji. Był zagorzałym przeciwnikiem polityki globalizacji.
Jedyny Francuz pośród ekonomicznych noblistów. Nagrodzony za teorię rynków i efektywnego wykorzystania zasobów. Następca Leona Walrasa, zajmował się ograniczeniami jego ogólnej teorii równowagi. Wskazywał na przykład, że jednostka nie zawsze maksymalizuje swoją użyteczność, na przykład wielu ludzi woli zachować 1000 złotych zamiast oddać je w zamian za 99 proc. szansę wygrania 10 tys. Opowiadał się za ilościową teorią pieniądza.

1989 - Trygve Haavelmo (1911-1999 / Norwegia)
Wieloletni profesor uniwersytetu w Oslo. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał z Norwegii do Stanów Zjednoczonych. W 1941 roku doktoryzował się na Uniwersytecie Harvarda. W 1947 roku wrócił na uniwersytet w Oslo, gdzie był dyrektorem Instytutu Ekonomii.
Nagrodę nobla otrzymał za swoje osiągnięcia na polu ekonometrii a zwłaszcza zastosowaniem rachunku prawdopodobieństwa w tej dziedzinie. Jego poprzednicy zakładali, że podstawowe modele ekonometryczne były dokładne, o ile warunki były stałe (założenie ceteris paribus). Haavelmo podważył to założenie, wskazując, że wszelkie teorie ekonomiczne mówią tylko o prawdopodobieństwie zajścia pewnego zdarzenia

1990 - Harry Max Markowitz (ur. 1927 / Stany Zjednoczone), Merton Howard Miller (1923 - 2000 / Stany Zjednoczone) i William Forsyth Sharpe (ur. 1934 / Stany Zjednoczone)
Harry M. Markowitz od 1982 roku był profesorem City University w Nowym Jorku. Stworzył tzw. teorię portfelową, dotyczącą optymalizacji inwestycji finansowych.
Merton H. Miller w latach 1953–1961 był profesorem Carnegie Mellon University, następnie University of Chicago. W pracy naukowej koncentrował się na problematyce rynku kapitałowego i finansowania przedsiębiorstw. Wspólnie z Franco Modiglianim, sformułował twierdzenie znane jako twierdzenie Modiglianiego-Millera, zgodnie z którym wartość przedsiębiorstwa nie zależy od wypłaconych dywidend, co oznacza, że w konsekwencji znaczący wzrost dywidend nie jest koniecznie pożądany, a koszt kapitału jest niezależny od struktury finansowej firmy, tj. od relacji między kapitałem własnym i kapitałem obcym.
William F. Sharpe był profesorem uniwersytetu w Waszyngtonie i Uniwersytetu Stanforda. Jeden z twórców teorii wyjaśniającej zależność (lub brak zależności) między strukturą kapitałową aktywów przedsiębiorstwa a polityką kształtowania dywidend oraz wartością rynkową tych aktywów. Jest jednym z twórców modelu wyceny aktywów kapitałowych (CAPM).
Nagroda przyznana za pionierskie osiągnięcia na polu ekonomii finansowej i corporate finance. Markowitz został nagrodzony jako twórca analizy portofolio, która umożliwia badanie złożonego portfela akcji, obligacji i innych papierów wartościowych tak, jakby zawierał tylko jeden papier wartościowy. Na podstawie portofolio Markowitza Sharpe w 1960 roku opracował model CAPM, do dziś stosowany we wszystkich instytucjach zarządzający funduszami powierniczymi i innymi tego typu. Osiągnięcia Markowitza i Sharpe'a posłużyły za podstawę teorii corporate finance rozwiniętej następnie przez Millera.

1991 - Ronald Harry Coase (1910 - 2000 / Stany Zjednoczone - pochodzenie brytyjskie)
Profesor University of Buffalo w latach 1951–1958, na University of Virginia w latach 1958–1964 a od 1964 był profesorem University of Chicago i redaktorem "Journal of Law and Economics".
Uhonorowany za badania nad znaczeniem kosztów transakcyjnych i praw własności dla struktury instytucjonalnej i funkcjonowania gospodarki. Przełomowym osiągnięciem Coase było wskazanie roli instytucji, takich jak firmy i kontrakty, w gospodarce. Wcześniejsi badacze uznawali instytucje za dane, dopiero Coase zaczął zastanawiać się, jaki mają one wpływ na ekonomię.
Coase zwrócił uwagę, że tradycyjne teorie mikroekonomiczne uwzględniają koszty produkcji i transportu, a pomijają  koszty zawarcia kontraktu. Tymczasem te koszty, zwane transakcyjnymi, pochłaniają znaczną część zasobów gospodarczych. Włączenie kosztów transakcyjnych do mikroekonomii było niewątpliwym wkładem Coase i jak widzimy zostało docenione przez szwedzkich akademików.

1992 - Gary Stanley Becker (ur. 1930 / Stany Zjednoczone)
Od 1970 roku profesor University of Chicago. Zaliczany jest do przedstawicieli tzw. ekonomicznej szkoły chicagowskiej postulującej m.in. minimalizowanie roli państwa w działalności gospodarczej. Analizując w latach 50. problemy dyskryminacji społecznej i rasowej przewidział ekonomiczną konieczność upadku apartheidu w Republice Południowej Afryki. Wprowadził do ekonomii pojęcie inwestycji w człowieka i wykazał opłacalność pomocy państwa w kształceniu bezrobotnych. Stworzył także nową dyscyplinę operującą na pograniczu polityki, prawa, psychologii, socjologii i kryminologii – ekonomiczną teorię przestępstw.
Nagroda za zastosowanie metod mikroekonomii w badaniach nad zachowaniem ludzi także w kontekście pozarynkowym (rozszerzenie dziedziny analizy mikroekonomicznej na szerokie spektrum spraw związanych z ludzkimi zachowaniami i interakcjami). Becker założył, że zachowania ludzi w różnych dziedzinach podlegają tym samym prawidłom. Gospodarstwa domowe, firmy i inne organizacje dążą do maksymalizacji pewnych wartości, takich jak użyteczność lub bogactwo.
Model Beckera zastosował swój model do badania czterech dziedzin: a) inwestycji w kapitał ludzki, b) zachowania rodziny (lub gospodarstwa domowego), w tym podziału pracy w rodzinie,  c) relacji pomiędzy przestępczością i karami oraz d) dyskryminacji na rynku pracy i dóbr.

1993 - Robert William Fogel (1926 - 2013 / Stany Zjednoczone) i Douglas Cecil North (ur. 1920 / Stany zjednoczone)
Robert W. Fogel w latach 1965–1975 oraz od 1981 profesor University of Chicago, w latach 1975–1981 wykładał na Uniwersytecie Harvarda i w Cambridge. Jeden z pionierów kliometrii – nowego kierunku badań historycznych, wykorzystującego metody ekonomiczne i ilościowe. Uważany jest również za jednego z pionierów historii kontrafaktycznej.
Douglass C. North studiował na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, gdzie obronił doktorat z ekonomii. Służył w armii amerykańskiej podczas II wojny światowej. Po wojnie przez wiele lat pracował na University of Washington w Seattle. W 1983 roku przeniósł się na Washington University w St. Louis w stanie Missouri.
Współtworzył nowy kierunek w historiografii – kliometrię, wykorzystującą matematyczną i statystyczną analizę do badania historii gospodarczej. Wprowadził teorie ekonomiczne do objaśniania zagadnień przemian gospodarczych i instytucjonalnych. Jeden ze współtwórców tzw. nowej ekonomii instytucjonalnej.
Laureaci z 1993 roku zostali uhonorowani za swoje osiągnięcia na polu historii gospodarczej. Obszarem zainteresowań Fogela był wpływ kolei żelaznych na rozwój ekonomiczny USA, rola niewolnictwa jako instytucji oraz studia nad zmianami demograficznymi. Obalił wcześniejsze poglądy, jakoby rozwój ekonomiczny był napędzany wielkimi i przełomowymi odkryciami. Większą rolę przypisał licznym drobnym zmianom w technice. Wbrew swoim poprzednikom niewielką rolę we wzrostu gospodarczego w XIX wieku przypisał rozwojowi transportu kolejowego.
North badał długoletnie trendy rozwojowe w USA i w Europie. Opublikował model wzrostu dla USA przed wojną secesyjną. W licznych książkach analizował rolę instytucji, takich jak ochrona praw własności, jako podstawy długoterminowego wzrostu. Ochrona indywidualnej własności była zdaniem Notha przyczyną sukcesu Holandii i Anglii w XVII i XVIII wieku i klęski Hiszpanii.

1994 - John Charles Harsanyi (1920 - 2000 / Stany zjednoczone - pochodzenie węgierskie), John Forbes Nash Jr. (ur. 1928 / Stany zjednoczone) i Reinhard Selten (ur. 1930 / Niemcy - urodzony we Wrocławiu)
John C. Harsanyi studiował na Uniwersytecie im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie. W 1956 roku wyemigrował z Węgier. W latach 1964-1990 wykładał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Jednym z jego zainteresowań naukowych była rola etyki i filozofii w kontekście ekonomii w teorii państwa opiekuńczego.
John F. Nash w latach 50. pracował w Massachusetts Institute of Technology w Cambridge, później jako profesor Uniwersytetu Princeton. Wynalazł on niemal równocześnie z Pietem Heinem grę planszową Hex.
Dramatyczny życiorys tego uczonego (z początku wykpiwanego przez kolegów z uczelni uważających go za dziwaka), ogromny wkład w rozwój teorii gier  został pokazany w ciekawym, choć nie pozbawionym nadmiernego patosu, filmie "Beatifull mind" - "Piękny umysł".
Reinhard Selten w 1957 roku uzyskał tytuł magistra matematyki na Uniwersytecie we Frankfurcie, a w 1961 roku na tej samej uczelni obronił doktorat. W 1965 roku w swojej pracy zatytułowanej "Spieltheoretische Behandlung eines Oligopolmodells mit Nachfrageträgheit" wprowadził koncept doskonałej równowagi Nasha w podgrach. Obecnie jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu w Bonn. Laureat kilku tytułów doktora honoris causa, między innymi Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu w 1996 roku.
Trzej wyżej wymienieni badacze nagrodę otrzymali za zastosowanie teorii gier w ekonomii. Nash wprowadził rozróżnienie między grami kooperatywnymi, gdzie możliwe jest wiążące dla obu stron rozwiązanie i grami niekooperatywnymi, gdzie nie ma możliwości wprowadzenia takich rozwiązań. Osiągnięciem Nasha było ustalenie, gdzie znajduje się stan równowagi dla gier drugiego typu. Selten jako pierwszy zastosował równowagę Nasha do analizy konkurencji pomiędzy nielicznymi dostawcami.
Harsanyi opracował metody analizy gier, gdy uczestnicy nie dysponują kompletną informacją. Położył tym samym fundamentu pod ekonomię informacji.

1995 - Robert Emerson Lucas Jr. (ur. 1937 / Stany Zjednoczone)
W latach 1967–1974 profesor Carnegie Mellon University w Pittsburghu, od 1975 roku profesor University of Chicago; jest członkiem Amerykańskiej Akademii Umiejętności w Bostonie (od 1980) oraz Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie (od 1981). Prowadzi badania w dziedzinie makroekonomii.
Uhonorowano go jako twórcę teorii racjonalnych oczekiwań. W uzasadnieniu swojej decyzji Królewska Akademia uznała Lucasa za najbardziej wpływowego ekonomistę od 1970 roku. Makroekonomiczna teoria racjonalnych zakłada, że ludzie uwzględniają w swoim postępowaniu całą dostępną im wiedzę i na jej podstawie podejmują racjonalne decyzje w sprawach dotyczących teraźniejszości i przyszłości. Opierając się na tym założeniu Lucas wyjaśniał naturę cyklów koniunkturalnych i trudności stojące przed polityką gospodarczą.
Spektakularnym osiągnięciem Lucasa było wyjaśnienie, na gruncie teorii racjonalnych oczekiwań, kształtowania się krzywej Philipsa w długim i krótkim okresie. Uważa się, że lepiej rozumiał krzywą Philipsa niż inni laureaci Nagrody - Samulson i Solow. Uwagę zwróciły też wnioski Lucasa dotyczące polityki gospodarczej - jej niepowodzenia często były spowodowane faktem, że ludzie dostosowywali swoje działania do działań rządu, czego rząd nie brał wcześniej pod uwagę. Innymi słowy, racjonalne oczekiwania wobec przyszłości zmieniały się, gdy zmieniała się polityka gospodarcza.

1996 - James Alexander Mirrlees (ur. 1936 / Wielka Brytania - Szkocja) i William Vickrey (1914-1996 / Stany Zjednoczone - pochodzenie kanadyjskie)
James A. Mirrlees w latach 1968–1995 był profesorem Uniwersytetu Oksfordzkiego, następnie Uniwersytetu Cambridge. Zajmuje się problemami teorii motywacji i asymetrii informacji w zarządzaniu i podejmowaniu decyzji. Jego prace służą także poszukiwaniu optymalnych stawek podatkowych. Jest autorem m.in. Models of Economics Growth (z I. Little, 1974).
William Vickrey w latach 1937-1947 pracował jako doradca podatkowy na Uniwersytecie Columbia, od 1958 był tam profesorem. Członek Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie. Opracował zasady przeprowadzania aukcji, nazwanej jego nazwiskiem (jest to tzw. system Vickreya). Podczas aukcji tego typu oferenci składają propozycje w zamkniętych kopertach, a zwycięzcą zostaje ten, który złożył najwyższą ofertę, ale płaci cenę niższą, zgłoszoną przez następnego z kolei uczestnika aukcji.
Otrzymali nagrodę Nobla za badania nad bodźcami rynkowymi w warunkach asymetrycznego dostępu do informacji. Asymetria informacji ma miejsce wtedy, gdy jedna ze stron transakcji ma lepszą wiedzę o przedmiocie transakcji i kontrahencie niż druga. Vickrey badał wpływ asymetrii informacyjnej na zachowania uczestników różnych aukcji, na przykład organizowanych przez ministrów finansów aukcji bonów skarbowych. Sformułował też model pomocny w projektowaniu podatków dochodowych. Wiadomo, że im bardziej progresywne opodatkowanie, tym większa równość materialna, ale tym mniej opłaca się przedsiębiorczość i pracowitość, co ma negatywny wpływ na całą gospodarkę. Model Vickreya pozwala zachować równowagę między sprzecznymi celami systemu podatkowego.
Model ten został rozwinięty później przez Mirrleesa. Przy okazji okazało się, że analiza przezeń zastosowana nadaje się do badania sytuacji, w których występuje asymetria informacji. Jednym ze zjawisk badanych przez Mirrleesa jest tzw. moralny hazard (moral hazard). Ma on miejsce wtedy gdy człowiek po ubezpieczeniu się w firmie ubezpieczeniowej zmienia swoje zachowanie na bardziej ryzykowne, co może narażać ubezpieczyciela na straty.

1997 - Robert Carhart Merton (ur. 1944 / Stany Zjednoczone) i Myron S. Scholes (ur. 1941 / Stany Zjednoczone)
Robert C. Merton był jednym z trzech ludzi którzy na początku lat 70. rozwijali rynkową analizę matematyczną opcji giełdowych. Wkrótce po otrzymaniu Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla, niemal zbankrutował i doprowadził do upadku funduszy Long Term Capital Management.
Myron S. Scholes był profesorem University of Chicago oraz Uniwersytetu Stanforda.
Merton i Scholes, razem z przedwcześnie zmarłym Fisherem Blackiem, opracowali pionierską metodę obliczania wartości instrumentów pochodnych. Merton i Black są autorami wzoru ich imienia służącego do obliczania wartości opcji europejskiej. Wzór Blacka-Scholesa jest obecnie powszechnie stosowany przez finansistów na całym świecie, także dzięki Mertonowi, który wynalazł nie tylko odmienną metodę jego wyprowadzania, ale także wiele nowych zastosowań. Black, Merton i Scholes położyli rozwinęli naukowe podejście do finansów.

1998 - Amartya Sen (ur. 1933 / Indie)
Studiował w Presidency College w Kalkucie i Trinity College w Cambridge, gdzie obronił w 1959 roku doktorat. Wykładał na wielu uczelniach indyjskich i zagranicznych (Oksford, Harvard, Cambridge, London School of Economics, uniwersytety w Delhi i Kalkucie). Był prezydentem wielu stowarzyszeń ekonomistów (w tym m.in. International Economic Association). Jest honorowym doradcą międzynarodowej organizacji pozarządowej Oxfam.
Sen jest pierwszym Hindusem, który otrzymał nagrodę Nobla z ekonomii. W ten sposób doceniono jego wkład w teorię ekonomii dobrobytu. W uzasadnieniu swojej decyzji Królewska Szwedzka Akademia Nauk przypomniała takie osiągnięcia Sena jak analiza podejmowania wspólnych decyzji przez duże grupy ludzi, metody mierzenia dobrobytu i ubóstwa w różnych krajach a zwłaszcza opracowania dotyczące zjawiska głodu w słabo rozwiniętych krajach. Amyarta Sen polemizował z opiniami, że główną przyczyną głodu jest niedostatek żywności. Na przykładach z Indii, Bangladeszu i krajów subsaharyjskich wykazywał, że głód może wystąpić nawet wtedy, gdy jest nadmiar żywności -  znaczenie mają tutaj niedostateczne dochody najuboższych warstw ludności.

1999 - Robert Alexander Mundell (ur. 1932 / Kanada)
W 1956 roku obronił doktorat na Massachusetts Institute of Technology. Profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku, University of Chicago i innych uczelni, doradca szeregu instytucji międzynarodowych (m.in. ONZ i Międzynarodowego Funduszu Walutowego). W swoich pracach naukowych zajmował się m.in. analizą roli kursów walutowych – wykazał, że reżimy kursowe mają istotny wpływ na skuteczność polityki pieniężnej danego kraju (tzw. model Mundella-Fleminga). Opracował także koncepcję optymalnego obszaru walutowego – strefy państw, które rezygnują ze swoich walut narodowych na rzecz wspólnej jednostki monetarnej. Idea ta legła u podstaw systemu euro.
Otrzymał Nobla za analizę polityki monetarnej i fiskalnej przy różnych reżimach kursowych i za teorią optymalnych obszarów walutowych. Położył teoretyczne podstawy pod politykę monetarną i fiskalną w otwartych gospodarkach. Teoria optymalnych obszarów walutowych umożliwiła wprowadzenie wspólnej waluty euro. Jest jednym z tych noblistów, którzy wywarli największy wpływ na rzeczywistość gospodarczą.

2000 - James Joseph Heckman (ur. 1944 / Stany Zjednoczone) i Daniel L. McFadden (ur. 1937 / Stany Zjednoczone)
James J. Heckman od 1977 roku profesor ekonomii na Uniwersytecie w Chicago, jest członkiem Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie (od 1992) i Amerykańskiej Akademii Umiejętności w Bostonie (od 1985).
Daniel L. McFadden w latach 1968–1979 i od 1990 profesor ekonomii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, od 1991 roku dyrektor Econometrics Laboratory przy tej uczelni; 1978–1991 wykładał w Massachusetts Institute of Technology i kierował tam Statistics Center.
Obaj badacze przyczynili się do bardziej skutecznego zastosowania metod statystycznych w badaniach mikroekonometrycznych. Nagrodę otrzymali za prace w dziedzinie "teorii i metod szeroko stosowanych w analizie statystycznej i zachowań poszczególnych osób i gospodarstw domowych". Mikroekonometria to bardzo specyficzna dziedzina - polega na budowaniu matematycznych modeli opisujących zachowanie gospodarstw domowych. Heckman zajmował się między oceną i projektowaniem rządowych programów wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i wpływem długotrwałego bezrobocia na szanse zdobycia pracy. McFadden wpływem pewnych nie uwzględnianych przez innych naukowców cech konsumentów na ich wybory. Opierając się na wnioskach ze swoich badań tworzył modele rozwoju komunikacji miejskiej.

2001 - George Arthur Akerlof (ur. 1940 / Stany Zjednoczone), Andrew Michael Spence (ur. 1943 / Stany Zjednoczone) i  Joseph Eugene Stiglitz (ur. 1943 / Stany zjednoczone)
George A. Akerlof studiował najpierw na Uniwersytecie Yale, gdzie ukończył studia ekonomiczne w 1962 roku, a następnie w Massachusetts Institute of Technology, gdzie w 1966 roku obronił doktorat z ekonomii. Profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Jego żona Janet Yellen także jest profesorem ekonomii, była szefem doradców ekonomicznych prezydenta Billa Clintona.
Michael Spence jest wykładowcą na Uniwersytecie Stanforda.
Joseph E. Stigliz od 2003 legitymuje się tytułem profesora akademickiego Columbia University; specjalizuje się w dziedzinie mikroekonomii. W latach 1993–1997 był szefem Zespołu Doradców Ekonomicznych Prezydenta Stanów Zjednoczonych, a w latach 1997–2000 głównym ekonomistą Banku Światowego. Jest założycielem organizacji Initiative for Policy Dialogue (IPD), skupiającej ekspertów w dziedzinie rozwoju międzynarodowego. Przewodniczy Brooks World Poverty Institute (BWPI) z Manchester University oraz jest członkiem Papieskiej Akademii Nauk Społecznych. Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla otrzymał (razem z George'em Akerlofem i Michaelem Spence'em) za analizę rynków charakteryzujących się asymetrią informacji. W 2001 roku Uniwersytet Karola w Pradze przyznał mu tytuł doktora honoris causa. Stiglitz znany jest z krytycznego spojrzenia na zarządzanie mechanizmem globalizacji, ekonomię ściśle wolnorynkową oraz niektóre międzynarodowe instytucje, takie jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Bank Światowy.
Wyżej wymienieni trzej amerykańscy badacze dostali nagrodę im. A. Nobla za analizę rynków z asymetrycznym dostępem do informacji. Rynki z asymetrycznym dostępem do informacji to takie, na których niektórzy uczestnicy posiadają więcej niż inni istotnych dla transakcji informacji. Na przykład pożyczający pieniądze wie o sobie zazwyczaj więcej niż bank, który udziela mu kredytu.
Akerlof badał rynki, na których sprzedawca ma lepszą niż kupujący wiedzę na temat jakości wyrobów. Szczególnie interesowały go rynki ubezpieczeń medycznych. Do jego pionierskich osiągnięć należy też wyjaśnienie jak asymetria informacji pomiędzy dłużnikami a wierzycielami doprowadza do nagłych wzrostów bankowych stóp procentowych w krajach trzeciego świata. Spence zajął się przypadkami, w których lepiej poinformowaniu uczestnicy rynku umacniają swoją pozycję rynkową przez kosztowne rozpowszechnianie posiadanej wiedzy. Jego badania szczególnie podkreślały rolę edukacji w sygnalizowaniu produktywności na rynku pracy. Opracowane przez Spence'a metody wykorzystywano też do badania jak firmy mogą używać dywidend do informowania akcjonariuszy o swojej zyskowności. Stigliz odwrotnie, badał, w jaki sposób gorzej poinformowaniu uczestnicy rynku sami zdobywają informacje od lepiej poinformowanych.

2002 - Daniel Kahnemann (ur. 1934 / Stany Zjednoczone - pochodzenie izraelskie) i Vernon Lomax Smith (ur. 1927 / Stany Zjednoczone)
Daniel Kahnemann doktorat z psychologii obronił na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley w 1961 roku, od 1993 jest profesorem psychologii na Uniwersytecie Princeton. Jest też wykładowcą Uniwersytetu w Jerozolimie i współpracownikiem kilkunastu uczelni amerykańskich i kanadyjskich.
Vernon L. Smith pracę doktorską obronił na Uniwersytecie Harvarda w 1955; od 2001 jest profesorem nauk prawnych i ekonomicznych George Mason University.
Laureaci otrzymali nagrodę za zastosowanie psychologii w ekonomii. Ekonomiści zaludniają świat swoich teorii osobnikami z gatunku homo economicus, czyli ludzi, którzy kierują się rozumem i wybierają te opcje, które ich zdaniem są dla nich w danej chwili najlepsze. Kahnemann zastąpił homo economicus normalnym człowiekiem, podlegającym prawidłom psychologii. Wykazał, że w pewnych warunkach ludzkie reakcje systematycznie odbiegają od racjonalizmu (aczkolwiek złośliwi krytycy prac ekonomistów od dawna twierdzili, że ludzie postępują racjonalnie, kiedy już wyczerpią wszystkie inne możliwości).
Zazwyczaj ekonomiści wyciągają wnioski na podstawie nie eksperymentów (jak na przykład fizycy lub chemicy), ale obserwacji rzeczywistości (podobnie jak choćby astronomowie). Nowatorstwo drugiego noblisty 2002 - Vernona Smitha polegało na użyciu laboratoryjnego eksperymentu do badań ekonomicznych. Wykazał między innymi, że dochód sprzedawcy zależy od wyboru metody aukcji - czegoś takiego nie byli wstanie stwierdzić badacze posługujący się homo economicus.

2003 - Robert Franklin Engle III (ur. 1942 / Stany Zjednoczone) i Sir Clive William John Granger (ur. 1934 / Wielka Brytania)
Robert F. Engle jest profesorem w Stern School of Business Uniwersytetu Nowojorskiego. W swojej działalności naukowej zajmuje się tworzeniem modeli ekonometrycznych, umożliwiających prognozowanie zmian stóp procentowych, kursów walut oraz badanie płynności rynków finansowych.
Clive W. J. Granger studiował na Uniwersytecie w Nottingham, gdzie uzyskał stopień licencjata z matematyki (1955) oraz obronił doktorat ze statystyki (1959); profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego.
Otrzymali nagrodę za metody analizy statystycznej w seriach czasowych. Szeregi czasowe to uporządkowane chronologicznie (czyli czasowo) zaobserwowane zjawiska, na przykład ceny akcji podczas sesji giełdowej lub roczny wzrost PKB w kolejnych latach. Wkładem Engle'a do badań szeregów czasowych było opracowanie metody modelu ARCH, czyli autoregresywnej warunkowej heteroskedatyczności (brzmi bardzo skomplikowanie, ale to przecież Nobel...). Model bardzo dokładnie odzwierciedla właściwości wielu szeregów czasowych i jest użytecznym narzędziem nie tylko dla badaczy, ale także dla osób inwestujących na rynkach finansowych.
Jego kolega Granger zajmował się badaniem szeregów danych makroekonomicznych. Odkrył zjawisko kointegracji, które odpowiednio wykorzystane umożliwia wyciąganie właściwszych niż poprzednio wniosków z badania niektórych szeregów czasowych.

2004 - Finn Erling Kydland (ur. 1943 / Norwegia) i Edward Christian Prescott (ur. 1940 / Stany zjednoczone)
Finn E.Kydland w latach 1997–2004 był profesorem ekonomii na Carnegie Mellon University w Pittsburghu (Pensylwania), od 1 lipca 2004 na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara. Od 1 marca profesor na Uniwersytecie w Stavanger. Członek National Bureau of Economic Research
Edward C. Prescott jest profesorem Uniwersytetu Stanu Arizona w Tempe, Arizona i doradcą w Banku Rezerwy Federalnej w Minneapolis w stanie Minnesota.
Wyróżniono ich za wkład w badanie dynamiki zjawisk makroekonomicznych i sił rządzących cyklami koniunktury. W swoich pracach wykazali w jaki sposób na budżety gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oddziałują ich ekonomiczne oczekiwania. Na przykład gospodarstwa oszczedzają tym mniej, im wyższego opodatkowania kapitału obawiają się w przyszłości, a firmy ustalają tym wyższe ceny i płace, im wyższą przewidują inflację.

2005 - Robert Aumann (ur. 1930 / Izrael) i Thomas Crombie Schelling (ur. 1921 / Stany Zjednoczone)
Robert Aumann pracę doktorską z matematyki ukończył na Massachusetts Institute of Technology. W 1956 roku rozpoczął pracę na wydziale Matematyki Hebrajskiego Uniwersytetu w Jerozolimie. Członek Amerykańskiej Akademii Nauk.
Thomas C. Schelling jest profesorem uniwersytetu Maryland. Najsłynniejszą książką Schellinga jest The Strategy of Conflict (Harvard University Press, 1960).
Zostali nagrodzeni za sporządzane na bazie teorii gier analizy, w których starali się odpowiedzieć na pytanie dlaczego niektóre grupy jednostek, organizacje i kraje odnoszą sukces włączając się do współpracy, podczas gdy inne w tym samym czasie ponoszą straty angażując się w konflikty. Ich ustalenia mogą pomóc w rozwiązywaniu sporów handlowych, a nawet w zapobieganiu wojnom.

2006 - Edmund Strother Phelps (ur. 1933 / Stany Zjednoczone)
Ukończył Amherst College, gdzie w 1955 roku uzyskał licencjat (B.A.), w cztery lata później otrzymał tytuł doktora na Yale University. Wykładał na Uniwersytecie Pensylwanii, obecnie pracuje na Columbia University.
Za zbudowanie „mikropodstaw” modeli makroekonomicznych stosowanych w polityce. Jednym ze szczególnych osiągnięć Phelpsa jest pokazanie, że państwo nie jest w stanie trwale zmniejszać bezrobocia poprzez zwiększanie inflacji.

2007 - Leonid Hurwicz (1917 - 2008 / Stany Zjednoczone - pochodzenie polsko-żydowskie), Eric Stark Maskin (ur. 1950 / Stany Zjednoczone) i Roger Bruce Myerson (ur. 1951 / Stany Zjednoczone)
Leonid Hurwicz podczas swojej kariery zawodowej pracował na wielu renomowanych uniwersytetach w USA w Minnesocie, Illinois, Chicago, Harvard, MIT, Berkeley, Stanford. Pracował także w krajach dalekiego wschodu jak – Indonezja, Indie, Chiny, Japonia. Był pracownikiem organizacji międzynarodowych (EKG ONZ – 1948) oraz konsultantem amerykańskich agencji rządowych i instytucji jak np. RAND Corporaerson.
Eric Maskin jest profesorem Professor Institute for Advanced Study oraz uniwersytetu Princeton.
Roger Myersonstudia ukończył na Harvardzie w 1973 roku, tam też uzyskał stopień doktora w1976 roku. Później w latach 1976–2001 pracował na uniwersytecie Northwestern w Evanston, na północnych przedmieściach Chicago. Od 2001 roku jest profesorem na Uniwersytecie Chicagowskim.
Otrzymali nagrodę za mikroekonomiczne modele, które mają pomagać w ocenie funkcjonowania i efektywności różnych rynków. Prace nad tą teorią określane są jako "mechanism design theory".

2008 - Paul Robin Krugman (ur. 1953 / Stany Zjednoczone)
Krugman pochodzi z amerykańskiej klasy średniej, jego ojciec był menedżerem w branży ubezpieczeń, dziadek – żydowskim imigrantem z Białorusi. W roku 1977 uzyskał doktorat na Massachusetts Institute of Technology i objął profesurę na Uniwersytecie Yale. W roku 1982 pracował ponadto jako doradca gospodarczy w administracji prezydenta Ronalda Reagana. Podczas kampanii prezydenckiej w 1992 r. był doradcą Billa Clintona, po wygranych wyborach nie otrzymał jednak żadnego stanowiska rządowego i podjął pracę profesora na Uniwersytecie Princeton.
Nagrodę Nobla otrzymał za opracowanie nowatorskich modeli "Nowej Teorii Handlu Międzynarodowego", która odbiega od poprzednich m.in. tym, że uwzględnia różnice geograficzne.
Paul Krugman jest twórcą tzw. Nowej Geografii Ekonomicznej – teorii wyjaśniającej m.in. zjawiska związane z procesem globalizacji.

2009 - Elinor Ostrom (1933 - 2012 / Stany Zjednoczone - pierwsza kobieta uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii) i Oliver Eaton Williamson (ur. 1932 / Stany Zjednoczone)
Elinor Ostrom wykładała na Indiana University Bloomington w Bloomington w stanie Indiana, gdzie otrzymała profesurę im. Arthura F. Bentleya (Professor of Political Science). Pracowała tam także jako Co-Director of the Workshop in Political Theory and Policy Analysis. Piastowała również stanowisko Founding Director of the Center for the Study of Institutional Diversity na Arizona State University w Tempe w stanie Arizona.
Nagrodę Nobla otrzymała za pracę "Analiza ekonomicznych aspektów rządzenia, szczególnie przez wspólnoty". Praca dotyczyła własności wspólnej, a w szczególności sposobów, w jaki są nadzorowane.
Oliver E. Williamson jest absolwentem MIT Sloan School of Management na Massachusetts Institute of Technology, gdzie otrzymał Bachelor of Science w zarządzaniu w 1955 roku, Stanford University w 1960 roku, gdzie otrzymał Master of Business Administration, oraz Carnegie Mellon University w 1963 roku, gdzie otrzymał doktorat (Ph.D.).
Od 1988 piastuje szereg stanowisk o randze profesora w business administration, ekonomii, i prawie na University of California, Berkeley, gdzie otrzymał profesurę "Edgar F. Kaiser Professor Emeritus" w Haas School of Business.
Nagrodę otrzymał za pracę "Analiza ekonomicznych warunków rządzenia, z wyszczególnieniem roli granic przedsiębiorstwa".
Praca zawiera rozwinięcie ekonomii instytucjonalnej, zajmującej się badaniami rozmiarów firm na rynku.

2010 - Peter Arthur Diamond (ur. 1940 / Stany Zjednoczone), Dale Thomas Mortensen (ur. 1939 / Stany Zjednoczone) i Christopher Antoniou Pissarides (ur. 1948 / Wielka Brytania - pochodzenie cypryjskie)
Otrzymali Nagrodę Nobla za "wybitne analizy dotyczące problemów rynku pracy". Nobliści pracują na trzech różnych uniwersytetach. Peter Diamond jest profesorem słynnego MIT - Massauchusetts Institute of Technology. Zajmuje się badaniami nad bezpieczeństwem socjalnym, wynagrodzeniami, a także podatkami. Dale T. Mortensen wykłada na Uniwersytecie Północnozachodnim (Northwestern University) w amerykańskim stanie Illinois. Z kolei Christopher A. Pissarides pracuje w renomowanej London School of Economics, która uchodzi za jedną z najlepszych uczelni ekonomicznych na świecie.

2011 - Thomas John Sargent (ur. 1943 / Stany Zjednoczone) i Christopher Albert Sims (ur. 1942 / Stany Zjednoczone)
Thomas J. Sargent działa głównie na polu makroekonomii. Zajmował się m.in. teorią racjonalnych oczekiwań. W przeszłości związany m.in. z University of Chicago oraz Stanford University, obecnie zaś z New York University.
Christopher A. Sims w latach 1959-1963 studiował matematykę na Harvard University. Uzyskał stopień BA magna cum laude. W 1968 roku uzyskał stopień doktora w dziedzinie ekonomii. Wykładał na Harvardzie, na University ofMinnesota, Yale University, a od 1999 roku na Princeton University. Zajmuje się analizą związków pomiędzy polityką ekonomiczną rządów i banków centralnych, a makroekonomicznymi zmiennymi, takimi jak PKB, inflacja, zatrudnienie, czy inwestycje.
Oboje uczeni zostali uhonorowani nagrodą Nobla „za empiryczne badania nad przyczynami i skutkami w makroekonomii”.

2012 - Lloyd Stowell Shapley (ur. 1923 / Stany Zjednoczone) i Alvin Elliot Roth (ur. 1923 / Stany Zjednoczone)
Lloyd S. Shapley jest profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles na Wydziale Matematyki i Ekonomii. Jego prace miały ogromny wkład w rozwój teorii gier. W środowisku naukowym jest uważany wręcz za personifikację teorii gier. W 2012 roku wraz z Alvinem E. Rothem został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii. Sam uważa się za matematyka i jak sam twierdzi, nigdy nawet nie uczęszczał na wykłady z ekonomii. Shapley stworzył pojęcie gier stochastycznych, indeks siły Shapleya-Shubika i lemat Shapleya-Folkamana.
Nagrodę Nobla Shapley otrzymał m.in. za zamodelowanie i rozwiązanie problemu optymalizacyjnego zwanego problemem stabilnego małżeństwa. Jest to problem, w którym każdy kawaler i panna na wydaniu posiadają swój ranking płci przeciwnej i trzeba ich tak połączyć w pary małżeńskie, żeby w żadnym małżeństwie nie doszło do zdrady. Okazuje się, że bez względu na ranking indywidualnych preferencji, zawsze istnieje szczęśliwe rozwiązanie tego problemu. Wspólnie z Davidem Galem, Shapley stworzył wydajny algorytm rozwiązujący ten problem. W szerszym kontekście, problem stabilnych małżeństw jest wariantem problemu poszukiwania skojarzenia w grafach, istotnego w zagadnieniach, w których występują dwa zbiory, których elementy należy ze sobą powiązać. W kategoriach skojarzenia można myśleć np. o przydzielaniu tematów prezentacji na studiach, przydzielaniu nerek biorcom, czy też o negocjacjach międzynarodowych. Praca Shapleya ma jednak bardzo mało wspólnego z analizą rynków w przypadku niedoborów, jak wspominały niektóre polskie media.
Alvin E. Roth studiował badania operacyjne na Columbia University (B.A w 1971 roku), a następnie Stanford University (M.S. w 1973, doktorat w 1974 roku). Po studiach pracował na University of Illinois i University of Pittsburgh. Od 1998 roku pracuje w Harvard Business School.
Nagrodę Nobla otrzymał za za „teorię stabilnego dostosowania i wykorzystanie projektowania rynku”.

2013 - Eugene Francis "Gene" Fama (ur. 1939 / Stany Zjednoczone), Lars Peter Hansen (ur. 1952 / Stany Zjednoczone) i Robert James "Bob" Shiller (ur. 1946 / Stany Zjednoczone)
Eugene F. Fama to amerykański ekonomista, profesor finansów, znany z prac z teorii portfela i wyceny aktywów, zarówno teoretycznie, jak i empiryczne. Zdobył tytuł licencjata w Tufts University w 1960 roku, i doktorat w Booth Szkole Biznesu przy Uniwersytecie w Chicago pod kierunkiem noblisty Mertona Millera i Harrego Roberts`a. Był pierwszym ekonomistą, który starał się przeanalizować, jak ceny akcji reagują na różne światowe wydarzenia.
Lars P. Hansen to wybitny profesor ekonomii na Uniwersytecie w Chicago. Najbardziej znany z pracy "Ogólna metoda momentów", jest on również wybitnym makroekonomistą, koncentrującym się na powiązaniach między finansami i realnymi sektorami gospodarki.
Robert J. Shiller to profesor ekonomii na Uniwersytecie Yale i wykładowca w Yale School of Management. Wniósł wielki wkład w pionierskie badania wahań na rynkach finansowych, a ich wpływie na dynamikę cen aktywów.
Całej trójce panów nagroda Nobla została przyznana za empiryczne badania, dotyczące zmian cen aktywów, takich, jak akcje i obligacje. Ich prace pomogły zrozumieć, jak działają rynki finansowe. Nagrodzeni ekonomiści sprawdzali, czy ceny aktywów da się przewidzieć na krótką i na długą metę. Fama wykazał, że w krótkim okresie ceny z przeszłości nie mogą posłużyć do przewidywania cen w przyszłości. Shiller udowodnił natomiast, że zyski z aktywów da się przewidzieć w dłuższym okresie - 3-5 lat. Hansen opracował metody badawcze, które pomagają oszacować różnego rodzaju teorie dotyczące cen aktywów.

2014 - Jean Tirole (ur. 1953 / Francja)
Jean Tirole jest profesorem na Uniwersytecie w Tuluzie. Tytuł doktora zdobył na słynnym Massachusetts Institute of Technology. W 1989 roku dostał tytuł Doktora Honoris Causa Uniwersytetu w Brukseli, w 2007 roku London Business School i Uniwersytetu w Montrealu, w 2011 roku Uniwersytetu w Mannheim, a w 2012 roku uczelni w Atenach i Rzymie. W swojej karierze napisał około 200 publikacji naukowych i 10 książek.
Jean Tirole wyróżnienie to otrzymał, który został uhonorowany za analizę siły rynku i regulacji. Badania laureata dotyczą między innymi karteli i monopoli. Pozwalają one między innymi zrozumieć, jak regulować branże zdominowane przez jedną lub kilka firm. Głównym osiągnięciem laureata jest wytłumaczenie, jak wielkie przedsiębiorstwa - giganci w poszczególnych branżach - wpływają na dany rynek i jak zmieniają jego funkcjonowanie.
Wiele branż jest zdominowanych przez niewielką liczbę ogromnych przedsiębiorstw, a nawet są zupełnie zmonopolizowane. Działanie takich pozostawionych bez regulacji rynków, daje często niepożądane społecznie efekty - ceny wyższe niż usprawiedliwiałyby to koszty produkcji albo bezproduktywne firmy blokujące dostęp do rynku nowym graczom. Od połowy lat 80. Jean Tirole dał badaniom na temat tych problemów zupełnie nowe życie, próbując odpowiedzieć na pytanie, jak bardzo rządy mogą interweniować w tych kwestiach.

2015 - Angus Deaton (ur. 1945 / Wielka Brytania)
Angus Deaton jest obecnie profesorem na Uniwersytecie Princeton. Laureat ma 69 lat, Pochodzi ze Szkocji. Wyróżniono go za „analizę konsumpcji, ubóstwa i dobrobytu”. „By opracować politykę promującą dobrobyt i redukującą ubóstwo, musimy najpierw zrozumieć indywidualne wybory konsumpcyjne” - wskazano w uzasadnieniu, podkreślając, że Deaton bardziej niż ktokolwiek inny przyczynił się do zrozumienia tego zagadnienia.
Deaton urodził się w Edynburgu, w Szkocji, fundacji i wykształconych jako uczony w Fettes College tam. Zdobył tytuł licencjata, magistra i DPhil na Uniwersytecie w Cambridge, w 1975 roku z pracy magisterskiej pt. „Modele popytu konsumentów i ich zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa”, gdzie był wykładowcą w Fitzwilliam College i oficer badania pracy z Richarda Stone'a i Terry Barker w Wydział Ekonomii Stosowanej. Deaton był profesorem ekonometrii na Uniwersytecie w Bristolu przed przejściem w 1983 roku na Uniwersytecie Princeton, gdzie jego powołanie było sugerowane przez Johna P. Lewis, byłego dziekana WWS. On jest Dwight D. Eisenhower profesor spraw międzynarodowych i profesor ekonomii i Spraw Międzynarodowych w Woodrow Wilson Szkoły oraz Wydziału Ekonomii w Princeton. Posiada zarówno obywatelstwo brytyjskie i amerykańskie.

2016 - Oliver Hart (ur. 1948 / Wielka Brytania) i Bengt Holmström (ur. 1949 / Finlandia)
Oliver Hart (ur. 9 października 1948 w Londynie) – brytyjski ekonomista związany z Uniwersytetem Harvarda, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii z 2016 roku. Wykształcenie: Uniwersytet Princeton (1974), University of Warwick (1972).
Bengt Holmström (18 kwietnia 1949 w Helsinkach) – fiński ekonomista, związany z Massachusetts Institute of Technology, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii z 2016 roku Wykształcenie: Stanford University, Stanford Graduate School of Business, Uniwersytet Helsiński.
Obaj laureaci otrzymali tegoroczną nagrodę za wkład w teorię kontraktu. W uzasadnieniu przyznania im ekonomicznego Nobla podkreślono, że ich prace „tworzą intelektualne podstawy projektowania polityki i instytucji w wielu dziedzinach, od przepisów o bankructwie po konstytucje polityczne”. Wskazano, że „nowe instrumenty teoretyczne stworzone przez Harta i Holmströma są cenne dla zrozumienia rzeczywistych kontraktów i instytucji, a także potencjalnych pułapek w projektowaniu kontraktów”. Holmström i Hart pomogli zrozumieć takie kwestie jak uzależnione od wyników wynagrodzenia kadry kierowniczej najwyższego szczebla. Prace tegorocznych laureatów „rzucają światło na to, jak kontrakty pomagają ludziom radzić sobie ze sprzecznymi interesami”.

2017 - Richard H. Thaler (ur. 1945 / Stany Zjednoczone)
Richard H. Thaler (ur. 12 września 1945 w East Orange) – amerykański ekonomista, jeden z reprezentantów finansów behawioralnych, która bada, jak emocje i myślenie (m.in. błędy poznawcze) wpływają na ekonomiczne decyzje jednostek oraz na funkcjonowanie rynków. Współpracownik noblisty Daniela Kahnemana.
Badania uczonego przyczyniły się do dynamicznego rozwoju ekonomii behawioralnej. Ekonomista z amerykańskiego Uniwersytetu w Chicago dzięki swoim badaniom empirycznym i koncepcjom teoretycznym był w stanie „wybudować pomost między analizą psychologiczną i procesem podejmowania decyzji przez jednostki”. Thaler rozwinął tzw. teorię rachunkowości umysłowej, która wyjaśnia, jak ludzie upraszczają decyzje finansowe, tworząc oddzielne konta w swojej świadomości.
Noblista zajmuje się także preferencjami społecznymi. W swoich badaniach wykazał, jak poczucie sprawiedliwości konsumentów może odwieść przedsiębiorstwa od zamiaru podnoszenia cen w okresach zwiększonego popytu, ale nie w okresach rosnących kosztów. Wspólnie z laureatami ekonomicznego Nobla z 2002 roku Danielem Kahnemanem oraz Jackiem Knetschem zaprojektował grę dyktator - narzędzie eksperymentalne, które było później wykorzystywane przez naukowców na całym świecie do badania postaw fair.

2018 - William D. Nordhaus (ur. 1941 / Stany Zjednoczone) i Paul M. Romer (ur. 1955 / Stany Zjednoczone)
William Dawbney Nordhaus, „Bill” (ur. 31 maja 1941 w Albuquerque) – amerykański ekonomista, profesor ekonomii na Uniwersytecie Yale’a (w Connecticut), laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2018 rok (badania nad tym, jak ekonomia współgra ze środowiskiem naturalnym).
Michael Paul Romer (ur. 7 listopada 1955 w Denver) – amerykański ekonomista i przedsiębiorca, profesorem ekonomii w Szkole Biznesu Sterna na Uniwersytecie Nowojorskim, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2018 rok (rozważania nad naturą wzrostu gospodarczego w warunkach dynamicznego rozwoju innowacji).

2019 - Abhijit Banerjee (ur. 1961 / Stany Zjednoczone - pochodzenie indyjskie), Esther Duflo (ur. 1972 / Stany Zjednoczone, pochodzenie francusko-amerykańskie - druga kobieta uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii) i Michael Kremer (ur. 1964 / Stany Zjednoczone)
Zespół naukowców otrzymał to wyróżnienie za badania nad praktycznymi sposobami łagodzenia skutków ubóstwa. Tegoroczni laureaci wprowadzili nowe podejście, jeśli chodzi o uzyskanie wiarygodnych odpowiedzi dotyczących najlepszych sposobów walki z globalnym ubóstwem. Akademia zwróciła też uwagę, że praca ekonomistów pokazała, w jaki sposób można rozwiązać problem ubóstwa, zadając bardziej precyzyjne pytania dotyczące edukacji i opieki zdrowotnej. Rezultatem przeprowadzenia jednego z badań było to, że ponad pięć milionów indyjskich dzieci skorzystało ze skutecznych korepetycji.
Abhijit Vinayak Banerjee (beng. অভিজিৎ বিনায়ক বন্দ্যোপাধ্যায়; ur. 21 lutego 1961 w Mombaju) – indyjski ekonomista, pracownik Massachusetts Institute of Technology, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii w 2019 roku wraz Esther Duflo (która jest jego żoną od 2015 roku) i Michaelem Kremerem.
Esther Duflo (ur. 25 października 1972) – francusko-amerykańska ekonomistka pracująca na Massachusetts Institute of Technology. Odegrała wiodącą rolę w szerokiej popularyzacji eksperymentów terenowych w ekonomii. Jej główne obszary badań to ubóstwo, ekonomia rozwoju i zagadnienia mikroekonomii ważne dla krajów rozwijających się, takie jak empiryczna ocena efektywności programów rozwojowych, ekonomia edukacji, opieki zdrowotnej, gospodarstwa domowego, czy dostępu do rynków finansowych.
Uhonorowano ją szeregiem wyróżnień, takich jak MacArthur Fellowship, John Bates Clark Medal, Nagroda Księcia Asturii, oraz wsparciem Gates Foundation. Jest m.in. współzałożycielką i dyrektorką Abdul Latif Jameel Poverty Action Lab na MIT i pracowniczką naukową NBER. W 2019 roku została laureatką nagrody im. Nobla z ekonomii (wspólnie z Abhijitem Banerjeem i Michaelem Kremerem).
Michael Robert Kremer (ur. 1964) – amerykański ekonomista, pracownik Uniwersytetu Harvarda, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii w 2019 roku wraz Abhijitem Banerjee i Esther Duflo.

2020 - Paul Robert Milgrom (ur. 1948 / Stany Zjednoczone) i Robert Butler Wilson Jr. (ur. 1937 / Stany Zjednoczone)
Wyróżnienie przyznano za ulepszenie znanej w mikroekonomii teorii aukcji, badającej zachowania i strategie uczestników takich transakcji w sektorze prywatnym i publicznym. Teoria przyniosła korzyści sprzedawcom, kupcom i podatnikom na całym świecie. Tegoroczni laureaci zaczęli od fundamentalnej teorii, by potem użyć ich w praktyce. Ich odkrycia są wielką korzyścią dla społeczeństwa.
Paul Robert Milgrom (ur. 20 kwietnia 1948) - amerykański ekonomista. Jest profesorem nauk humanistycznych i nauk ścisłych Shirley i Leonarda Ely na Uniwersytecie Stanforda. Stanowisko to piastował od 1987 r. Milgrom jest ekspertem w dziedzinie teorii gier, w szczególności teorii aukcji i strategii cenowych. Jest laureatem nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych w 2020 r., wraz Robertem B. Wilsonem za ulepszenie teorii aukcji i wynalazki nowych formatów aukcji.
Jest współtwórcą twierdzenia o zakazie handlu wraz z Nancy Stokey. Jest współzałożycielem kilku firm, z których najnowsza, Auctionomics, dostarcza oprogramowanie i usługi, które tworzą efektywne rynki dla złożonych aukcji i giełd komercyjnych .
Milgrom i jego promotor Robert B. Wilson zaprojektowali protokół aukcyjny używany przez FCC do określenia, która firma telefoniczna otrzymuje częstotliwości komórkowe. Milgrom kierował również zespołem, który zaprojektował aukcję motywacyjną na lata 2016–2017, która była aukcją dwustronną mającą na celu przeniesienie częstotliwości radiowych z transmisji telewizyjnych na bezprzewodowe zastosowania szerokopasmowe.
Robert Butler Wilson, Jr. (ur. 16 maja 1937) jest amerykańskim ekonomistą i honorowym profesorem zarządzania Adamsa, emerytowanym na Uniwersytecie Stanforda. Wspólnie ze swoim kolegą i byłym swoim studentem z uniwersytetu (Paul R. Milgrom) otrzymał Nagrodę Nobla 2020 w dziedzinie ekonomii. Dwóch kolejnych jego uczniów, Alvin E. Roth i Bengt Holmström, również jest laureatami Nagrody Nobla.
Wilson jest znany ze swojego wkładu w naukę o zarządzaniu i ekonomię biznesu. Jego praca doktorska wprowadziła sekwencyjne programowanie kwadratowe, które stało się wiodącą metodą iteracyjną w programowaniu nieliniowym. Wraz z innymi ekonomistami matematycznymi ze Stanford Business School pomógł przeformułować ekonomię organizacji przemysłowej i teorię organizacji, wykorzystując teorię gier niewspółpracujących. Jego badania nad nieliniowymi ustaleniami cen wpłynęły na politykę dużych firm, szczególnie w branży energetycznej, a zwłaszcza energii elektrycznej.

2021 - David Edward Card (ur. 1956 / Kanada), Joshua David Angrist (ur. 1960 / Stany Zjednoczone, pochodzenie izraelskie), Guido Wilhelmus Imbens (ur. 1963 / Stany Zjednoczone, pochodzenie holenderskie)
Nagrodę przyznano za opracowanie metodologii pozwalającej skuteczniej interpretować wyniki naturalnych eksperymentów. Badania Davida Carda, Joshui Angrista i Guido Imbensa pokazały, jakie wnioski na temat przyczyny i skutków można wyciągnąć z naturalnych eksperymentów. Prace naukowców dokonały rewolucji w badaniach empirycznych.
David Card analizował wpływ płac minimalnych, imigracji i edukacji na rynek pracy. Jego badania z początku lat 90. podważyły konwencjonalne podejście, prowadząc do nowych analiz i dodatkowych spostrzeżeń. Joshua Angrist i Guido Imbens w swoich badaniach wykazali, jak z naturalnych eksperymentów można wyciągać precyzyjne wnioski o przyczynie i skutku.
Dane z eksperymentów tego rodzaju nie są proste do interpretacji. Za przykład podano wydłużenie obowiązku szkolnego o rok, a także analizę metodologiczną opracowaną w latach 90. właśnie przez Angrista i Imbensa.
David Edward Card (ur. 1956) – kanadyjski ekonomista, profesor ekonomii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Zajmuje się głównie empiryczną mikroekonomią pracy. Jest znany dzięki innowacyjnym ekonometrycznie, opartym o quasi-eksperymenty badaniom, których rezultaty odkrywały słabości przyjmowanych wcześniej założeń i teorii, i pomagały je rozwijać. Laureat Nagrody im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2021 rok razem z Joshuą Angristem i Guidem Imbensem.
Joshua David Angrist (ur. 18 września 1960) jest izraelsko-amerykańskim ekonomistą i profesorem ekonomii Forda w Massachusetts Institute of Technology. W 2021 Angrist został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii, razem z Davidem Cardem i Guido Imbensem. Angrist i Imbens podzielili połowę nagrody „za ich metodologiczny wkład w analizę związków przyczynowych”. Plasuje się wśród najlepszych na świecie ekonomistów w ekonomii pracy, ekonomii miejskiej, oraz ekonomice edukacji. Jest znany z wykorzystania wzorów badań quasi-eksperymentalnych (takich jak zmienne instrumentalne) w badaniach skutków polityki publicznej i zmianach warunków gospodarczych lub społecznych. Jest współtwórcą i współproducentem oraz dyrektorem MIT szkoły skuteczności i inicjatywy nierówności, która bada relacje między kapitałem ludzkim i nierówności dochodów w USA.
Guido Wilhelmus Imbens (ur. 3 września 1963 w Geldrop) – holendersko-amerykański ekonomista specjalizujący się w ekonometrii, laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii (2021).

2022 - Ben Shalom Bernanke (ur. 1953 / Stany Zjednoczone), Douglas Warren Diamond (ur. 1953 / Stany Zjednoczone), Philip Hallen Dybvig (ur. 1955 / Stany Zjednoczone)
Nagrodę przyznano za badania na temat banków i kryzysów finansowych.
Ben Shalom Bernanke (ur. 13 grudnia 1953 w Auguście w stanie Georgia) – amerykański ekonomista, od 2006 do stycznia 2014 przewodniczący Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej (Fed). Od sierpnia 2002 do czerwca 2005 był członkiem Rady Gubernatorów Rezerwy Federalnej, zaś w latach 2005–2006 był przewodniczącym prezydenckiej Rady Doradców Ekonomicznych. „Tygodnik Time” ogłosił go Człowiekiem Roku 2009. Laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2022 rok.
Urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego ojciec prowadził wraz z wujem aptekę odkupioną od jego dziadka, Jonasa Bernanke, który przed wyemigrowaniem do Stanów Zjednoczonych mieszkał w Przemyślu. Szkołę średnią ukończył w 1971 w Dillon (w stanie Karolina Południowa), tytuł magistra otrzymał (z najwyższym wyróżnieniem) w 1975 na Uniwersytecie Harvarda, zaś stopień doktora nadał mu w 1979 Massachusetts Institute of Technology. Uczył na Uniwersytecie Stanforda w latach 1979–1985, następnie został profesorem na wydziale ekonomii Uniwersytetu w Princeton. Wydziałem tym zarządzał od 1996 do 2002. Dał kilka wykładów w London School of Economics na temat teorii i polityki pieniężnej i napisał trzy podręczniki o makroekonomii. W pracy akademickiej specjalizował się w ekonomicznej analizie przyczyn kryzysu z lat 1929–1933, których upatrywał, podobnie jak Milton Friedman, głównie w błędnej polityce monetarnej banków centralnych.
W marcu 2005, na kilka miesięcy przed objęciem funkcji przewodniczącego CEA wygłosił wykład, w którym argumentował, że to międzynarodowe czynniki ekonomiczne (w szczególności, globalny przerost oszczędności – ang. global savings glut) są główną przyczyną nierównowagi bilansu płatniczego Stanów Zjednoczonych. Wykład był kontrowersyjny, ponieważ wielu ekonomistów uważało, że przyczyną są wydatki rządowe i cięcia podatków wprowadzone przez administrację George’a Busha. Między innymi z tego powodu uważano, że jak na potencjalnego szefa Fed (który powinien być niezależny politycznie), Bernanke jest zbyt mocno związany z Bushem.
24 października 2005 prezydent George W. Bush wyznaczył go na następcę Alana Greenspana, Przewodniczącego Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych. Po zatwierdzeniu przez Senat Bernanke pełnił tę funkcję od 1 lutego 2006 do 31 stycznia 2014 roku, kiedy to zastąpiła go Janet Yellen.
Od lutego 2014 jest honorowym pracownikiem naukowym i rezydentem programu badań ekonomicznych w Brookings Institution.
Douglas Warren Diamond (ur. październik 1953) - amerykański ekonomista. Obecnie jest profesorem finansów Merton H. Miller Distinguished Service na University of Chicago Booth School of Business, gdzie wykłada od 1979 roku. Diamond specjalizuje się w badaniu pośredników finansowych, kryzysów finansowych i płynności. Jest byłym prezesem American Finance Association (2003) i Western Finance Association (2001-02). Laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2022 rok.
Diamond jest najbardziej znany ze swojej pracy nad kryzysami finansowymi i panikami bankowymi, w szczególności z wpływowym modelem Diamond-Dybvig opublikowanym w 1983 roku oraz Diamentowym modelem monitorowania delegowanego opublikowanym w 1984 roku. 2016 roku otrzymał nagrodę CME Group - MSRI Prize w innowacyjnych aplikacjach ilościowych.
Philip Hallen Dybvig (ur. 22 maja 1955) – amerykański ekonomista. Laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2022 rok.
Studiował matematykę i fizykę Uniwersytecie Indiany, zdobył bakalaureat w 1976 roku. Następnie w latach 1976-1977 brał udział w programie studiów doktorskich z ekonomii na Uniwersytecie Pensylwanii. W 1978 roku zdobył tytuł magistra ekonomii, a w 1979 roku doktorat na Uniwersytecie Yale.
W 1979 roku był wykładowcą na część etatu na stażu podoktorskim na Uniwersytecie Yale. Między 1980 a 1981 rokiem był adiunktem ekonomii na Uniwersytecie Princeton. Od lipca 1981 do grudnia 1988 roku pełnił rozmaite stanowiska na Uniwersytecie Yale. W okresie lipiec 1988-grudzień 1988 był profesorem wizytującym w Olin Business School na Washington University in St. Louis, potem do sierpnia 1990 był tam profesorem ekonomii. Od września 1990 pełni na tej uczelni funkcję Boatmen's Bancshares Professor of Banking and Finance. W międzyczasie, w latach 2010–2021 był dyrektorem Institute of Financial Studies na Southwestern University of Finance and Economics w Chengdu.
Dybvig współpracował z Douglasem Diamondem nad bankowym modelem Diamonda–Dybviga.
W 1986 roku otrzymał nagrodę Sloan Research Fellowship.

2023 - Claudia Goldin (ur. 14 maja 1946 / Stany Zjednoczone - trzecia kobieta uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii)
Claudia Goldin (ur. 14 maja 1946) – ekonomistka amerykańska, profesor ekonomii Uniwersytetu Harvarda, dyrektorka jednego z programów badawczych NBER, i przewodnicząca Amerykańskiego Towarzystwa Ekonomicznego w kadencji 2013–14. Laureatka Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2023 rok. Jest specjalistką historii gospodarczej Stanów Zjednoczonych, oraz wiodącą badaczką empirycznej mikroekonomii dyskryminacji, różnic preferencji i nierówności ekonomicznych związanych z płcią.
Nagrodę Nobla Claudii Goldin przyznano za pogłębienie wiedzy na temat sytuacji kobiet na rynku pracy. W uzasadnieniu przyznania nagrody czytamy: „Kobiety są zdecydowanie niedostatecznie reprezentowane na światowym rynku pracy, a pracując, zarabiają mniej niż mężczyźni. Claudia Goldin przeszukała archiwa i zebrała dane z USA z ponad 200 lat, co pozwoliło jej wykazać, w jaki sposób i dlaczego różnice między płciami w zarobkach i wskaźnikach zatrudnienia zmieniały się na przestrzeni czasu”.

2024 - Daron Acemoğlu (ur. 1967 / Stany Zjednoczone, pochodzenie ormiańskie, urodzony w Stambule), Simon Johnson (ur. 1963 / Stany Zjednoczone, pochodzenie brytyjskie, urodzony w Sheffield), James A. Robinson (ur. 1960 / Wielka Brytania)
Nagrodę przyznano za „badania nad tym, jak powstają instytucje i jak wpływają na dobrobyt”. Tegoroczni laureaci wykazali znaczenie instytucji społecznych dla dobrobytu kraju. Społeczeństwa o słabych rządach prawa i instytucjach, które wykorzystują ludność, nie generują wzrostu ani zmian na lepsze. Badania laureatów pomagają nam zrozumieć, dlaczego tak się dzieje". Nagrodzeni ekonomiści wskazali, że jednym z wyjaśnień różnic w dobrobycie krajów są instytucje społeczne, które zostały wprowadzone podczas kolonizacji, przy czym „instytucje integracyjne były często wprowadzane w krajach, które były biedne, gdy zostały skolonizowane, co z czasem doprowadziło do ogólnego dobrobytu ludności”.
Daron Acemoğlu (ur. 3 września 1967 w Stambule) – turecko-amerykański ekonomista pochodzenia ormiańskiego, wykładowca akademicki, od 1993 roku działający w Stanach Zjednoczonych. Wraz z Simonem Johnsonem i Jamesem Alanem Robinsonem laureat Nagrody Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za 2024 rok za „badania nad tym, jak powstają instytucje i jak wpływają na dobrobyt”.
W lipcu 1989 ukończył studia ekonomiczne na University of York (B.A.), rok później uzyskał tytuł magistra (MSc.) na London School of Economics (LSE), gdzie w listopadzie 1992 roku zdobył stopień doktora (PhD). W latach 1992–1993 wykładowca LSE, a od 1993 związany z Massachusetts Institute of Technology (MIT). Daron Acemoğlu ma podwójne obywatelstwo – amerykańskie i tureckie.
Jego zainteresowania naukowe obejmują m.in. ekonomię polityczną, zagadnienia rozwoju i wzrostu gospodarczego (m.in. rola technologii i innowacji, kapitału ludzkiego), kwestie nierówności płac i dochodów. Jego zdaniem za nierówności pomiędzy krajami odpowiadają instytucje polityczne i ekonomiczne, a nie np. klimat, geografia czy kultura. Jest opisywany mianem politycznego centrysty opowiadającego się za regulowaną gospodarką rynkową. Jeden z redaktorów naczelnych Review of Economics and Statistics (2001–2007) i Econometrica (od 2007).
W 2005 roku otrzymał John Bates Clark Medal. Uznawany za jednego z najczęściej cytowanych w dyskursie ekonomicznym ekonomistów XXI wieku.
Simon H. Johnson (ur. w 1963 r. w Sheffield) – brytyjsko-amerykański ekonomista. Profesor przedsiębiorczości im. Ronalda A. Kurtza w MIT Sloan School of Management, od lutego 2021 członek zarządu Fannie Mae. W latach 2008-2019 starszy pracownik naukowy (fellow) w Instytucie Gospodarki Międzynarodowej Petersona (Peterson Institute for International Economics). Zajmował różne stanowiska akademickie i polityczne, w tym stanowisko wykładowcy nauk ekonomicznych (assistant professor i associate professor) w Fuqua School of Business na Uniwersytecie Duke’a w latach 1991-1997. Od marca 2007 do końca sierpnia 2008 był głównym doradcą ekonomicznym i kierującym działem badawczym Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Wraz z Daronem Acemoğlu i Jamesem Robinsonem otrzymał Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za „badania nad tym, jak powstają instytucje i jak wpływają na dobrobyt”.
Johnson uzyskał licencjat z Uniwersytetu Oksfordzkiego, a następnie tytuł magistra Uniwersytetu w Manchesterze, by w końcu w 1989 roku otrzymać tytuł doktora ekonomii na MIT na podstawie rozprawy zatytułowanej Inflacja, pośrednictwo iaktywność gospodarcza (Inflation, intermediation, and economic activity).
Pełni między innymi funkcję współpracownika naukowego w Krajowym Biurze Badań Ekonomicznych, fellow w Centrum Badań Polityki Gospodarczej (Centre for Economic Policy Research) oraz członka Międzynarodowej Rady Doradczej w Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE). Był również członkiem Panelu Doradców Ekonomicznych Biura Budżetowego Kongresu USA. W latach 2006–2007 był profesorem wizytującym w Peterson Institute for International Economics, gdzie w latach 2008-2019 pełnił funkcję starszego profesora (fellow). Był też wielokrotnie publikowany przez opiniotwórcze media i jest współpracownikiem Project Syndicate od 2007 roku.
W listopadzie 2020 r. Johnson został mianowany członkiem-wolontariuszem Zespołu ds. Przeglądu Agencji ds. Przejścia Prezydenta Joe Bidena, aby wesprzeć działania związane z przejściem władzy w Departamencie Skarbu Stanów Zjednoczonych i Rezerwie Federalnej. Jest również autorem wielu książek z dziedziny ekonomi.
James Alan Robinson (ur. 1960) – brytyjski ekonomista i politolog. Profesor studiów nad konfliktami globalnymi im. dr. Richarda L. Pearsona oraz profesor uniwersytecki w Harris School of Public Policy na Uniwersytecie w Chicago. Pełni również funkcję dyrektora Instytutu Pearsona ds. Badań i Rozwiązywania Konfliktów Globalnych w Harris School. W latach 2004–2015 wykładał na Uniwersytecie Harvarda, a także na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, Uniwersytecie Południowej Kalifornii i Uniwersytecie w Melbourne. Bada różnice między krajami, skupiając się na podstawowych instytucjach gospodarczych i politycznych, które prowadzą niektóre kraje do dobrobytu, a inne do konfliktów. Jest współautorem książek takich jak: The Narrow Corridor, Why Nations Fail i Economic Origins of Dictatorship and Democracy (wspólnie z Daronem Acemoğlu). Wraz z Daronem Acemoğlu i Simonem Johnsonem otrzymał Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za „badania nad tym, jak powstają instytucje i jak wpływają na dobrobyt”.
Studiował ekonomię w London School of Economics (licencjat), University of Warwick (magisterium) i Yale University (doktorat). Jego główne zainteresowania badawcze obejmują porównawczy rozwój gospodarczy i polityczny, ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy długoterminowej, zwłaszcza Ameryki Łacińskiej i Afryki Subsaharyjskiej.
W 2004 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym nauk politycznych (associate professor) na Uniwersytecie Harvarda, najpierw jako profesor nauk rządowych im. Davida Florence’a (2009–2014), a później jako profesor nauk rządowych im. Wilbura A. Cowetta (2014–2015). 1 lipca 2015 r. został mianowany jednym z dziewięciu profesorów uniwersyteckich w Harris School of Public Policy Studies na Uniwersytecie w Chicago. Posiada również tytuł profesora studiów nad konfliktami globalnymi imienia pastora dr. Richarda L. Pearsona. 9 maja 2016 r. profesor Robinson otrzymał tytuł doktora honoris causa Narodowego Uniwersytetu Mongolii podczas swojej pierwszej wizyty w tym kraju.
Prowadził badania w krajach na całym świecie, m.in. w Botswanie, Chile, Demokratycznej Republice Konga, na Haiti, Filipinach, w Sierra Leone, Republice Południowej Afryki oraz w Kolumbii, gdzie każdego lata wykłada na Uniwersytecie Andów w Bogocie.

                          

Autor: Józef Smurawa

Źródła:
1. www.nobel.se
2. http://pl.wikipedia.org/
3. http://www.nbportal.pl/ - "Nobliści" Marcin Szaleniec
4. Nagrody Nobla w ekonomii - Tomasz Gruszecki, Oficyna wydawnicza Verba, Lublin 2001