SANOK – NOWA ODSŁONA TALARA SKANSENOWSKIEGO
Bardzo interesująco zapowiada się nowa emisja TALARA SKANSENOWSKIEGO, która będzie dostępna już na święta bożonarodzeniowe 2012. Powstał on w pracowni Mincerza w Królewskim Wolnym Mieście Sanoku, p. Andrzeja Budzickiego. Na awersie monety umieszczono odwzorowanie MANDYLIONU z XV w., na rewersie tradycyjnie herb miasta, a pod nim znak projektanta.
Park Etnograficzny w Sanoku to jedno z najpiękniejszych muzeów na wolnym powietrzu w Europie. Jego położenie na prawym brzegu Sanu u podnóża Gór Sanocko-Turczańskich odzwierciedla typowe warunki dawnych osad Podkarpacia. Odtwarzając typowe układy zabudowy wsi i zagospodarowania zagród na terenie Muzeum zgromadzono ponad 100 obiektów budownictwa drewnianego z okresu od XVII do XX wieku, gdzie obok budynków mieszkalnych, mieszkalno-gospodarczych i gospodarczych, w Parku znajdują się również obiekty sakralne, budynki użyteczności publicznej oraz obiekty przemysłowe.
Pod względem ilości obiektów sanocki skansen jest największy w Polsce.
W skansenie prezentowana jest kultura polsko-ukraińskiego pogranicza we wschodniej części polskich Karpat (Bieszczady, Beskid Niski) wraz z Podkarpaciem. Dla poszczególnych grup etnograficznych zamieszkujących na tych terenach zorganizowano oddzielne sektory ekspozycyjne. Sektory takie prezentują m.in. Bojków, Łemków, Pogórzan i Dolinian.
Na terenie skansenu funkcjonuje stała ekspozycja malarstwa ikonowego pt. Ikona karpacka, na której zaprezentowano ponad 220 ikon (od XV do XX w.), ukazujących pełny rozwój tego typu malarstwa w strefie polskich Karpat. I to właśnie z tych zbiorów pochodzi XV wieczny MANDYLION z Krempnej, który posłużył jako temat nowego talara skansenowskiego.
Pokaźnymi zbiorami sztuki cerkiewnej dysponuje również Muzeum Historyczne w Sanoku.
„Mandylion” (z hebr. mandil - chusta, z gr. acheiropoietos - nie ręką ludzką uczyniony) - przedstawienie, któremu przypisywane jest zarówno cudowne działanie, jak i powstanie. Mandylion jest to wizerunek twarzy Chrystusa na chuście, lecz w odróżnieniu od łacińskiej Chusty św. Weroniki oblicze Zbawiciela nie posiada znamion cierpienia (otwarte oczy, brak korony cierniowej). Według legendy wizerunek powstał na prośbę ciężko chorego króla Edessy - Abgara panującego od 13 do 50 r. n.e. Wysłannik władcy miał wykonać portret Chrystusa, gdyż ten nie mógł osobiście przybyć do Abgara, ale mimo długich starań nie był w stanie uchwycić cudownej twarzy Pana. Widząc to, Chrystus umył i osuszył twarz płótnem, na którym utrwaliły się Jego rysy. Przywieziony podarunek spowodował natychmiastowe ozdrowienie króla, a chusta stała się niezwykle popularna (Mandylion z Krempnej, z Jabłonicy Ruskiej, z Wysowej i z Jankowiec, 1664 r., parter, II sala).
„Mandylion” z Krempnej (XV w.)
1 TALAR SKANSENOWSKI 2013 wyemitowany zostanie w trzech odmianach:
MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU – to nazwa niewielkiej firmy założonej przez p. Andrzeja Budzickiego, sanoczanina - numizmatyka, miłośnika swojej małej ojczyzny, z wykształcenia kulturoznawcy i politologa.
Pan Andrzej pochodzi z Wrocławia, na stałe jednak osiadł w Sanoku, tu podjął pracę w firmie wykonującej usługi dla Muzeum Etnograficznego. Do dnia dzisiejszego jest przewodnikiem po sanockim skansenie.
MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU - Andrzej Budzicki
Jak sam mówi: „Całe moje życie jest związane z pieniędzmi. Numizmatykiem stałem się jako dziecko. Zaczęło się od tego, że razem z ojcem chodziliśmy oglądać gołębie na wrocławskim rynku. A tam kolekcjonerzy pokazywali swoje zbiory. Moje zbieranie zaczęło się od odcinania guzików od starych ubrań. Moja babcia, która razem z moją mamą przeszły z armią Andersa z Syberii na Bliski Wschód, używała drobnych monet do robienia guzików. Dzięki temu w naszym domu były brytyjskie szylingi i inne, nieraz orientalne monety. Potem moją kolekcję powiększała ciocia, która pracowała w banku w Sanoku i co jakiś czas mogła kupić monety kolekcjonerskie”.
W czasie pracy dla sanockiego skansenu narodził się w p. Andrzeju pomysł stworzenia niewielkiej mennicy. Pierwsze KWARTNIKI SKANSENOWSKIE powstały dzięki pomocy dyrektora skansenu Jerzego Ginalskiego oraz pracowników naukowych skansenu i Mennicy Państwowej. Obecnie firma ma już pięć lat. Rokrocznie powstają nowe emisje pięknych monet związanych z miastem, sanockim skansenem i regionem.
Autor: Józef Smurawa
Publikacja uzgodniona z p. Andrzejem Budzickim - MINCERZ W KRÓLEWSKIM, WOLNYM MIEŚCIE SANOKU
Żródła:
- Gazeta Wyborcza Rzeszów (zdjęcie i opis mincerza)
- http://skansen.sanok.pl/
- http://www.muzeum.sanok.pl/
